تمشک میوه ای شبیه شاه توت و توت فرنگی است و به رنگ زرد یا سرخ مایل به سیاه یافت می شود. میوه تمشک ترش مزه بوده و به صورت خام یا پخته، شربت، کمپوت و … خورده می شود. بوته تمشک در مناطق گرم و مرطوب، در جنگل ها و صحراها می روید و گاهی آن را می کارند.
نام های دیگر تمشک، توت وحشی و سه گلی است. ساقه های تمشک نرم و به رنگ قرمز و دارای خارهای دراز است. برگ های آن متفاوت و بیضی شکل و اطراف آن کنگره کنگره و به شکل دندانه های اره ای است.
گل های تمشک به رنگ های سفید، صورتی یا به صورت خوشه در ماه های مرداد پدیدار می شود و تا مهر دوام می آورد.
قسمت های مورد استفاده بوته تمشک عبارتند از : میوه ، برگ، تخم ، دانه و گل .
خواص
1- جوشانده 25 گرم از برگهای تمشک در یک لیتر آب برای درمان انسداد مجاری ادرار مفید است.
2- تمشک سرشار از ویتامین های C وK است و دارای خواص خنک، نرم کننده و ضد اسکوربوت می باشد.
3- تمشک خون را تصفیه می کند و برای کسانی که به روماتیسم مبتلا هستند، بسیار مفید است.
4- تمشک یبوست مزاج را معالجه می کند.
5- تمشک برای تسکین درد سودمند است، زیرا تمشک دارای اسید سالسیلیک می باشد.
6- تمشک خون را قلیائی می کند و قند آن برای مبتلایان به مرض قند مفید است.
7- شربت تمشک برای بیماران مبتلا به سرخک و مخملک تجویز شده است.
8- تخم و دانه ای که درتمشک وجود دارد، اغلب با دندان نیز خرد نمی شود، ولی وقتی خورده شود درمعالجه ی یبوست و خشکی مزاج به طور طبیعی بسیارمؤثر است و سبب می شود که یبوست به کلی رفع گردد.
9- شربت تمشک، مخلوط با آب برای رفع تب تجویز شده است.
10- خوردن تمشک برای مبتلایان به مرض قند( دیابت)، تبهای صفراوی، التهاب مجاری ادرار، گلو درد( آنژین ) مفید است.
11- جوشانده 20 تا 50 گرم گل تمشک یا برگ تمشک در یک لیتر آب برای درمان ترشحات زنانگی، خونریزی در فواصل قاعدگی ، اخلاط خونی، وجود خون در ادرار، گریپ، گرفتگی صدا، آب آوردن نسوج و بیماری های پوستی اثر شفا بخش دارد. جوشانده را بعد از هر وعده ی غذا یک استکان می خورند.
12- جوشانده گل یا برگ تمشک( به روشی که گفته شد) در استعمال خارجی برای درمان زخم های دهان، ورم لثه، درد گلو و ورم لوزه ها بکار می رود و بیمار با غرغره کردن این جوشانده دهان را می شوید.
13- جوشانده برگ تمشک اسهال و ورم روده را معالجه می کند، بدین منظور باید 40 تا 50 گرم برگ خشک تمشک را در یک لیتر آب سرد بخیسانید و به مدت 10 دقیقه آن را جوشانده و سپس بگذارید 10 دقیقه دم بکشد. پس از صاف کردن، روزی سه بار، هر بار یک فنجان آن را بین غذاهای اصلی بنوشید.
14- جوشانده فوق برای تسکین درد معده از هر نوع که باشد مانند ترشی معده، نفخ و گاز شکم و تشنج معده مؤثر است.
15- خوردن جوشانده برگ تمشک به مقدار 3 تا 4 فنجان در روز و بین غذاهای اصلی، بند آوردن ادرار را معالجه می کند وبهترین دارو بر ضد درد کیسه مثانه است.
16- اگر 40 تا 50 گرم برگ خشک تمشک را در یک لیتر آب بریزید و آن را به مدت 5 تا 10 دقیقه جوشانده و پس از 10 دقیقه دم کشیدن و صاف کردن آن، به مقدار 3 فنجان در روز بین غذاهای اصلی بنوشید، دردهای نقرسی و بسیاری از انواع رماتیسم را آرام می کند.
17- اگر 100 گرم برگ خشک تمشک را به مدت 10 دقیقه بجوشانید و پس از دم کشیدن و صاف کردن آن را به عنوان محلول شستشو برای شستن بیماری برفک، جوش های صورت و یا هر نوع تحریکات دیگر پوست به کار ببرید ، اثر شفابخش دارد.
18- تمشک دارای خاصیت ضد عفونی کننده است.
19- تمشک به علت دارا بودن ویتامین های C وK برای اوره و فشار خون مفید است.
20- برای معالجه کک و مک، ابتدا صورت را خوب بشوئید و سپس ورقه نازکی از تمشک به مدت یک ساعت روی صورت بمالید. این کار را چند بار تکرار کنید تا کک و مک صورت از بین برود.
21- برگ تازه تمشک را اگر بپزند و روی محل بیماری های پوستی قرار دهند، بیماری را التیام می دهد.
22- گوشت پردانه تمشک، دارای خواص توت فرنگی است و ترشی خون را از بین می برد.
23- تمشک،عرق آور است؛ لذا بهترین زهکش سوراخ های پوست است.