1. قال الامام علی –
علیه السّلام – : افضلُ الجهادِ جهادَ النفسِ عن الهوی و فطامها عن لذّات الدنیا.

«غررالحکم، ح 2232»

امام علی – علیه السلام – فرمود: برترین جهاد، مبارزه کرن با هوای نفس و
بازگرفتن آن از لذت های دنیاست.

2. قال الامام علی – علیه السّلام – : حارِبوا انفُسَکم علی
الدُّنیا و اصرِفُوها عَنها فانّها سریعه الزّوال و کثیره الزلزال.

«تصنیف غررالحکم، ح 4923»

امام علی – علیه السلام – فرمود: با نفسهایتان در دنیا مجاهده کنید و از
دنیا منصرفش کنید، چرا که دنیا به سرعت از بین می رود و لغزشگاه هایش بسیار است.

3. قال الامام الصّادق – علیه السّلام – : ذِکْرُ الموتِ یَمیتُ
الشهواتِ فی النفس و یَقطعُ مَنابتَ الغفلهِ و یقَوِی النفسَ بمواعد الله … .

«مستدرک الوسائل، ج 2، ص 105»

امام صادق – علیه السلام – فرمود: یاد مرگ، خواسته های نفسانی را می میراند
و عوامل غفلت را ریشه کن می کند و نفس را به وسیله وعده های الهی، قوت می بخشد.

4. قال الامام علی – علیه السّلام – : ان المجاهد نفسه علی طاعه
الله و عن معاصیه عند الله سبحانه بمنزله الشهید.

«غررالحکم، ح 3546»

امام علی – علیه السلام – فرمود: کسی که در راه فرمانبرداری از خدا و دوری
از نافرمانی او با نفس خویش مبارزه کند، نزد خدای سبحان منزلت شهید را دارد.

5. قال الامام الکاظم – علیه السّلام – : جاهدَ نفسَک لِتَردَّها
عن هواها، فانه واجبٌ علیک کجهادِ عدوِک.

«تحف العقول، ص 399»

امام کاظم – علیه السلام – فرمود: برای بازداشتن نفس خود از خواهش هایش با
آن مبارزه کن که مبارزه با نفس همچون مبارزه با دشمنت بر تو واجب است.

6. قال الامام علی – علیه السّلام – : ینبغی للعاقل ان لا یَخْلوا
فی کلِّ حالهٍ عن طاعه ربّه و مجاهده نفسه.

«غررالحکم، ح 10922»

امام علی – علیه السلام – فرمود: سزاوار است که خردمند در هیچ حالی از طاعت
پروردگارش و پیکار با نفسش باز نایستد.

7. قال الامام علی – علیه السّلام – : جاهدَ نفسَک و قَدِّم توبتَک
تَفُز بطاعه ربک.

«غررالحکم، ح 4759»

امام علی – علیه السلام – فرمود: با (خواهش های) نفست مبارزه کن و توبه ات
را پیش انداز تا به طاعت پروردگارت دست یابی.

8. قال الامام الباقر – علیه السّلام – : ان المؤمنَ معنیٌ
بمجاهدهِ نفسه لِیَغلَبُها علی هواها فمرهً یُقیمَ اَودها و یَخالف هواها فی محبه
الله … .

«تحف العقول، ص 284»

امام باقر – علیه السلام – فرمود: همانا مؤمن به پیکار با نفس خودش اهتمام
می ورزد تا بر هوی و خواهش آن چیره شود، گاه کجی نفس را راست می کند و در راه محبت
خدا با خواهش های نفسانی می ستیزد و گاهی هم نفسش او را بر زمین می زند و لذا پیرو
هواهای آن می شود، اما خداوند او را از جا بلند می کند و از لغزشش می گذرد و او
نیز متوجه می شود.

9. قال الامام علی – علیه السّلام – : حارِبو هذه القلوبَ فانها
سریعه العثار.

«غررالحکم، ح 4931»

امام علی – علیه السلام – فرمود: با این دلها (نفس ها) بجنگید که آنها زود
می لغزند.

10. قال الامام الصّادق – علیه السّلام – : مَن لَم یکُن له واعظٌ
مِن قلبِه و زاجر مِن نفسِه و لم یَکن لهُ قَرین مُرشد استمکن عدوه من عنقه.

«وسائل الشیعه، ج 15، ص 162»

امام صادق – علیه السلام – فرمود: کسی که واعظی در قلب خودش و بازدارنده ای
در نفس خودش و راهنمایی روشنگر نداشته باشد، دشمنش بر او مسلط می شود.

11. قال الامام الصّادق – علیه السّلام – : ان النبی – صلّی الله
علیه و آله – بَعثَ بِسریه فلما رجعوا قال: مرحباً بقوم قضوا الجهادَ الاضعرَ و
بقی الجهادُ الاکبرُ قیلَ یا رسولَ الله و ما الجهادُ الاکبرُ. قال: جهادُ النفسِ.

«الکافی، ج 5، ص 12»

امام صادق – علیه السلام – فرمود: همانا پیامبر اکرم – صلّی الله علیه و
آله – لشکری را برای جهاد فرستاد، زمانی که برگشتند به آنها فرمود بارک الله بر
قومی که جهاد اصغر را با موفقیت پشت سر گذاشتند و برای آنها جهاد اکبر باقی است.
گفتند: یا رسول الله جهاد اکبر چیست؟ حضرت فرمود: جهاد با نفس.

12. قال الامام الصّادق – علیه السّلام – : اغلق ابوابَ جوارِحک
عمّا (یقع) ضرره الی قلبک و یذهب بوجاهتک عندالله و یعقّب الحسره و الندامه یوم
القیامه … .

«مستدرک الوسائل، ج 11، ص 271»

امام صادق – علیه السلام – فرمود: درهای اعضا و جوارحت را از آنچه برای
قلبت ضرر دارد ببند، چرا که اگر نبندی آبرویت را نزد خدا می برد و در قیامت حسرت و
ندامت را برایت در پی دارد.

13. قال الامام علی – علیه السّلام – : ان نفسَک لَخَدوعٌ اِن
تَثِق بها یقتَدَک الشیطانُ الی ارتکابِ المحارمِ ان النفسَ لأمارهٌ بالسوءِ … .

«مستدرک الوسائل، ج 11، ص 236»

امام علی – علیه السلام – فرمود: نفس تو بسیار فریبکار است، اگر به او
اعتماد کنی تو را به پیروی کردن از شیطان و ارتکاب محارم الهی می کشاند، (چنانکه
خداوند متعال فرموده:) همانا نفس امر کننده به بدی است.

14. قال الامام الکاظم – علیه السّلام – : المجاهدُ مَن جاهدَ
نفسَه.

«وسائل الشیعه، ج 13، ص 279»

امام کاظم – علیه السلام – فرمود: مجاهد کسی است که با نفس خود پیکار کند.

15. قال رجل لأبی جعفر – علیه السّلام – : انّی ضعیف العمل قلیل
الصلاه قلیل الصوم و لکن ارجو ان لا آکل الّا حلالّا و لا انکح الّا حلالّا؟ فقال
– علیه السّلام – : ای جهادٍ افضل من عفه بطن و فرج.

«بحار الانوار، ج 68، ص273»

شخصی به امام محمد باقر – علیه السّلام – گفت: من در عمل ضعیف و نماز و
روزه ام کم است، لکن امید دارم در خوردن بجز حلال نخوردم و روابطم جز روابط مشروع
نباشد؟ امام – علیه السّلام – فرمود: چه جهادی برتر از پاکی شکم (از حرام) و
ارتباط مشروع است.

16. قال الامام الصّادق – علیه السّلام – : طوبی لِمَن جاهد فی الله
نَفْسَه و هواهُ وَ مَنْ هَزَمَ جُنْدَ هواهُ ظَفِرَ برضی الله تعالی … .

«مستدرک الوسائل، ج 11، ص 139»

امام صادق – علیه السلام – فرمود: خوشا به حال کسی که در راه خدا با خواهش
های نفسش مجاهده کند و کسی که لشکر خواهش های نفسش را شکست دهد، موفق به کسب رضای
الهی می شود.

17. قال رسول الله – صلی الله علیه و آله – : اَعدَی عدوِک نفسُکَ
التی بینَ جَنبَیک.

«بحار الانوار، ج 67، ص 36»

رسول خدا – صلی الله علیه و آله – فرمود: بزرگترین دشمن تو نفس تو است که
بین دو پهلوی توست (همیشه با تو همراه است).

18. قال رسول الله – صلی الله علیه و آله – : افضلُ الجهادِ مَن
اصبَح لا یَهُمُّ بظلم احد.

«وسائل الشیعه، ج 15، ص 162»

رسول خدا – صلی الله علیه و آله – فرمود: برترین جهاد آن است که انسان روز
خود را آغاز کند در حالی که در اندیشه ستم کردن بر احدی نباشد.

19. قال الامام علی – علیه السّلام – : ذروهُ الغایات لاینالها
الّا ذوو التهذیب و المجاهدات.

«غرر الحکم، ح 5190»

امام علی – علیه السلام – فرمود: به اوج اهدافشان نرسند، مگر وارستگان نفس
ستیز.

20. قال رسول الله – صلی الله علیه و آله – فی صفه اهل الآخره:
یَتعَبونَ انفسَهم و لا یُریحونَها، إنّ راحهَ اهلِ الجَنهِ فی المْوتِ و … .

«بحار الانوار، ج 77، ص 25»

رسول خدا – صلی الله علیه و آله – (در توصیف اهل آخرت) فرمود: جان های خویش
را به رنج می افکنند و طعم آسودگی را به (جان هایشان) نمی چشنانند، همانا آسودگی
اهل بهشت در مردن است و آخرت محل راحتی و آسایش خداپرستان است.

21. قال الامام علی – علیه السّلام – : جاهدَ نفسَک علی طاعه الله
مجاهده العدوِّ عدوّه و غالبها مغالبهَ الضّد ضدَّه فانّ اقوی الناس من قوی علی
نفسه.

«غررالحکم، ح 4761»

امام علی – علیه السلام – فرمود: در راه طاعت خدا با نفس خود پیکار کن
همچون کسی که با دشمنش می جنگد و بر آن چیره شو، همچون چیره آمدن خصم بر خصم، زیرا
نیرومند ترین مردمان کسی است که بر نفس خویش چیره شود.

22. قال الامام علی – علیه السّلام – : المجاهد النفس شمیهُ
النُّبَلاءِ.

«غررالحکم، ح 9756»

امام علی – علیه السلام – فرمود: مبارزه کردن با نفس، خصلت مردان شریف و
بزرگوار است.

23. قال الامام علی – علیه السّلام – : جهادُ النفس بالعلم عنوان
العقل.

«غررالحکم، ح 4772»

امام علی – علیه السلام – فرمود: جهاد آگاهانه با نفس، سرلوحه خرد است.

24. قال الامام علی – علیه السّلام – : کفاک فی مجاهده نفسِک ان
لاتزال ابداً لها مغالباً و علی اهویتها محارباً.

«غررالحکم، ح 7080»

امام علی – علیه السلام – فرمود: در پیکار با نفست تو را همین بس که همواره
بر آن چیرگی جویی و با خواهش هایش در ستیزه باشی.

25. قال الامام علی – علیه السّلام – : ثمرهُ المحاسَبه صلاحُ
النَّفس.

«مستدرک الوسائل، ج 12، ص 154»

امام علی – علیه السلام – فرمود: ثمره محاسبه (افعال)، اصلاح نفس است.

26. قال الامام علی – علیه السّلام – : رَدْعُ النفس و جهادُها عن
اَهْوَیتِها یرفعُ الدرجات و یضاعفُ الحسنات.

«غررالحکم، ح 5407»

امام علی – علیه السلام – فرمود: پیکار با نفس و بازداشتن آن از خواهشهایش،
درجات را رفعت می بخشد و حسنات را دو چندان می کند.

27. قال الامام علی – علیه السّلام – : جهادُ النفس مَهْرُ الجنّه.

«غررالحکم، ح 4755»

امام علی – علیه السلام – فرمود: جهاد با نفس، کابین بهشت است.

28. قال الامام علی – علیه السّلام – : جهادُ الهوی ثَمنُ الجّنه.

«غررالحکم، ح 4756»

امام علی – علیه السلام – فرمود: مبارزه با خواهش های نفسانی، بهای بهشت
است.

29. قال رسول الله – صلی الله علیه و آله – : بالمجاهدهِ یُغلَبُ
سوءُ العادهِ.

«تنبیه الخواطر، ج 2، ص 119»

رسول خدا – صلی الله علیه و آله – فرمود: با مجاهده می توان بر عادت های بد
غلبه آمد.

30. قال الامام علی – علیه السّلام – : ثمره المجاهد قهر النفس.

«غررالحکم، ح 4914»

امام علی – علیه السلام – فرمود: ثمره مجاهده، مقهور کردن نفس است.

31. قال رسول الله – صلی الله علیه و آله – : جاهَدوا نفسُکم بقله
الطعام و الشراب تظلَّکم الملائکه و یَفِرُّ عنکم الشیطان.

«تنبیه الخواطر، ج 2، ص 122»

رسول خدا – صلی الله علیه و آله – فرمود: با کم خوردن و کم آشامیدن به جنگ
با نفس هایتان روید تا فرشتگان بر شما سایه افکنند و شیطان از شما بگریزد.

32. قال الامام علی – علیه السّلام – : املکُوا انفسکم بدوامِ
جهادِها.

«غررالحکم، ح 4898»

امام علی – علیه السلام – فرمود: با پیکار بی امان با نفسهایتان، زمام آنها
را در اختیار خود گیرید.

33. قال الامام علی – علیه السّلام – : رُدّ عن نفسِک عند الشهوهِ
و أقِمها علی کتاب الله عند الشبهات.

«غررالحکم، ح 5406»

امام علی – علیه السلام – فرمود: در هنگام شهوت، نفست را نگه دار و در
هنگام شبهات به کتاب خدا ارجاع ده.

34. قال رسول الله – صلی الله علیه و آله – : حاسِبوا انفسَکم قبلَ
ان تحاسَبُوا وَ زِنُوها قَبل أن تُوزُنوا و تَجَهَزُّوا لِلعرض الْاَکبر.

«وسائل الشیعه، ج 16، ص 99»

رسول خدا – صلی الله علیه و آله – فرمود: از نفسهایتان حساب کشی کنید قبل
از آنکه اعمال شما را حسابرسی کنند، و اعمال خویش را وزن کنید قبل از آنکه اعمال
شما را وزن کنند، و خودتان را مجهز کنید برای روزی که همه اعمال عرضه می شوند
(قیامت).

35. قال الامام علی – علیه السّلام – : اِنَّ مجاهدهَ النفسِ لتزمها
عنِ المعاصی و تَعصمُها عنِ الردی.

«غررالحکم، ح 3488»

امام علی – علیه السلام – فرمود: پیکار با نفس، آن را در ارتکاب گناهان
مهار می کند و از هلاکت و نابودی نگهش می دارد.

36. قال رسول الله – صلی الله علیه و آله – : اجتهدوا فی العمل،
فإنْ قَصُرَبکم الضَّعفُ فکفَوا عن المعاصی.

«بحارالانوار، ج 78، ص 100»

رسول خدا – صلی الله علیه و آله – فرمود: در کار (طاعت خدا) سخت بکوشید و
اگر ناتوانی شما را از طاعت خدا سست و درمانده کرد، از گناهان خودداری کنید.

37. قال الامام علی – علیه السّلام – : کیفَ یَستَطِیعُ صلاحَ
نفسِه من لا یَقنعُ بالقلیلِ.

«تصنیف غررالحکم، ح 4806»

امام علی – علیه السلام – فرمود: کسی که به کم قانع نیست، چگونه می تواند
نفس خویش را اصلاح کند (یعنی نمی تواند چنین کند).

38. قال الامام علی – علیه السّلام – : فی خلافِ النفسِ رشدُها.

«تصنیف غررالحکم، ح 4805»

امام علی – علیه السلام – فرمود: رشد و تکامل آدمی، در مخالفت با نفس است.

39. قال رسول الله – صلّی الله علیه و آله – : اشّد الناس اجتهاداً
من ترک الذنوب.

«امالی شیخ صدوق، ص 28، ح 4»

رسول خدا – صلی الله علیه و آله – فرمود: سخت کوش ترین مردم کسی است که
گناهان را فروگذارد.

40. قال رسول الله – صلّی الله علیه و آله – : المجاهدُ مَن جاهَدَ
نفسَه فی الله.

«کنزالعمال، ح 11261»

رسول خدا – صلی الله علیه و آله – فرمود: مجاهد کسی است که در راه خدا با
نفسش مبارزه کند.