شارح : محمد محمدی ری شهری
منبع:حکمت‌نامه حضرت عبد العظیم الحسنی علیه‌السلام
گذشت
حدیث
عیون أخبار الرضا علیه السلام : حدّثنا علىّ بن أحمد بن عمران الدقّاق ، قال : حدّثنا محمّد بن هارون الصوفى ، قال : حدّثنى أبو تراب عبید اللَّه بن موسى الرویانى ، عن عبد العظیم بن عبداللَّه الحسنى ، قال : قلت لأبى جعفر محمّد بن علیّ الرضا علیه السلام : یابن رسول اللَّه حدّثنى بحدیث عن آبائک … فقال : حدّثنى أبى عن جدّى عن آبائه علیهم السلام ، قال : قالَ أمیرُ المُؤمِنینَ علیه السلام : مَن رَضِىَ بِالعافِیَهِ مِمَّن دونَهُ رُزِقَ السَّلامَهَ مِمَّن فَوقَهُ .[1]
ترجمه
حضرت عبد العظیم علیه السلام : به امام جواد علیه السلام گفتم : اى پسر پیامبر خدا! از پدرانت حدیثى براى من روایت فرما .
فرمود : «پدرم، از جدّم ، از پدارنش نقل کرد که امیر مؤمنان علیه السلام فرمود : کسى که با گذشت از زیردستان خشنود گردد ، سلامت، از بالادست روزى‌اش مى‌شود» .
شرح
این حدیث به یک سنّت و قانون الهى در باره گذشت و چشم‌پوشى از لغزش زیردستان، اشاره دارد. براى توضیح آن، این نکات، قابل توجّه اند:
۱ . حدیثِ یاد شده، ریشه در آیه : (وَ لْیَعْفُواْ وَلْیَصْفَحُواْ أَلَا تُحِبُّونَ أَن یَغْفِرَ اللَّهُ لَکُمْ ؛ [2] باید بگذرند و چشم‌پوشى کنند . آیا دوست ندارید که خداوند شما را بیامرزد ) دارد که گذشت از لغزش دیگران را موجب آمرزش و مغفرت الهى دانسته است.
۲ . در نظام آفرینش، نتیجه گذشت از لغزش زیردستان، برخوردارى از گذشت بالادستان است.
۳ . چشم‌پوشى از لغزش زیردستان، یک خصلت ارزشمند الهى است.
۴ . آسان گرفتن بر دیگران، در واقع، آسان گرفتن بر خود و سختگیرى بر آنان، سخت گرفتن بر خویش است.
۵ . گذشت، یکى از رازهاى شادکامى و موفّقیت در زندگى است.
۶ . گذشت، یکى از خصلت‌هاى ارزنده مدیریتى است.
[۱] عیون أخبار الرضا علیه السلام : ج 2 ص 53 ح 204 ، بحار الأنوار : ج 68 ص 338 ح 1 . نیز ، ر . ک : همین کتاب : ح 93 . [۲] نور : آیه 22 .
