1. قال الامام علی –
علیه السّلام – : اِنّ لِلّهِ عباداً کَسَرتْ قلوبُهم خَشَیهُ اللهِ فاسْتَکفُوا
عن المنطِقِ وَ انّهم لَفُصَحاءُ عقلاءُ … .
«بحار الانوار، ج 66، ص 284»
امام علی – علیه السّلام – فرمود: برای خداوند بندگانی است که ترس از او
دلهایشان را شکسته، به طوری که از گفتار باز ایستادهاند در حالیکه آنان؛ خوش
گفتار، دانا، خردمند، هوشیار و زیرکند و به سوی خدا با کارهای شایسته پیشی میگیرند.
2. قال رسول الله – صلی الله علیه و آله – فی جوابِ السؤالِ عن
الخشوعِ: التَّواضُعُ فی الصّلوهِ و أن یقبِلَ العبدَ بقَلبِهِ کلِّهِ علی ربّهِ
عزّوجل.
«مستدرک الوسائل، ج 1، ص 98»
رسول خدا – صلی الله علیه و آله – در جواب سؤال از (چیستی) خشوع فرمود:
(خشوع آن است که) در نماز متواضع و فروتن باشی و با تمام قلب و روح خویش به سوی
پروردگارت توجه و اقبال داشته باشی.
3. قال رسول الله – صلی الله علیه و آله – : وَ اَمّا عَلامَهُ
الخاشعِ فَأربَعَهٌ: مراقَبِهُ اللهِ فی السّرِّ و العلانیهِ وَ رُکوُبُ الجمیلِ و
التّفکّرُ لیومِ القیامَهِ و المناجاهُ لله.
«تحف العقول، ص 22»
رسول خدا – صلی الله علیه و آله – فرمود: نشانههای انسان خاشع، چهار چیز
است: 1. مراقبت و ترس از خداوند در آشکار و نهان. 2. انجام دادن کارهای پسندیده.
3. اندیشیدن برای روز قیامت. 4. مناجات نمودن با پروردگار.
4. عن الامام الصادق – علیه السّلام – : أوحی اللهُ الی عیسی بن
مریَم – علیه السّلام – : یا عیسی هَبْ لی مِنْ عَینکَ الدّمُوعَ و مِنْ قلبِکَ
الخشوعَ.
«بحار الانوار، ج 79، ص 178»
امام صادق – علیه السّلام – فرمود: خداوند به حضرت عیسی – علیه السّلام –
وحی نمود: ای عیسی، از چشمان خود اشک و از قلب خود خشوع را به پیشگاه من تقدیم
نما.
5. قال الامام علی – علیه السّلام – : مَنْ خَشَعَ قلبُهُ خَشَعَتْ
جوارحُهُ.
«غررالحکم، ج 2، ص 639»
امام علی – علیه السّلام – فرمود: هر کس که قلبش خاشع شود و از خدا بترسد،
اعضاء و جوارح او نیز خاشع میگردند.
6. قال الامام الصّادق – علیه السّلام – : لا ایمانَ الّا بَعَملٍ
و لا عَملَ الّا بیقینٍ و لایقینَ الّا بالخشوعِ.
«بحار الانوار، ج 75، ص 30»
امام صادق – علیه السّلام – فرمود: ایمانی نیست مگر به عمل و عملی نیست مگر
به یقین و یقینی نیست مگر به خشوع و فروتنی.
7. قال الامام السجاد – علیه السّلام – فی الدّعاء: و أعوذُ بکَ من
نفسٍ لا تَقْنَعُ و من بَطنٍ لا یشَبعُ و من قلبٍ لا یخَشعُ.
«بحار الانوار، ج 95، ص 93»
امام سجاد- علیه السّلام – در مناجات با پروردگار فرمود: (خدایا) به تو
پناه میبرم از نفسی که به قسمت خویش قانع نباشد و از شکمی که سیر نگردد و از قلبی
که در برابر تو خاشع نمیگردد.
8. قال الامام علی – علیه السّلام – : مَنْ خَشَعَ لعظَمهِ اللهِ
سبحانَهُ ذَلَّت لَهُ الرّقاب.
«غررالحکم، ج 2، ص 695»
امام علی – علیه السّلام – فرمود: کسی که در برابر عظمت و بزرگی خداوند
سبحان خاشع باشد و فروتنی نماید، گردنکشان در برابر او کرنش خواهند کرد.
9. قال الامام علی – علیه السّلام – لِإبنه الحسن – علیه السّلام –
: و اذا أنْتَ هُدیتَ لقَصْدِکَ فکُنْ أخشَعَ ماتکونُ لربِّکَ.
«نهج البلاغه، نامه 31»
امام علی – علیه السّلام – در نامه به فرزندشان امام حسن – علیه السّلام –
فرمود: هرگاه به راه راستی که قصد آنرا داشتی رسیدی، پس در خاشع ترین و فرمان
برترین حالات برای پروردگارت باش.
10. قال رسول الله – صلی الله علیه و آله – : ما زادَ خُشُوعُ الجَسدِ
علی ما فی القَلْبِ فهو عندنا نفاقٌ.
«الکافی، ج 2، ص 396»
رسول خدا – صلی الله علیه و آله – فرمود: کسی که فروتنی خشوعِ ظاهری او از
خشوع باطنیاش بیشتر باشد، (چنین خشوعی) در نزد ما نفاق محسوب میشود.
11. قال الامام علی – علیه السّلام – : لا خَیر فی قلبٍ لا
یَخْشَعُ و لا عَینٍ لا تدمَعُ.
«تصنیف غررالحکم، ص 191، ح 3721»
امام علی – علیه السّلام – فرمود: قلبی که (در برابر خداوند) خاشع و فروتن
نباشد و چشمی که (از ترس خداوند) اشک نریزد، خیری در آنها نیست.
12. قال الامام علی – علیه السّلام – : بالْبکاءِ من خشیهِ اللهِ
تُمحّصِ الذّنوبَ.
«غررالحکم، ج 1، ص 338»
امام علی – علیه السّلام – فرمود: گریستن از ترس خداوند، همه گناهان را
نابود میسازد.
13. قال الامام علی – علیه السّلام – : مَنْ خشَیِ اللهُ کَثُر
علمُهُ.
«غررالحکم، ج 2، ص 621»
امام علی – علیه السّلام – فرمود: کسی که از خدا بترسد، علم او زیاد خواهد
شد.
14. عن امیرالمؤمنین – علیه السّلام – عن رسول الله – صلی الله
علیه و آله – فی خبر المعراج: انَّ الله تعالی قالَ لَهُ: یا أحمدُ، ما عَرَفَنی
عبدٌ الّا خَشَعَ لی و ما خَشَعَ لی عبدٌ الّا خَشَعَ لَهُ کلُّ شئٍ.
«مستدرک الوسائل، ج 2، ص 292»
امام علی – علیه السّلام – از رسول خدا – صلی الله علیه و آله – نقل کردند
که در حدیث معراج فرمود: خداوند تعالی فرمود: ای احمد، بندهای مرا نشناخت، مگر
اینکه برایم خشوع و فروتنی کرد و در برابر من خاشع نشد، مگر اینکه همه چیز برای او
فروتن و خاشع شد.
15. قال رسول الله – صلی الله علیه و آله – : حُرّمَتِ النّارُ
عَلی عینٍ بکَت من خشیه الله.
«مستدرک الوسائل، ج 2، ص 294»
رسول خدا – صلی الله علیه و آله – فرمود: آتش دوزخ بر دیدگانی که از ترس
خدا بگرید، حرام شده است.
16. قال الامام علی – علیه السّلام – : البکاءُ من خشیهِ الله
مفتاحُ الرّحمهِ.
«مستدرک الوسائل، ج 2، ص 295»
امام علی – علیه السّلام – فرمود: گریه از ترس خدا، کلید گشایش رحمت الهی
است.
17. قال الامام علی – علیه السّلام – : البکاءُ من خَشیهِ اللهِ
یُنیرُ القَلْبَ و یَعصِمُ مِنْ معاوَدَهِ الذّنبِ.
«مستدرک الوسائل، ج 2، ص 294»
امام علی – علیه السّلام – فرمود: گریستن از ترس خدا، قلب را نورانی و روشن
میکند و انسان را از بازگشتن به سمت گناه محافظت مینماید.
18. قال رسول الله – صلی الله علیه و آله – : مَنْ بَکی من خَشیهِ
اللهِ حَشَرَهُ اللهُ معَ النبیّینَ و الصّدیّقینَ و الشُّهداءَ و الصّالحینَ
و حَسُنَ اولئکَ رفیقاً.
«مستدرک الوسائل، ج 2، ص 295»
رسول خدا – صلی الله علیه و آله – فرمود: کسی که از ترس پروردگار خویش گریه
کند، خداوند او را با پیامبران و صدیقین و شهدا و شایستگان محشور مینماید و آنان
دوستان و هم نشینان خوبی برای او خواهند بود.
19. قال رسول – صلی الله علیه و آله – : بکاءُ العُیونِ و خشیَهُ
القلوب من رحَمهِ اللهِ تعالی.
«مستدرک الوسائل، ج 2، ص294»
رسول خدا – صلی الله علیه و آله – فرمود: گریه و اشک چشمها و ترس و خشوع
قلبها از رحمت خداوند تبارک و تعالی است.
20. قال الامام علی – علیه السّلام – : خَشْیَهُ اللهِ جَناحُ
الایمان.
«غررالحکم، ج 1، ص 400»
امام علی – علیه السّلام – فرمود: ترس و خشیت از خداوند بال و پر ایمان
است.
21. قال رسول الله – صلی الله علیه و آله – : أعلمُ النّاسِ باللهِ
أشدُّهُم خَشیهً لَهُ.
«مستدرک الوسائل، ج 2، ص 292»
رسول خدا – صلی الله علیه و آله – فرمود: داناترین مردم به خداوند، کسانی
هستند که بیشترین ترس را از پرودگار خویش در دل دارند.
22. رُوِیَ أنّ رسولَ اللهِ – صلی الله علیه و آله – رأی رجُلاً
یَعْبَثُ فی صلاتِهِ بِلحیتِهِ فقالَ: لَو خَشَعَ قلبه لخَشَعَتْ جوارحُهُ.
«إرشاد القلوب، ج 1، ص 115»
رسول خدا – صلی الله علیه و آله – مردی را دید که در حال نماز با ریش خود
بازی میکند، حضرت فرمود: «اگر قلب این مرد خاشع بود، تمام اعضاء و جوارح او خاشع
و فروتن (در مقابل پرودگار) میشدند.
23. قال رسول الله – صلی الله علیه و آله – : ما مِنْ مؤمِنٍ یبکی
من خشیه اللهِ الّا غَفَرَاللهُ لَهُ ذُنُوبَهُ و ان کانَ اکثُر من نجومِ
السّماءِ وَ عَدَدِ قَطرِ البحارِ.
«مستدرک الوسائل، ج 2، ص 294»
رسول خدا – صلی الله علیه و آله – فرمود: هر مؤمنی که از ترس خدا بگرید،
خداوند گناهان او را اگر چه از تعداد ستارگان آسمان و عدد قطرههای آب دریاها
بیشتر باشد، میبخشد.
24. قال رسول الله – صلی الله علیه و آله – : البکاءُ من خشیهِ
اللهِ نجاهٌ من النّارِ.
« مستدرک الوسائل، ج 2، ص 292»
رسول خدا – صلی الله علیه و آله – فرمود: گریه از ترس خداوند، موجب نجات از
آتش دوزخ خواهد بود.
25. قال الامام علی – علیه السّلام – : مَنْ تَواضَعَ قلبُهُ
لِلّهِ لَم یَسْأمُ بَدنُهُ مِن طاعهِ الله.
«بحار الانوار، ج 78، ص 90»
امام علی – علیه السّلام – فرمود: کسی که قلبش برای خداوند خاضع و فروتن
باشد، بدنش از عبادت و اطاعت او خسته نمیشود.
26. قال رسول الله – صلی الله علیه و آله – : لا صَلاهَ لِمَنْ لا
یتخشَّعُ فی صلاتِهِ.
«کنزالعمال، ج 7، ص 526»
رسول خدا – صلی الله علیه و آله – فرمود: کسی که در نماز خشوع نداشته باشد،
حقیقت و فضیلت نماز را درک نمیکند.
27. قال رسول الله – صلی الله علیه و آله – : اذا اقشَعرَّ جلدُ
العبْدِ مِنْ خشیهِ اللهِ تحاتَّت عنهُ خطایاهُ کَم یَتحاتُّ عَنِ الشَّجرهِ
الیالِیَه وَرقُها.
«کنز العّمال، ج 3، ص 141»
رسول خدا – صلی الله علیه و آله – فرمود: زمانی که پوست بدن بنده از ترس
پروردگارش به لرزه درآید، تمام گناهانش فرو میریزد، همان گونه که برگ درختان کهن
سال بر زمین میریزد.
28. قال رسول الله – صلی الله علیه و آله – : اللّهم اقم لی مِنْ
خَشْیتِکَ ما تحولُ به بینَنا و بین معاصیکَ.
«کنزالعمال، ج2، ص 175»
رسول خدا – صلی الله علیه و آله – فرمود: بارالها، آنقدر ترس از خود را
نصیب من فرما که به وسیله آن بین ما و نافرمانی تو فاصله ایجاد شود.