1. قال الامام علی –
علیه السلام – : الْجَهْلُ مَوْتٌ.

«غرر الحکم، ح 1162»

امام علی – علیه السلام – فرمود: نادانی مرگ است.

2. قال الامام علی – علیه السلام – : الجاهِلُ مَیِّتٌ وَ إِنْ
کَانَ حَیّاً.

«غرر الحکم، ح 1125»

امام علی – علیه السلام – فرمود: نادان مرده است، هر چند به ظاهر زنده
باشد.

3. قال الامام علی – علیه السلام – : الْعَالِمُ مَنْ عَرَفَ
قَدْرَهُ، الجَاهِلُ مَنْ جَهِلَ أمْرَهُ.

«غرر الحکم، ح 247 و 1087»

امام علی – علیه السلام – فرمود: عالم کسی است که قدر و اندازه خویش را
بشناسد و نادان کسی است که شأن و منزلت خود را نشناسد.

4. قال الامام علی – علیه السلام – : الجَهْلُ أَدْوَأُ الدَّاءِ.

«غرر الحکم، ح 820»

امام علی – علیه السلام – فرمود: – نادانی، بدترین درد است.

5. قال الامام علی – علیه السلام – : الجَهْلُ فی الإِنْسَانِ
أَضَرُّ مِن الآکِلَهِ فی الْبَدَنِ.

«غرر الحکم، ح 1830»

امام علی – علیه السلام – فرمود: نادانی برای انسان، زیانبارتر است از خوره
برای بدن.

6. قال الامام علی – علیه السلام – : الجَهْلُ دَاءٌ وَ عَیَاءٌ.

«غرر الحکم، ح 689»

امام علی – علیه السلام – فرمود: نادانی، درد و ناتوانی است.

7. قال الامام علی – علیه السلام – : الجهْلُ مَطِیَهٌ شَمُوسٌ،
مَنْ رَکِبَهَا زَلَّ.

«غرر الحکم، ح 1969»

امام علی – علیه السلام – فرمود: نادانی مرکبی چموش است که هر که سوارش شود
به زمینش می زند.

8. قال الامام علی – علیه السلام – : الجهلُ یُزِلّ ُ الْقَدَمَ.

«غرر الحکم، ح 485»

امام علی – علیه السلام – فرمود: نادانی، گام را می لغزاند.

9. قال الامام علی – علیه السلام – : الجهلُ مُمِیتُ الأَحْیَاءِ و
مُخَلِّدُ الشَقَاءِ.

«غرر الحکم، ح 1464»

امام علی – علیه السلام – فرمود: نادانی مایه مرگ زندگان و جاودانی بدبختی
است.

10. قال الامام علی – علیه السلام – : الجهْلُ یُفْسِدُ المَعَادَ.

«غرر الحکم، ح 848»

امام علی – علیه السلام – فرمود: نادانی، آخرت را تباه می‏کند.

11. قال الامام الکاظم – علیه السلام – : تَعَجُّبُ الجاهِلِ مِنَ
الْعَاقِلِ أَکْثَرُ مِنْ تَعَجُّبِ الْعَاقِلِ مِنَ الجاهِلِ.

«بحار الانوار، ج 78، ص 326»

امام کاظم – علیه السلام – فرمود: شگفتی نادان از خردمند، بیشتر از شگفتی
خردمند از نادان است.

12. قال الامام علی – علیه السلام – : الجهلُ فَسَادُ کُلِّ
اَمْرٍ.

«غرر الحکم، ح 930»

امام علی – علیه السلام – فرمود: نادانی، مایه تباهی همه چیز است.

13. قال الامام علی – علیه السلام – : الجهْلُ أَصْلُ کُلِّ شَرٍّ.

«غرر الحکم، ح 819»

امام علی – علیه السلام – فرمود: نادانی، ریشه همه بدیهاست.

14. قال الامام علی – علیه السلام – : الجهْلُ مَعْدِنُ الشَّرِ.

«غرر الحکم، ح 658»

امام علی – علیه السلام – فرمود: نادانی، معدن و جایگاه بدی است.

15. قال الامام علی – علیه السلام – : عَمَلُ الجاهِلِ وَبَالٌ وَ
عِلْمُهُ ضَلالٌ.

«غرر الحکم، ح 6327»

امام علی – علیه السلام – فرمود: کار نادان ورز و وبال است و دانش او مایه
گمراهی.

16. قال الامام العسکری – علیه السلام – : الجهْلُ خَصْمٌ.

«الدره الباهره، ص 44»

امام حسن عسکری – علیه السلام – فرمود: نادانی دشمن (انسان) است.

17. قال الامام علی – علیه السلام – : الحِرْصُ وَ الشَّرَهُ و
البُخْلُ نَتِیجَهُ الجَهْل ِ.

«غرر الحکم، ح 1694»

امام علی – علیه السلام – فرمود: آزمندی و سیری ناپذیری و بخل، نتیجه
نادانی است.

18. قال الامام علی – علیه السلام – : غِنَی الجاهِلِ بِمَالِهِ.

«غرر الحکم، ح 6382»

امام علی – علیه السلام – فرمود: توانگری نادان، به مال و دارایی اوست.

19. قال الامام علی – علیه السلام – : إِنَّ الزُّهْدَ فی الجَهْلِ
بِقَدر ِالرَّغْبَهِ فی العَقْلِ.

«غرر الحکم، ح 3444»

امام علی – علیه السلام – فرمود: همانا بی رغبتی به نادانی، به اندازه رغبت
به دانایی است.

20. قال الامام علی – علیه السلام – : لا یَرْدِعُ الجَهُولَ إِلا
حَدُّ الحِسَامِ.

«غرر الحکم، ح 10816»

امام علی – علیه السلام – فرمود: نادان را جز تیزی شمشیر (از کار خلاف) باز
نمی‏دارد.

21. قال الامام علی – علیه السلام – : لَوْ أَنَّ الْعِبَادَ حِینَ
جَهِلُوا وَقَفُوا، لم یَکْفُرُوا و لم یَضِلُّوا.

«غرر الحکم، ح 7582»

امام علی – علیه السلام – فرمود: اگر بندگان وقتی چیزی را نمی‏دانستند، (از
اظهار نظر یا انجام آن چیز) باز می‏ایستادند، کافر و گمراه نمی‏شدند.

22. قال الامام الباقر – علیه السلام – : لَوْ أَنَّ العِبَادَ
إِذَا جَهِلُوا وَقَفُوا، لم یَجْحَدُوا و لم یَکْفرُوا.

«المحاسن، ج 1، ص 340، ح 700»

امام باقر – علیه السلام – فرمود: اگر بندگان آن گاه که نمی‏دانستند، توقف
می‏کردند، گرفتار انکار و کفر نمی‏شدند.

23. قال الامام علی – علیه السلام – : الجاهِلُ لا یَعْرِفُ
تَقْصِیرَهُ و لا یَقْبَلُ مَنِ النَّصِیح لَهُ.

«غرر الحکم، ح 1809»

امام علی – علیه السلام – فرمود: نادان به عیب و تقصیر خود آگاه نیست و
نصیحت خیر خواه خود را (هم) نمی‏پذیرد.

24. قال الامام علی – علیه السلام – : الجاهِلُ لا یَرْتَدِعُ و
بِالمَوْعِظَهِ لا یَنْتَفِعُ.

«غرر الحکم، ح 1729»

امام علی – علیه السلام – فرمود: آدم نادان، نصیحت بردار نیست و پند و
اندرز در او کارگر نمی‏افتد.

25. قال الامام علی – علیه السلام – : الجاهِلُ کَزَلَّهِ
الْعَالِمِ صَوَابُهُ.

«غرر الحکم، ح 1162»

امام علی – علیه السلام – فرمود: کار درست آدم نادان، مانند لغزش عالم است.

26. قال الامام علی – علیه السلام – : الجاهِلُ صَخْرَهٌ لا
یَنْفَجِرُ مَاؤُهَا و شَجَرَهٌ لا یَخْضَرُ عَوْدُهَا، وَ أَرْضٌ لا یَظْهَرُ
عُشْبُهَا.

«غرر الحکم، ح 2081»

امام علی – علیه السلام – فرمود: نادان صخره‏ای است که چشمه‏ای از آن
نمی‏جوشد، درختی است که شاخه‏اش سبز نمی‏شود و زمینی است که سبزه‏اش نمی‏روید.

27. قال الامام علی – علیه السلام – : الجاهِلُ یَسْتَوْحِشُ
مِمَّا یَأنِسُ بِهِ الحَکِیمُ.

«غرر الحکم، ح 1772»

امام علی – علیه السلام – فرمود: آدم نادان از آنچه آدم دانا و حکیم با آن
انس می‏گیرد، می‏گریزد.

28. قال الامام علی – علیه السلام – : العَاقِلُ مَنْ أَحْرَزَ
أمْرَهُ، الجَاهِلُ مَنْ جَهِلَ قَدْرَهُ.

«غرر الحکم، ح 2807 و 1086»

امام علی – علیه السلام – فرمود: عاقل کسی است که شأن و منزلت خویش را
بشناسد و نادان کسی است که قدر و اندازه خود را نشناسد.

29. قال الامام علی – علیه السلام – : العَاقِلُ یَعْتَمِدُ عَلَی
عَمَلِهِ، الجاهِلُ یَعْتَمِدُ عَلَی أَمَلِهِ.

«غرر الحکم، ح 1240»

امام علی – علیه السلام – فرمود: خردمند به عمل خود تکیه می‏کند و نادان به
آرزوی خود.

30. قال الامام علی – علیه السلام – : العَالِمُ یَنْظُرُ
بِقَلْبِهِ وَ خَاطِرِهِ، الجاهِلُ یَنْظُرُ بِعَیْنِهِ وَ نَاظِرِِهُ.

«غرر الحکم، ح 1241»

امام علی – علیه السلام –
فرمود: عالم با دل و اندیشه خود می‏نگرد و نادان با چشم و دیده خود.

31. قال الامام علی – علیه السلام – : الجاهِلُ مَنْ اِنْخَدَعَ
لِهَوَاهُ وَ غُرُورِهِ.

«غرر الحکم، ح 1285»

امام علی – علیه السلام – فرمود: نادان کسی است که فریب هوی و هوس و غرور
خود را بخورد.

32. قال الامام علی – علیه السلام – : الجاهِلُ یَمِیْلُ إِلی
شِکْلِهِ.

«غرر الحکم، ح 327»

امام علی – علیه السلام – فرمود: نادان، به همتای خود گرایش دارد.

33. قال الامام علی – علیه السلام – : ثَرْوَهُ الجاهِلِ فی
مَالِهِ وَ أمَلِهِ.

«غرر الحکم، ح 4709»

امام علی – علیه السلام – فرمود: ثروت نادان به دارایی و آرزوی اوست.

34. قال الامام علی – علیه السلام – : لا تَرَی الجاهِلَ إِلا
مُفْرِطاً أَوْ مُفَرَّطاً.

«نهج البلاغه، حکمت 70»

امام علی – علیه السلام – فرمود: هرگز نادانی را نمی‏یابی جز آن که در
کارهایش یا افراط می‏کند یا تفریط.

35. قال الامام علی – علیه السلام – : إِنَّمَا الجاهِلُ مَنْ
اِسْتَعْبَدَتْهُ المَطَالِبُ.

«غرر الحکم، ح 3864»

امام علی – علیه السلام – فرمود: براستی نادان کسی است که خواهش ها او را
برده خود کرده باشند.

36. قال الامام علی – علیه السلام – : الجاهِلُ مَنْ خَدَعَتْهُ
المَطَالِبُ.

«غرر الحکم، ح 1190»

امام علی – علیه السلام – فرمود: نادان، فریفته خواسته های نفسانی خود است.

37. قال الامام الهادی – علیه السلام – : الجاهِلُ أسِیرُ
لِسَانِهِ.

«غرر الحکم، ح 41»

امام هادی – علیه السلام – فرمود: نادان، اسیر زبان خود است.

38. قال الامام علی – علیه السلام – : طَاعَهُ الجَهُولِ تَدُلُّ
عَلَی الجَهْلِ.

«غرر الحکم، ح 5988»

امام علی – علیه السلام – فرمود: فرمان بردن از نادان، نشانگر نادانی است.

39. قال الامام علی – علیه السلام – : مَنْ جَهِلَ قَدْرَهُ
تَعَدَّی طَوْرَهُ.

«غرر الحکم، ح 7964»

امام علی – علیه السلام – فرمود: هر که اندازه خود را نشناسد، پا از اندازه
خویش فراتر نهد.

40. قال الامام علی – علیه السلام – : لِلْجَاهِلِ فی کُلِّ
حَالَهٍ خُسْرَانٌ.

«غرر الحکم، ح 7329»

امام علی – علیه السلام – فرمود: نادان در همه حال بازنده و زیانکار است.