حدیث (1) امام على علیه السلام :
اَلانصافُ أَفضَلُ الفَضائِلِ؛
انصاف، برترین ارزشهاست.
تصنیف غررالحکم و دررالکلم ص 394 ، ح 9096
حدیث (2) رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلم :
(لأَمیرِ المُؤمِنین علیه السلام) أَ لا اُخبِرُکُم، بِأَشبَهِکُم بى خُلقا؟ قالَ: بَلى یا رَسولَ اللّهِ قالَ: أَحسَنُکُم خُلقا، و َأَعظَمُکُم حِلما، و َأَبَرُّکُم بِقَرابَتِهِ و َأشَدُّکُم مِن نَفسِهِ إِنصافا؛
(به امیرالمؤمنین علیه السلام فرمودند:) آیا تو را خبر ندهم که اخلاق کدام یک از شما به من شبیهتر است؟ عرض کردند: آرى، اى رسول خدا. فرمودند: آن کس که از همه شماخوش اخلاقتر و بردبارتر و به خویشاوندانش نیکوکارتر و با انصافتر باشد.
من لا یحضره الفقیه ج 4 ، ص 370 – مکارم الاخلاق ص 442
حدیث (3) امام على علیه السلام :
الْإِنْصَافُ یَرْفَعُ الْخِلَافَ وَ یُوجِبُ الِائْتِلَاف
انصاف، اختلافات را از بین مى برد و موجب الفت و همبستگى مى شود.
تصنیف غررالحکم و دررالکلم ص 394 ، ح 9116
حدیث (4) امام على علیه السلام :
مَن أَنصَفَ اُنصِفَ؛
هر کس با انصاف باشد، انصاف مى بیند.
تصنیف غررالحکم و دررالکلم ص 394 ، ح 9120
حدیث (5) امام على علیه السلام :
زَکاهُ القُدرَهِ النصافُ؛
زکات قدرت، انصاف است.
تصنیف غررالحکم و دررالکلم ص 342 ، ح 7821
حدیث (6) امام صادق علیه السلام :
مَن أَنصَفَ النّاسَ مِن نَفسِهِ رُضِىَ بِهِ حَکَما لِغَیرِهِ؛
هر کس با مردم منصفانه رفتار کند، دیگران داورى او را مى پذیرند.
من لا یحضر الفقیه ج 3 ، ص 13 ، ح 3237 – کافی(ط-الاسلامیه) ج 2 ، ص 146 ، ح 12 – تحف العقول ص357
حدیث (7) امام على علیه السلام :
أَعدَلُ النّاسِ مَن أَنصَفَ مَن ظَلَمَهُ؛
عادلترین مردم کسى است که با کسى که به او ظلم کرده با انصاف رفتار کند.
تصنیف غررالحکم و دررالکلم ص 394 ، ح 9104
حدیث (8) رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلم :
مَن واسَى الفَقیرَ و َأَنصَفَ النّاسَ مِن نَفسِهِ فَذلِکَ المُؤمِنُ حَقّا؛
هر کس به نیازمند کمک مالى کند و با مردم منصفانه رفتار نماید چنین کسى مؤمن حقیقى است.
خصال ص47 ، ح 48
حدیث (9) امام على علیه السلام :
أَنصِفِ النّاسَ مِن نَفسِکَ وَ أَهلِکَ وَ خاصَّتِکَ وَ مَن لَکَ فیهِ هَوىً و َاعدِل فِى العَدُوِّ و َالصَّدیقِ؛
خودت و خانواده ات و نزدیکانت و کسانى که به آنان علاقه دارى، با مردم منصفانه رفتار کنید و با دوست و دشمن به عدالت رفتار کن.
تصنیف غررالحکم و دررالکلم ص 394 ، ح 9101
حدیث (10) رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلم :
أَنصِفِ النّاسَ مِن نَفسِکَ وَ انصَحِ الأُمَّهَ و َارحَمهُم فَإِذا کُنتَ کَذلِکَ وَ غَضِبَ اللّهُ عَلى أَهلِ بَلدَهٍ أَنتَ فیها و َأَرادَ أَن یُنزِلَ عَلَیهِمُ العَذابَ نَظَرَ إِلَیکَ فَرَحِمَهُم بِکَ، یَقولُ اللّهُ تَعالى: (و َما کانَ رَبُّکَ لِیُهلِکَ القُرى بِظُلمٍ و َأَهلُها مُصلِحونَ)؛
با مردم منصفانه رفتار کن و نسبت به آنان خیرخواه و مهربان باش، زیرا اگر چنین بودى و خداوند بر مردم آبادیى که تو در آن به سر مى برى خشم گرفت و خواست بر آنان عذاب فرو فرستد، به تو نگاه مى کند و به خاطر تو به آن مردم رحم مى کند. خداى متعال مى فرماید «و پروردگار تو (هرگز) بر آن نبوده است که شهرهایى را که مردمش درستکارند، به ستمى هلاک کند».
مکارم الاخلاق ص 457
حدیث (11) امام على علیه السلام :
اَلانصافُ راحَهٌ؛
انصاف، مایه آسایش است.
تصنیف غررالحکم و دررالکلم ص 394 ، ح 9113
حدیث (12) رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلم :
مَن اُلهِمَ الصِّدقَ فى کَلامِهِ وَ الانصافَ مِن نَفسِهِ وَ بِرَّ والِدَیهِ وَ وَصلَ رَحِمِهِ، اُنسِىءَ لَهُ فى اَجَلُهُ وَ وُسِّعَ عَلَیهِ فى رِزقِهِ وَ مُتِّعَ بِعَقلِهِ وَ لُـقِّنَ حُجَّتَهُ وَقتَ مُساءَلَتِهِ ؛
به هر کس، راستگویى در گفتار، انصاف در رفتار، نیکى به والدین و صله رحم الهام شود، اجلش به تأخیر مى افتد، روزیش زیاد مى گردد، از عقلش بهره مند مى شود و هنگام سئوال [مأموران الهى] پاسخ لازم به او تلقین مى گردد.
اعلام الدین ص 265
حدیث (13) امام على علیه السلام :
وَابذُل … لِلعامَّهِ بِشرَکَ وَ مَحَبَّتَکَ و َلِعَدُوِّکَ عَدلَکَ وَ إِنصافَکَ … ؛
گشاده رویى و دوستى ات را براى عموم مردم و عدالت و انصافت را براى دشمنت بکار گیر.
خصال ص 147 ، ح 178
حدیث (14) امام على علیه السلام :
مَنْ طَلَبَ عِزّا بِظُلْمٍ و َباطِلٍ أَوْرَثَهُ اللّهُ ذُلاًّ بِإِنْصافٍ وَ حَقٍّ؛
هر کس عزّت را با ظلم و باطل طلب کند، خداوند به انصاف و حق ذلّت نصیبش مى نماید.
شرح نهج البلاغه(ابن ابى الحدید) ج 20، ص 309، ح 536
حدیث (15) پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم :
ألا اُخْبِرُکُمْ بِاَشبَهِکُم بى؟ قَالوا: بَلى یا رَسولَ اللّهِ. قالَ: اَحسَنُکُم خُلقا وَ اَلیَنُکُم کَنَفا وَ اَبَرُّکُم بِقَرَابَتِهِ وَ اَشَدُّکُم حُبّا لاِخوانِهِ فى دینِهِ وَ اَصبَرُکُم عَلَى الحَقِّ وَ اَکظَمُکُم لِلغَیظِ وَ اَحسَنُکُم عَفْوا وَ اَشَدُّکُم مِن نَفْسِهِ اِنْصافا فِى الرِّضا وَ الْغَضَبِ؛
آیا شما را از شبیه ترینتان به خودم با خبر نسازم؟ گفتند: آرى اى رسول خدا! فرمودند: هر کس خوش اخلاقتر، نرمخوتر، به خویشانش نیکوکارتر، نسبت به برادران دینىاش دوستدارتر، بر حق شکیباتر، خشم را فروخورندهتر و با گذشتتر و در خرسندى و خشم با انصاف تر باشد.
کافى(ط-الاسلامیه) ج 2، ص 240 و 241 ، ح 35
حدیث (16) امام صادق علیه السلام :
ثَلاثٌ مَنْ اَتَى اللّهَ بِواحِدَهٍ مِنْهُنَّ اَوْجَبَ اللّهُ لَهُ الْجَنَّهَ: اَلاْنْفاقُ مِنْ اِقْتارٍ وَ الْبِشْرُ لِجَمیعِ الْعالَمِ وَ الاِنْصافُ مِنْ نَفْسِهِ؛
هر کس یکى از این کارها را به درگاه خدا ببرد، خداوند بهشت را براى او واجب مى گرداند: انفاق در تنگدستى، گشاده رویى با همگان و رفتار منصفانه.
کافی(ط-الاسلامیه) ج 2 ، ص 103 ، ح 2
حدیث (17) از حسن بزاز که گفت امام صادق علیه السلام به من فرمود:
أَ لَا أُخبِرُکَ بِأَشَدِّ مَا فَرَضَ اللهُ عَلَی خَلقِهِ ثَلَاثٌ قُلتُ بَلَی قَالَ إِنصَافُ النَّاسِ مِن نَفسِکَ وَ مُوَاسَاتُکَ أَخَاکَ وَ ذِکرُ اللهِ فِی کُلِّ مَوطِنٍ أَمَا إِنِّی لَا أَقُولُ سُبحَانَ اللهِ وَ الحَمدُ لِلّهِ وَ لَا إِلَهَ إِلِّا اللهُ وَ اللهُ أَکبَرُ وَ إِن کَانَ هَذَا مِن ذَاکَ وَلَکِن ذِکرُ اللهِ جَلَّ وَ عَزَّ فِی کُلِّ مَوطِنٍ إِذَا هَجَمتَ عَلَی طَاعَهٍ أَو عَلَی مَعصِیَهٍ.
آیابه سه چیز از سخت ترین اموری که خدا بر بندگانش واجب کرده، آگاهت نکنم گفتم: چرا؟ فرمود :منصفانه برخورد کردن تو با مردم هم دردی با برادرت به یاد خدا بودن در هر جا منظور من ازیاد خدا «سبحان الله و الحمد الله و لا إله إلا الله و الله أکبر» گفتن نیست؛ اگر چه این هم یاد خداست، اما ذکر خدا به یاد خدا بودن است آنگاه که به اطاعت یا معصیتی اقدام می کنی.
کافی(ط-الاسلامیه) ج2،ص 145،ح8
