خودسازی، فریضه‌ای عقلی و دینی است که در همه دوره‌های زندگی واجب است، ولی این کار در همه دوره‌ها آسان نیست. دوره نوجوانی و جوانی بهترین دوره برای خودسازی است؛ چرا که قلب جوان، لطیف و ملکوتی است، چنان ‌که پیامبر فرمود: «کسی که درجوانی قرآن را قرائت کند، قرآن با گوشت و خون او آمیخته می‌شود».(1)
عقل نیز به دشوار بودن خودسازی پس از دوره جوانی و‌ آسان بودن آن در دوره نوجوانی و جوانی گواهی می‌دهد و این گواهی از آن‌ روست که خودسازی به آگاهی و ایمان بستگی دارد و آموختن در سنین پایین، آسان‌تر است. همچنین ایمان در قلب سالم وارد می‌شود و قلب نوجوان، سالم‌تر و آماده‌تراست. به گفته امیرمؤمنان، علی(ع): «دل جوان همچون زمین ناکشته است، هرچه درآن کشت کند، بپذیرد».(2)
کسی‌ که دوران جوانی را به غفلت سپری کند، درمیان‌سالی نیزغافل خواهد بود، چرا که او به غفلت خو گرفته است و در روزگار پیری به دشواری می‌تواند دل خود را از زنگار غفلت صیقلی دهد. حتی اگر غفلت، او را رها کند، ازآنجا که توان او در ساختن حال و آینده، اندک می‌شود به دشواری می‌تواند موفق به تهذیب نفس شود. این درحالی است که جوان دراوج قدرت، توان و روحیه قراردارد و با استفاده از نیرو و اراده جوانی می‌تواند هواهای نفسانی را ازخود دور سازد.
سخنان امام راحل(ع) دراین‌باره شنیدنی است:
«جوانان ننشینند که گرد پیری سر و روی آنان را سفید کند. (ما به پیری رسیده‌ایم و به مصایب و مشکلات آن واقفیم) شما تا جوان هستید می‌توانید کاری انجام دهید؛ تا نیرو و اراده جوانی دارید می‌توانید هواهای نفسانی را ازخود دور سازید. اما اگر در جوانی به فکراصلاح و ساختن خود نباشید، دیگر در پیری کار از کار گذشته است. تا جوانید فکری کنید؛ نگذارید پیر و فرسوده شوید. قلب جوان، لطیف و ملکوتی است و انگیزه‌های فساد درآن ضعیف است، لیکن هرچه سن بالاتر رود، ریشه گناه در قلب قوی‌تر و محکم‌تر می‌گردد، تا جایی ‌که کندن آن ازدل ممکن نیست».(3)

پی‌نوشت‌ها:

1. محمدرضا حکیمی، الحیاه، ج2، ص164.
2. نهج‌البلاغه، ترجمه علی شیروانی، نامه31.
3. امام‌خمینی(ره)، جهاد اکبر یا مبارزه با نفس، صص57 و58.

منبع: نشریه گلبرگ- ش116