نویسنده: محمد غفارنیا
در مجالسی که رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) حضور داشت، اصحاب سعی میکردند در نزدیکی پیامبر جای گرفته و بنشینند. هر کسی میکوشید تا خود افتخار نزدیک بودن به رسول خدا را داشته باشد.
یک روز جمعه، پیامبر در صفهای کوچک نشسته بودند. با آن که آن صفه تنگ بود، گروهی از مهاجران و انصار، در جاهایی نزدیک حضرت جا گرفته بودند. در این هنگام گروهی از شرکت کنندگان در جنگ بدر هم آمدند؛ اما جایی برای نشستن آنها نبود. وقتی مقابل پیامبر رسیدند، سلام کردند و پیامبر نیز پاسخ فرمود؛ به حاضران هم سلام کردند، آنها نیز پاسخ گفتند. بدریان همین طور روی پای خود ایستاده بودند و منتظر بودند که اهل مجلس به آنها جا دهند، ولی هیچ کس تکان نخورد.
این امر بر پیامبر سخت آمد؛ زیرا پیامبر برای بدریان احترام خاصی قائل بود و آنان را مورد لطف خویش قرار میداد. لذا پیامبر به دو تن از کسانی که اطراف او نشسته بودند، رو کرد و فرمود: فلانی وفلانی برخیزید، و چند نفر از آنها را بلند کرد تا وارد شوندگان بنشینند. این روش بر آنها که از جا برخاسته بودند، ناگوار آمد؛ به طوری که آثارش در چهره آنان نمایان گشت. منافقان که از هر فرصتی استفاده میکردند، گفتند: پیامبر رسم عدالت را زیر پا نهاد و کسانی که عاشقانه نزدیک او نشسته بودند را، برای آمدن افرادی که بعداً وارد مجلس شدهاند، از جا بلند کرد.
آیه نازل شد:
(یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا إِذَا قِیلَ لَکُمْ تَفَسَّحُوا فِی الْمَجَالِسِ فَافْسَحُوا یَفْسَحِ اللَّهُ لَکُمْ) (1)…
ای کسانی که ایمان آوردهاید هنگامی که به شما گفته شود مجلس را وسعت دهید (به تازه واردان جا دهید)، جا را وسیع کنید، که خداوند (بهشت) را برای شما وسعت میبخشد. (2)
در این آیه خداوند قسمتی از آداب نشستن در مجالس را، برای بندگان خود شرح میدهد.
پینوشتها:
1-مجادله/11.
2- مجمع البیان: ج9. ص252. روح الجنان: ج11. ص77و سایر تفاسیر با مختصری تفاوت در عبارات.
منبع مقاله :
غفارنیا، محمد، (1387) 142 قصّه از قرآن: همراه با شأن نزول آیاتی از قرآن، قم: جامعه القرآن الکریم، چاپ اول