احادیثی که از معصومین (ع) به ما رسیده است، در یک تقسیم بندی به دو دسته مشافهه ای (احادیثی که از طریق گفت و شنود افراد با امام (ع) به ما رسیده) و مکاتبه ای (احادیثی که از طریق دست نوشته امام یا سؤال و جواب کتبی افراد با امام به ما رسیده) تقسیم می شوند. به پاسخ های کتبی امام (ع) به سؤالاتی که از ایشان شده است، توقیع گفته می شود. بنایراین توقیعات از جمله احادیث مکاتبه ای هستند و کیفیت اطمینان از آنها که آیا از امام زمان (عج) رسیده است یا نه؟ عینا همانند کیفیت اطمینان به احادیثی است که از سایر ائمه(ع) به ما رسیده است.
در این فرصت با کارشناسی پژوهشگران حوزه مهدویت به بررسی و تحلیل توقیع وارد شده از ناحیه مقدس امام عصر(عج) می پردازیم.
حجت الاسلام جواد جعفری، عضو هیأت علمی و معاون پژوهش مؤسسه آینده روشن (پژوهشکده مهدویت) در تفسیر توقیع 39 صادر شده از محضر مبارک امام عصر (عج) جلد دوم کتاب “کمال الدین” نوشته مرحوم شیخ صدوق بیان می کند:
شیخ صدوق در توقیع 39 از کتاب کمال الدین با سند خود از کسانی که این توقیع را شنیده، نام می برد تا می رسد به شخصی به نام احمدبن خضر، ایشان نامه از امام (ع) دریافت کرد. بعد از اینکه بسیار به دنبال امام (ع) گشته است.
بیان این توقیع از این جهت مهم است که در جامعه کنونی بعضی از گروه ها و فرقه های انحرافی این گونه القا می کنند که شیعه واقعی باید به دنبال امامش بگردد و امام عصر(ع) را پیدا کرده و دوباره با او بیعت ببندد.
این افراد برای اثبات ادعای خود تمسک به آیاتی از قرآن مانند آیه سفارش حضرت یعقوب (ع) به فرزندانش، مبنی بر اینکه وقتی حضرت یعقوب به پسرانش گفت بروید به دنبال یوسف بگردید. ما هم باید به دنبال امام زمانمان بگردیم، بر این اساس عده ای را گمراه کرده و به دنبال خود می گشتند. بیان این توقیع برای کسانی است که به دام این گروه ها نیفتند، مفید است.
احمدبن خضر بعد از اینکه مدت طولانی به دنبال امام (عج) گشت و امام (ع) را نیافت. نامه ای از طرف امام عصر(عج) دریافت کرد که متن نامه شامل چند جمله از طرف امام زمان (ع) است.
امام (عج) در این نامه می فرمایند: هر کس بخواهد دنبال من بگردد. باید من را طلب کند، هر کس من را طلب کند به سوی من راهنمایی و دلالت می کند، هر کس به سمت من راهنمایی کند، من را به خطر انداخته است و کسی که امام (ع) را در معرض خطر قرار دهد، مشرک است.
احمدبن خضر می گوید: بعد از دریافت نامه از جستجو دست برداشتم و دریافتم که امام عصر(عج) راضی به این کار نیست.
نکته ای که این توقیع در بردارد، این مطلب است که کسانی که نسخه های؛ پیدا کردن امام عصر (ع)، خانه امام کجاست و آیا حضرت زن و بچه دارد را می پیچند. باید دلیلی داشته باشند. در حالی که روایات خلاف این را می گوید.
در کتاب “غیبت نعمانی” آمده است که بر مردم ممنوع است که در عصر غیبت به دنبال امام (ع) بگردند و جایشان را پیدا کنند، آنها باید برای آنچه که خدا مقدر کرده یعنی تحمل دوران سخت غیبت و زمینه سازی برای ظهور حضرت (ع) تلاش کرده و اطاعت کنند.