انجیر میوه ای مقوی و شیرین است که در قرآن به آن قسم خورده شده است. نام عربی آن ” تین ” و نام انگلیسی آن ” “FIG”می باشد.

درخت انجیر بومی آسیای غربی و کشورهای مدیترانه است و از آنجا به عربستان ، سوریه و فلسطین اشغالی برده شده است .

انجیر درختی است با برگ های زرد و پنجه ای و به رنگ سبز خاکستری که بلندی آن تا شش متر می رسد و به دلیل عدم مقاومت در مقابل سرمای شدید ، در مناطق معتدله و گرمسیر کشت می شود .

درخت انجیر معمولا از سال چهارم شروع به میوه دادن می کند و تا سن بیست سالگی میوه می دهد.
ارزش غذایی انجیر

انجیر، قند زیادی دارد. 50 درصد انجیر خشک را قند تشکیل می دهد. همچنین منبع خوبی از پتاسیم ، منیزیم  ، کلسیم  ، فسفر  و ویتامین های C  , B , A  است.

انجیر منبع غنی فیبر غذایی می باشد. لیگنین یک نوع فیبرغذایی غیرمحلول است که به مقدار زیاد در انجیر وجود دارد و نقش عمده ای در جلوگیری و رفع یبوست دارد.

انجیر منبع غنی فیبر غذایی و نیز منبع خوبی از منیزیم ، کلسیم ، فسفر و ویتامین های C , B , A است.

سایر خواص غذایی انجیر عبارتند از :

1- از انجیر می توان در رژیم های غذایی خاص مثل رژیم کم چربی ، کم سدیم ، پرفیبر ، کاهش وزن ، دیابتی و حتی رژیم غذایی مدیترانه ای استفاده کرد.

2- انجیر سدیم و چربی ندارد و مانند سایر میوه ها بدون کلسترول است.

3- 40 گرم انجیر تازه یا یک چهارم لیوان از خرد شده ی آن، معادل یک واحد میوه است.

4- 5/1 عد انجیر خشک معادل یک واحد میوه یا 15 گرم کربوهیدرات است که کربوهیدرات آن از گلوکز و فروکتوز تشکیل شده است.

5- انجیر، فیبر غذایی بالایی دارد و هر واحد آن 20 درصد نیاز روزانه را تأمین می کند که بیش از هر نوع میوه تازه یا خشک می باشد.

6- انجیر بیش از سایر میوه ها املاح دارد. 40 گرم انجیر تازه دارای 244 میلی گرم پتاسیم ( 7 درصد نیاز روزانه ) ، 53 میلی گرم کلسیم ( 6 درصد نیاز روزانه ) و 2/1 میلی گرم آهن ( 6 درصد نیاز روزانه ) می باشد.
خواص درمانی انجیر

انجیر از نظر طب قدیم ایران ، گرم و تر است .

– انجیر تعرق بدن را زیاد می کند .

– ادرار آور است . اگر ترشح ادرار کم باشد ،خوردن انجیر باعث ازدیاد آن می شود .

– حرارت بدن را کاهش می دهد .

– چاق کننده است و برای آنهایی که می خواهند وزن اضافه کنند بسیار مفید است . بدین منظور می توان آن را با شیر مخلوط کرد و در بین غذاها خورد.

– انجیر ( تازه یا خشک ) یبوست را برطرف می کند و یکی از بهترین میوه ها برای تمیز کردن روده بزرگ و رفع یبوست است . در قدیم برای از بین بردن یبوست از شربت انجیر استفاده می کردند .

– برای درمان ناراحتی های سینه حدود 20 گرم از خرما ، عناب ، انجیر خشک و مویز را با هم مخلوط کرده و آسیاب می کنند. سپس این پودر را با یک لیتر آب می جوشانند تا حجم آن به نصف برسد . از این جوشانده می توان به مقدار سه فنجان در روز مصرف نمود .

– جوشانده انجیر خشک درمان کننده التهاب مجاری دستگاه تنفسی ، کلیه ، ذات الریه ، ذات الجنب ، سرخک ،مخملک و آبله می باشد .

– جوشانده غلیظ انجیر خشک برای رفع سرماخوردگی بسیار مفید است و غرغره کردن آن گلودرد را برطرف می کند.

– برای برطرف کردن سیاه سرفه ، برونشیت و ذات الریه از ” قهوه ی انجیر” استفاده کنید. برای درست کردن این قهوه ، انجیر خشک را ابتدا بو می دهند و سپس آن را آسیاب می کنند تا بصورت پودر درآید .

– انجیر دستگاه هاضمه را تقویت می کند .

– انجیر برای درمان سوء هاضمه مفید است .

– سوپ انجیر بسیار مقوی است و برای افزایش شیر در زنان شیرده مفید است .برای تهیه سوپ ، انجیر نرسیده را با گوشت بپزید .

– برای برطرف کردن ورم گلو ، 50 گرم انجیر زرد را در 500 گرم شیر ریخته و مدت 15 دقیقه بگذارید بماند. سپس آن را غرغره کنید و مقدری از آن را نیز بنوشید. می توانید آن را با عسل هم شیرین کنید .

– انجیر خشک جوشیده شده در شیر برای درمان آنژین ، ورم لثه و ورم مخاط دهان مفید است .

– یکی از داروهای بسیار موثر برای درمان آرتروز و درد مفاصل، مخلوط شیر بز و انجیر سیاه می باشد . این مخلوط سموم مختلف را از بدن خارج کرده و درد را از بین می برد.

انجیر ، به خصوص انجیر خشک خیسانده در آب یا شیر ، موثرترین درمان برای رفع یبوست است.

– انجیر را می توان همراه با میوه های دیگر مصرف کرد. انجیر با میوه های اسیدی مانند پرتقال و گریپ فروت سازگار نیست .

– انجیر برای آنهایی که قند خونشان پائین می آید و یک دفعه احساس ضعف می کنند مناسب است، زیرا قند آن به سرعت در روده کوچک جذب می شود.

– خوردن انجیر باعث افزایش نیروی جنسی می شود .

– برای برطرف کردن ورم بناگوش و دمل ها ، ضمادی از انجیر خشک با آرد جو و گندم درست کنید و روی ورم دمل بگذارید .

– دم کرده انجیر با شنبلیله ، برای سینه درد مفید است .

– برای رفع ورم طحال، انجیر را به مدت 9 روز در سرکه خیس کنید و هر روز پنج عدد از آن را با سرکه بخورید .

– انجیر ضد سرطان است .

– انجیر در معالجه بیماری های پوستی  موثر است .

– مربا و کمپوت انجیر برای درمان یبوست موثر است ،5 لذا می توان 3 یا 4 انجیر تازه را چهار قطعه کرد و در نیم لیتر شیر جوشاند تا بپزد و آن را با 12عدد کشمش صبح ناشتا بخورند.

– هضم انجیر آسان است و مصرف آن برای بچه ها و اشخاصی که از بستر بیماری برخاسته اند و دوره نقاهت را می گذرانند، بسیار مفید است.

– انجیر به علت دارا بودن دانه های ریز، باعث تقویت معده و روده می شود، ولی برای کبدهای ضعیف زیان آور است.

– سرشار بودن انجیر از پتاسیم، تامین کننده سلامتی کودکان ضعیف و کم خون  و بی اشتها ست.

– اگر انجیر و عسل را به طور مساوی با هم مخلوط نمایید و بخورید، جهت زخم معده  بسیار مفید است.

– انجیر به علت داشتن پتاسیم، درجه قلیائیت بدن را بالا برده و در دفع اوره و چربی خون بسیار موثر است.

– شربت انجیر، تسکین دهنده دردهای گلو و سرفه  است.

– انجیر خشک خیسانده شده در شیر بسیار خوشمزه و برای درمان یبوست شدید بسیار مفید است. همچنین خوردن انجیر خشک خیسانده در روغن زیتون  در صبح ناشتا ، برای رفع یبوست موثر است.

نظر پیامبر و امامان در مورد خواص انجیر :

*رسول گرامی اسلام (ص) خواص ذیل را برای انجیر بر شمرده اند و مسلمانان را به خوردن آن ترغیب کرده اند :

– انجیر میوه ای بهشتی است که بواسیر را قطع می کند.

– انجیر نقرس را معالجه می کند.

– انجیر، قوای جنسی را زیاد می کند و رطوبت و سردی را که موجب ضعف نیروی آمیزش است ، برطرف می نماید.

*حضرت علی (ع) می فرمایند : انجیر برای باد قولنج مفید است. در روز از آن زیاد بخورید ، ولی در شب کم بخورید.

* در حدیثی از امام محمد باقر (ع) آمده است که فرمود:

بر کبد “حزقیل” پیامبر زخمی ظاهر شد که او را آزار می داد. خداوند به او وحی کرد که شیره انجیر را بگیر و بر سینه خود بمال. وی نیز این کار را انجام داد و بهبود یافت.

* در حدیثی ازامام رضا (ع) چنین آمده است که :

انجیر بوی بد دهان  را از بین می برد ؛ استخوان را محکم می سازد؛ باعث رویش مو  می شود ؛ درد را بر طرف می کند و با وجود انجیر دیگر به دارو احتیاج نیست.
مضرات

– انجیر برای کبدهای ضعیف مناسب نیست و آنهایی که کبد ضعیف دارند ، باید انجیر را با گردو  بخورند.

– زیاده روی در مصرف انجیر باعث نفخ شکم و اسهال می شود و برای چشم نیز مضر است .

– انجیر برای مبتلایان به بیماری قند مضّر است.

– انجیر برای مبتلایان به اختلال معده و روده مضّر است.

– زیاده روی در خوردن انجیر، برای معده و چشم  زیان آور است و خنثی کننده زیان آن، کرفس  است.

تهیه دسر با انجیر

برای تهیه پوره انجیر، 240 گرم انجیر را با یک سوم لیوان آب یا آب میوه، در مخلوط کن بریزید و با هم مخلوط کنید. پوره انجیر می تواند به عنوان یک جایگزین مناسب برای چربی و یک شیرین کننده در سفره غذایی شما استفاده شود.

برای آشنایی با طرز تهیه مربای انجیر هم اینجا را کلیک کنید.
خرید و نگهداری انجیر

موقع خرید انجیر دقت کنید که تازه و پوست آن صاف باشد. اگر بوی ترشیدگی می داد، آن را نخرید ، زیرا این بو نشان می دهد که قند موجود در انجیر تخمیر و میوه خراب شده است.

انجیر تازه را حتماً باید در یخچال نگهداری کنید ، ولی انجیر خشک را می توانید در یخچال یا در هوای اتاق نگهداری کنید. البته باید در یک ظرف یا بسته بندی بدون هوا و رطوبت باشد که در اینصورت برای چندین ماه می توان آن را نگه داشت.

طی مطلبی در آینده خواص برگ و شیره درخت انجیر را برای شما بیان خواهیم کرد.

نیره ولدخانی – کارشناس تغذیه