به کوشش: رضا باقریان موحد

نفس باد صبا مشک فشان خواهد شد *** عالم پیر دگر باره جوان خواهد شد
ارغوان، جام عقیقی به سمن خواهد داد *** چشم نرگس به شقایق نگران خواهد شد
این تطاول که کشید از غم هجران بلبل *** تا سرا پرده ی گل نعره زنان خواهد شد
گر ز مسجد به خرابات شدم خرده مگیر *** مجلس وعظ، دراز است و زمان خواهد شد
ای دل ار عشرت امروز به فردا افکنی *** مایه ی نقد بقا را که ضمان خواهد شد؟
ماه شعبان منه از دست، قدح کاین خورشید *** از نظر تا شب عید رمضان خواهد شد
گل عزیز است غنیمت شمریدش صحبت *** که به باغ آمد ازین راه و از ان خواهد شد
مطربا مجلس انس است غزل خوان و سرود *** چند گویی که چنین رفت و چنان خواهد شد
حافظ از بهر تو آمد سوی اقلیم وجود *** قدمی نِه به وداعش که روان خواهد شد

تفسیر عرفانی
1. با فرا رسیدن فصل بهار، وزش نسیم سحری همچون مشکی معطّر و خوشبو شده و برای بار دیگر جهانی که از فصل سرما و زمستان به خواب رفته و پیر گشته بود، بیدار و سرزنده و جوان خواهد شد.
2. پس از آن که جهان پیر، لباس جوان و زیبای بهاری به تن کند، همه ی جهان رنگ آتشی و مهربانی به خود خواهد گرفت و گل و گیاهان به یکدیگر مهر خواهند ورزید، همان طور که درخت ارغوان با گلبرگ های سرخ خود جام شرابی به یاسمن می دهد و چشم نرگس با مهربانی به شقایق خواهد نگریست.
3. فصل بهار فرا رسید و هجران و فراق بلبل پایان یافت. بلبل از شدت ستمی که از دوری معشوق کشیده، اختیار از کف داده و تا بارگاه گل، فریاد کنان خواهد رفت.
4. چنانچه مسجد را به خاطر مجلس وعظی که طولانی شده، ترک کردم و به سوی میکده رفتم تا فرصت را غنیمت شمرده و به عیش و نوش بپردازم، مرا سرزنش نکن و بر من خرده مگیر.
5. ای دل! اگر خوشی و لذت بردن از زندگی امروز را به فردا موکول کنی، چه کسی ضمانت می کند که عمر و زمان زندگی کردن و لذت بردن از آن تا فردا هم باقی بماند؟
6. در ماه شعبان، فرصت ها را غنیمت بشمار و وقت را از دست مده و پیوسته به نوشیدن شراب روشنی بخش جان مشغول باش و جام شراب را به زمین مگذار؛ زیرا این خورشید فروزنده ی من به ناچار برای حفظ شعائر در ماه رمضان تا عید فطر از نظر ناپدید خواهد شد و غروب خواهد کرد.
7. گل، عزیز و دوست داشتنی است، قدر آن را بدانید و لذت همنشینی با آن را غنیمت شمرید؛زیرا از این راه که به باغ می آید،از راه دیگر هم به سرعت باغ را ترک می کند.
8. ای مطرب! مجلس امن و دوستی و محفل شادی یاران عاشق و یکدل می باشد،غزل و نغمه و ترانه ای عاشقانه بخوان تا کی می گویی:چنین شد و چنان خواهد شد؟
9. حافظ به خاطر تو پا به عرصه ی وجود گذاشت، پس برای خداحافظی و وداع با او عجله کن و قدمی بردار که با سرعت از پیش تو خواهد رفت.
منبع مقاله :
باقریان موحد، رضا؛ (1390)، شرح عرفانی دیوان حافظ بر اساس نسخه دکتر قاسم غنی و محمد قزوینی، قم: کومه، چاپ اول.