نویسنده: محمد غفارنیا

در مکاتب مادی هدف نهایی، رفاه و برخورداری از یک زندگی مادی در سطح عالی است؛ ولی در مکتب اسلام هدف نهایی، ریشه دار شدن دین و آئین حق، و گسترش امن و آرامش و استحکام پایه‎‌های عبودیت و توحید است. این، همان است که در قرآن به عنوان هدف آفرینش ذکر شده است:
(وَمَا خَلَقْتُ الْجِنَّ وَالْإِنسَ إِلَّا لِیَعْبُدُونِ): من جن و انس را نیافریدم؛ مگر به خاطر این که مرا عبادت کنند. (1)
عبادتی که خداوند خود از آن بی‌نیاز است و تنها بندگان برای پیمودن راه تکامل به آن نیازمندند؛ عبادتی که مکتب عالی تربیت انسان‌ها و پرورش دهنده روح و جان آنهاست؛ عبادتی که تهی از هرگونه شرک است؛ قانون غیر الهی را نفی می‌کند و حاکمیت هوس‎‌های شیطانی را از خود می‌راند.
معلوم است که این چنین عبادتی جز در سایه حکومت صالحان با ایمان امکان پذیر نیست. به همین جهت خداوند منان تشکیل چنین حکومتی را به بندگان مؤمن و صالح خود وعده می‌دهد:
(وَعَدَ اللَّهُ الَّذِینَ آمَنُوا مِنْکُمْ وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ لَیَسْتَخْلِفَنَّهُمْ فِی الْأَرْضِ کَمَا اسْتَخْلَفَ الَّذِینَ مِنْ قَبْلِهِمْ وَلَیُمَکِّنَنَّ لَهُمْ دِینَهُمُ الَّذِی ارْتَضَى لَهُمْ وَلَیُبَدِّلَنَّهُمْ مِنْ بَعْدِ خَوْفِهِمْ أَمْنًا ? یَعْبُدُونَنِی لَا یُشْرِکُونَ بِی شَیْئًا ? وَمَنْ کَفَرَ بَعْدَ ذَلِکَ فَأُولئِکَ هُمُ الْفَاسِقُونَ)
خداوندا به کسانی از شما که ایمان آورده‌اند و اعمال صالح انجام داده‌اند، وعده می‌دهد که آنها را حتما خلیفه روی زمین خواهد کرد؛ همان گونه که به پیشینیان خلافت بر زمین را بخشید؛ و دین و آیینی را که برای آنها پسندیده، پا بر جا و ریشه دار خواهد ساخت و ترس آنها را به آرامش تبدیل خواهد کرد. آنان مرا می‌پرستند و چیزی را برای من شریک نمی‌سازند؛ و کسانی که بعد از آن کفر ورزند، آنها در زمره فاسقان خواهند بود. )) (2)
حضرت امام زین العابدین (علیه السلام) فرمود: به خدا اینان (آنان که خداوند وعده خلافت به آنها داده) شیعیان ما اهل بیت هستند. خداوند این کار (پیروزی) را به دست مردی از ما که مهدی این امت است انجام می‌دهد… (3)
به عقیده تمام مسلمانان اعم از شیعه و اهل تسنن این حکومت با ظهور حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه که از سلاله پاک پیامبر و فرزند گرامی امیرالمؤمنین (علیه السلام) است، تحقق می‌یابد.
ایشان بعد از آن که ظلم و جور همه جا را فرا بگیرد، سراسر زمین را از عدل و داد پر می‌کند. بنابر روایاتی که مفسران شیعه و سنی هر دو آن را در تفسیر آیه مزبور نقل کرده‌اند، این وعده الهی از آن مهدی آل محمد (علیه السلام) است.
در روایتی امام سجاد (علیه السلام) بعد از خواندن آیه مزبور، فرمودند: آنها به خدا سوگند، شیعیان ما هستند. خداوند این کار را برای آنها به دست مردی از ما انجام می‌دهد که مهدی این امت است. هم اوست که پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) درباره‌اش فرموده است: اگر از عمر دنیا جز یک روز باقی نمانده باشد، خداوند آن روز را آن قدر طولانی می‌کند، تا مردی از دودمان من، که هم نام من است، حاکم بر زمین شود و گستره گیتی را از عدل و داد آکنده سازد؛ آن گونه که از ظلم و جور پر شده است.
لو لم یبق من الدنیا الا یوم واحد، لطول الله ذلک الیوم، حتی یلی رجل من عترتی، اسمه اسمی، یملا الارض عدلاً و قسطاً، کما ملئت ظلماً و جوراً. (4)
(حافظ سلیمان بن ابراهیم قندوزی حنفی با سه طریق از امام زین العابدین و امام باقر و صادق (علیه السلام) نزول آیه مذکور را درباره حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف نقل کرده و روایت فوق از سیدالساجدین علی بن الحسین (علیه السلام) را نیز به نقل از تفسیر عیاشی در کتاب خود آورده است. (5)

پی‌نوشت‌ها:

1-ذاریات/56.
2-نور/55.
3-جوامع الجامع: ذیل آیه فوق.
4-مجمع البیان: ج7. ص152؛ روح المعانی: ج18. ص206.
5-ینابیع الموده: ص426.
منبع مقاله :
غفارنیا، محمد، (1387) 142 قصّه از قرآن: همراه با شأن نزول آیاتی از قرآن، قم: جامعه القرآن الکریم، چاپ اول