منابع مقالہ : کتاب تفسیر حکیم جلد 5 نوشتہ : حضرت آیت اللہ حسین انصاریان

حضرت صادق (ع) از پدرانش از رسول خدا روایت میکند که آن حضرت به اصحابش فرمود:

«الا اخبرکم بشیئى ان انتم فعلتموه تباعد الشیطان منکم کما تباعد المشرق من المغرب؟ قالو: بلى قال: الصوم یسود وجهه، والصدقه تکسر ظهره، والحب فى الله والموازره على العمل الصالح یقطعان دابره، والاستغفار یقطع وتینه، ولکل شیئى زکاه و زکاه الابدان الصیام:» «1»

شما را به چیزى خبر دهم که اگر آن را انجام دهید، شیطان از شما مانند فاصله میان مشرق و مغرب دور میشود؟ گفتند: آرى فرمود: روزه چهرهاش را سیاه میکند، و صدقه کمرش را میشکند، و دوستى در راه خدا و کمک به عمل صالح ریشهاش را قطع میکند، و استغفار رگش را جدا مینماید، و براى هر چیزى زکاتى است، و زکات بدنها روزه است.

و نیز آن حضرت از طریق پدرانش از رسول خدا روایت میکند که آن حضرت فرمود:

«الصائم فى عباده الله وان کان نائما على فراشه مالم یغتب مسلما:» «2»

روزه دار در عبادت خداست گرچه در بسترش خواب باشد ولى زمانى که از مسلمانى غیبت نکند.

و نیز از رسول خدا روایت شده است:

«ما من صائم یحضر قوما یطعمون الاسبحّت اعضاؤه، وکانت صلاه الملائکه علیه، وکانت صلاتهم له استغفاراً.»

روزه دارى نیست که در مجلس گروهى روزه خور درآید مگر این اعضاءش به تسبیح در آیند، و درود فرشتگان بر اوست، و درود فرشتگان بر او طلب آمرزش است.
حضرت صادق (ع) فرمود:

«من صام یوما فى الحر فاصاب ظمأ وکل الله به الف ملک یمسحون وجهه ویبشرونه حتى اذا افطر قال الله عزوجل: ما اطیب ریحک و روحک، یا ملائکتى اشهدو انى قد غفرت له:» «3»

کسى که روزى گرم را روزه بگیرد و دچار تشنگى شدید شود خداوند هزار فرشته بر او میگمارد که چهره او را مسح کنند، و وى را به عنایت حق بشارت دهند، چون افطار کند خداى میفرماید چه پاکیزه است بوى و روحت، اى فرشتگان شاهد باشید که من او را آمرزیدم.

امام صادق از پدرانش از رسول خدا روایت میکند:

«نوم الصائم عباده، ونفسه تسبیح:» «4»

خواب روزه دار عبادت، و نفس زدن او تسبیح است.
امام ششم میفرماید:

«للصائم فرحتان: فرحه عندالافطار و فرحه عند لقاء الله عزوجل:» «5»

براى روزه دار دو خوشحالى است: یکى هنگام افطار، و دیگر هنگام لقاء خداى عزوجل.

امیرمؤمنان در آنچه که هنگام از دنیا رفتنش وصیت کرد فرمود:

«علیک بالصوم فانه زکاه البدن وجنه لاهله:» «6»

تو را به روزه سفارش میکنم، زیرا روزه زکات بدن، و براى اهلش سپر از حوادث است.

پیامبر اسلام از حضرت حق روایت میکند

«کل عمل ابن آدم هو له غیرالصیام هولى وانا اجزى به والصیام جنه العبد المؤمن یوم القیامه کما یقى احدکم سلاحه فى الدنیا ولخلوف فم الصائم اطیب عندالله عزوجل من ریح المسک والصائم یفرح بفرحتین: حین یفطر ویشرب و حین یلقانى فادخله الجنه:» «4»

همه عمل فرزند آدم براى خود اوست، جز روزه که براى من است و من به آن پاداش میدهم، و روزه سپر عبد مؤمن از دوزخ در روز قیامت است، چنان که سلاح یکى از شما در دنیا او را از حادثه حفظ میکند، بوى دهان روزه دار نزد خداى عزوجل خوشبوتر از بوى مشک است، و روزه دار به دو خوشحالى خوشحال میشود، هنگام افطار که میخورد و میآشامد، و هنگامى که به ملاقات من نایل میشود، پس او را وارد بهشت میکنم.

از حضرت صادق (ع) روایت شده:

«نوم الصائم عباده، وصمته تسبیح، وعمله متقبل، و دعاؤه مستجاب:» «7»

خواب روزه دار عبادت، و سکوتش تسبیح، و عملش قبول، و دعایش مستجاب است.

از حضرت صادق (ع) روایت شده است که پیامبر فرمود:

«الصوم جنه، اى ستر من آفات الدنیا، و حجاب من عذاب الآخره، فاذا صمت فانو بصومک کف النفس من الشهوات، وقطع الهمه عن خطوات الشیطان، و انزل نفسک منزله المرضى لاتشتهى طعاما ولاشرابا، متوقعا فى کل لحظه شفاک من مرض الذنوب، وطهر باطنک من کل کدر و غفله و ظلمه تقطعک عن معنى الاخلاص لوجه الله تعالى.

قال رسول الله صلى الله علیه وآله: قال الله عزوجل الصوم لى وانا اجزى به فالصوم یمیت مراد النفس، وشهوه الطبع الحیوانى، وفیه صفاءالقلب و طهاره الجوارح وعماره الظاهر و الباطن والشکر على النعم والاحسان الى الفقرا و زیاده التضرع والخشوع والبکاء وحبل الالتجاء الى الله و سبب انکسار الهمه، و تخفیف السیئات و تضعیف الحسنات و فیه من الفوائد مالایحصى وکفى ماذکرناه منه لمن عقل و وفق لاستعماله:» «8»

روزه سپر است، سپر در برابر آفات و حوادث دنیا، و حجاب و مانع در مقابل عذاب آخرت است.
هنگامى که روزه گرفتى این امور را در کنار روزهات نیت کن: خوددارى از خواستههاى نامشروع و آنچه که ظاهر و باطن روزه را از بین میبرد، قطع همت و اراده از قدم گذاردن جاى قدمهاى شیطان، خود را به منزله بیمار قرار دادن، بیمارى که اشتهاى به خوراکى و آشامیدنى ندارد، هر لحظه با این روز انتظار درمانت را از هر بیمارى داشته باشد، و باطنت را از تاریکى و غفلت و ظلمتى که تو را از حقیقت و اخلاص جدا میکند پاک کن.

رسول خدا فرموده که خداى عزوجل اعلام نموده، روزه براى من است و من به آن پاداش میدهم.

روزه خواسته هاى نارواى نفس را نابود میکند، روزه شهوت و طبع حیوانى را از میان میبرد، صفاء قلب محصول روزه است، طهارت اعضاء رئیسه و آبادى ظاهر و باطن نتیجه روزه است، شکر بر نعمت و نیکى به نیازمندان میوه روزه است، تضرع و خشوع و گریه شاخ و برگ روزه است، روزه ریسمان التجاء به خدا و سبب شکستن همت ناروا، و تخفیف گناهان و اضافه شدن حسنات است، فوائد روزه قابل شمردن نیست، این مقدارى که ذکر شد براى خردورز و کسى که موفق به روزه میشود کافى است.

حضرت صادق (ع) از پدرانش از على (ع) از پیامبر روایت میکند که رسول خدا فرمود:

«اربعه لاترد لهم دعوه، ویفتح لهم ابواب السماء ویصیر الى العرش: دعاء الوالد لولده، والمظلوم على من ظلمه، والمعتمر حتى یرجع، والصائم حتى یفطر:»

چهار نفرند که دعاى آنان برنمى گردد، درهاى آسمان به روى آنان براى دعایشان باز میشود و تا عرش میرود! دعاى پدر براى فرزندش، و دعاى مظلوم بر ضد کسى که به او ستم نموده، و دعاى عمره کننده تا باز گردد، و دعاى روزه دار تا زمانى که افطار نماید.