کمترین مقداری که در روایات مطرح شده است، «ده آیه در روز» میباشد که موجب خروج از غفلت و بیخبری میگردد و به تدریج هوشیاری و توجّه و دقت را در امر خود و دیگران، جایگزین مینماید:
«مَنْ قَرَأ عَشْرَ آیاتٍ فی لَیْلَهٍ لَمْ یُکْتَبْ مِنَ الغافِلینَ».[1]
(هرکه در هر شب ده آیه بخواند از جمله بیخبران نوشته نخواهد شد).
قبلاً از سوره اعراف گذشت که یاد خدا و انس با او در خلوتِ خویش، انسان را از غفلت بیرون میکشد:
«وَ اذْکُرْ رَبَّکَ فِی نَفْسِکَ… وَ لا تَکُنْ مِنَ الْغافِلِینَ».
در این حدیث شریف همین تأثیر را برای روزی ده آیه بیان میفرماید.
در ادامه این حدیث و در احادیثی دیگر بر «قرائتِ پنجاه آیه» تأکید شده است:
«وَ مَنْ قَرَأ خَمسینَ آیهً کُتِبَ مِنَ الذّاکِرینَ».[2]
(و هر که پنجاه آیه بخواند از جمله ذاکرین نوشته خواهد شد).
«القُرآنُ عَهْدُ اللهِ إِلی خَلْقِهِ فَقد یَنْبَغی لِلْمَرءِ الْمُسلِمِ أنْ یَنْظُرَ فی عَهدِهِ، وَ أنْ یَقْرَأ مِنْه فی کُلِّ یَوْمٍ خَمسینَ آیَهً».[3] امام صادق ـ علیه السّلام ـ : (قرآن عهد خدا بسوی خلق خدا میباشد پس یقیناً برای شخصِ مسلمان سزاوار است که با دقت در عهد خویش بنگرد و از آن در هر روز پنجاه آیه بخواند).
«یَنْبَغی لِلرَّجُلِ إذا أصْبَحَ أنْ یَقْرَأ بَعْدَ التَّعْقیبِ خَمْسینَ آیَهً».[4] امام رضا ـ علیه السّلام ـ
(برای مرد سزاوار است هرگاه صبح نمود، بعد از تعقیبات نماز، پنجاه آیه بخواند).
در حدیثی دیگر، قرائتِ یک سوره، قبل از خوابِ شبانه، تأکید شده است:
«ما یَمْنَعُ التّاجِرَ مِنْکُم المَشْغُولَ فی سُوقِهِ إِذا رَجَعَ إِلی مَنْزِلِهِ أنْ لا یَنامَ حَتّی یَقْرأ سُورَهً مِنَ القُرآنِ، فَیُکْتَبَ لَهُ مَکانَ کَلِّ آیَهٍ یَقْرءَوُها عَشَرُ حَسَناتٍ وَ تُمْحی عَنْهُ عَشْرُ سَیِّئاتٍ».[5] امام صادق ـ علیه السّلام ـ : (چه چیزی تاجر از شما را که در بازارش مشغول به کار است مانع میشود که وقتی به منزل برمیگردد، نخوابد تا اینکه سورهای از قرآن را بخواند پس برایش عوضِ هر آیهای که میخواند ده حسنه نوشته شود و از او ده سیئه محو گردد).
وقتی امام به یک بازاری، اعتراض میکند چرا هر شب یک سوره نمیخواند پس حالِ اهلِ علم چگونه است؟! میبینیم حدیثِ قبلی، پنجاه آیه را بعد از نماز صبح مطرح مینماید و این حدیث سورهای را قبل از خواب شبانه، که قابل جمع میباشد که مقصود هر دو عمل میباشد و یا اینکه بر طبق حدیث اول یک سوره یا پنجاه آیه در طول روز مورد نظر است که حداکثر باید قبل از خوابِ شبانه قرائت گردد.
مقدار قرائتِ مستمرِ روزانه با شأن و مقامِ قاری در ارتباط میباشد که ده آیه او را از غفلت بیرون میبرد و پنجاه آیه در جمله ذاکرین قرار میدهد و بیشتر از آن، از این قرار میباشد:
«وَ مَنْ قَرَأ مِائَهَ آیَهٍ کُتِبَ مَنَ القانِتینَ، وَ مَنْ قَرَأ مِائَتی آیَهٍ کُتِبَ مِنَ الخاشِعینَ وَ مَنْ قَرَأ ثَلاثَ مِائِهِ آیَهٍ کُتِبَ مِنَ الفائِزونَ وَ مَنْ قَرَأ خَمْسَ مِائَهِ آیَهٍ کُتِبَ المُجْتَهِدینَ وَ مَنْ قَرَأ ألَفَ آیَهٍ کُتِبَ لَه قِنطارٌ وَ القِنطارُ خَمْسَهَ عَشَرَ ألفَ (خَمْسُونَ) مِثقالٍ مِنْ ذَهَبٍ، المِثْقالُ أرْبَعَهٌ وَ عِشْرُونَ قیراطاً أصغَرُها مِثلُ جَبَلِ أُحُدٍ و أکْبَرُها ما بَیْنَ السَّماءِ وَ الارْضِ!».[6]
(و هر که صد آیه بخواند از جمله «قانتین» نوشته میشود، و هر که دویست آیه بخواند از «خاشعین» نوشته میشود، و هر که سیصد آیه بخواند از «فائزین» نوشته میشود و هر که پانصد آیه بخواند از «مجتهدین» نوشته میشود و هر که هزار آیه بخواند برایش قنطاری نوشته میشود و هر قنطار پانزده ـ پنجاه ـ هزار مثقال از طلاست و هر مثقال بیست و چهار قیراط است که کوچکترین آن همچون کوهِ احد و بزرگترین آن ـ باندازه ـ مابین آسمان و زمین میباشد!).
در حدیثی از امام باقر ـ علیه السّلام ـ از خصوصیاتِ شیعه علی ـ علیه السّلام ـ «کثرتِ نماز و کثرتِ تلاوت قرآن» میباشد:
«إنّما شیعَهُ عَلیٍّ النّاحِلُونَ، الشّاحِبُونَ، الذّابِلُونَ، ذابِلَهٌ شِفاهُهُمْ مِنَ الصِّیامِ، کَثیرهٌ صَلوتُهُم، کَثیرَهٌ تِلاوَتُهُمْ لِلْقُرآنِ، یَفْرَحُ النّاسُ وَ یَحْزَنُونَ».[7]
(شیعه علی ـ علیه السّلام ـ صرفاً کسانی هستند که ضعیف اندام، رنگ پریده، خشکیده لب میباشند لبهایشان از روزه خشکیده، نمازشان بسیار، تلاوتشان از قرآن فراوان میباشد مردم شادی میکنند و آنان در حزن و اندوه عاقبت خویش به سر میبرند).
[1] . ص، بحارالانوار 17، ح 2.
[2] . ح 2.
[3] . بحار الانوار 15، ح 1.
[4] . ح 13.
[5] . بحار الانوار 17، ح 1.
[6] . ص، ح 2.
[7] . بحارالانوار 11، ح 14.
ولی الله نقی پورفر ـ تدبر در قرآن
