آفریدگار جهان، به مشیت حکیمانه خود، انسان را به گونه‌ای آفریده است که می‌اندیشد و سخن می‌گوید. نیروی تفکر و تکلم او فیض بزرگ حضرت باری تعالی است که به آدمیان اعطا فرموده است و ابزار و لوازم آن دو را به طور طبیعی در وجود آنان قرار داده است. و انسان می‌تواند با استفاده از راهکارهایی این قدرت بیان را با نفوذتر و بهتر کند، تا بتواند اثرات قابل قبول‌تری بر مخاطبین داشته باشد، و در زندگی هیچ رفتار ارتباطی به اندازه ارتباط کلامی وسعت و تأثیر ندارد و هیچ پدیده ارتباطی این قدر با زندگی انسان عجین نیست. روان شناسان در این مورد اتفاق نظر دارند که از راه زبان، انسان تحول اساسی پیدا می‌کند و از راه ارتباط کلامی است که آموخته‌های خود را افزایش می‌دهد، و برای ایجاد ارتباط از سن نوجوانی و جوانی باید به اصول توجه نمود.
الف. تأکید بر اصل «دوجانبه بودن» تفاهم و این که جوان، متوجه این امر باشد که باید دیگران را درک کند و اشتیاق به ملاقات آنان نشان دهد.
ب. روحیه انعطاف پذیری و سعه صدر از خود نشان دهد و اظهار علاقه و محبت نسبت به دیگران داشته باشد تا مورد علاقه دیگران قرار گیرد.
ج. در ارتباطات خود از کلمات خوشایند و زیبا استفاده کند و سعی کند دیگران را با کلمات ناپسند آزار ندهد.
د. از خود شیفتگی و غرور بی‌جا اجتناب کند.
هـ . ظاهری زیبا ومرتب داشته باشد و ادب را در روابط اجتماعی رعایت کند. از آن جایی که یکی از راه‌های ارتباط و موفقیت در کلام، سخنرانی است، نکاتی درباره سخنرانی موفق بیان می‌شود:
1. قبل از سخنرانی کاملاً موضوع مورد بحث مسلط شوید؛ تا با این کار مقدار زیادی از اضطرابتان کاهش یابد.
2. حضاری که در جلسه سخنرانی شما شرکت کرده‌اند، عاشقانه دوست داشته باشید و با حسن ظنّ به آنها بنگرید.
3. برای تخلیه اضطراب، وسیله‌ای مثل خودکار یا ماژیک در دست داشته باشید و آب میل بفرمایید.
4. خونسرد باشید و فکر نتیجه کار را زیاد نکنید.
5. سخنرانی را از قبل کلمه به کلمه حفظ نکنید.
6. عناوین کلی و نکات کلیدی را با خود داشته باشید.
7. در مکان‌های خلوت به تمرین سخنرانی بپردازید.
8. سخنرانی خود را قبلاً ضبط کرده و گوش داده و اشکالات آن را برطرف کنید.
9. به هنگام سخنرانی نباید گرسنه باشید و نباید زیاد هم خورده باشید.
10. بر روی میز آب بگذارید.
11. سخنان خود را با اطمینان بگویید و به آن چه می‌گویید باور داشته باشید.
12. قبل از سخنرانی چند نفس عمیق بکشید.
13. آرام و راحت و با اعتماد به نفس، سخنرانی را شروع کنید.
14. هرگز فکر شکست به خود راه ندهید.
15. شرایط را ساده بگیرید، آن چنان هم که فکر می‌کنید مشکل نیست.
16. اگر احساس اضطراب کردید، به صورت افرادی خیره شوید که شما را با تکان دادن سر مورد تأیید قرار می‌دهند.
17. اگر دوربین وجود دارد، به آن توجه نکنید.
18. نگران نباشید، سخنرانی شما هر چقدرهم که بد باشد،برای شما بهترین تجربه خواهد بود.
19. اگر اولین سخنرانی شماست، قبل از شروع سخنرانی در ردیف‌های جلو نشسته و با افراد حاضر شروع به حرف زدن نمایید، بعد به پشت جایگاه بروید.
20. در جلسات سخنرانی حرفهای حضور یافته و به کلیه اعمال آنها دقت کنید.
21. متن سخنرانی را ابتدا در تخیل خویش مرور کنید.
22. تصویر ذهنی مثبتی از خود بسازید و چنین تصور کنید که فاتحانه در کل سخنرانی مورد علاقه خود هستید.
23. نگاه خود را در فضا رها نسازید، بلکه دقیقاً به چشم افراد بنگرید.
24. در مورد سخنرانان بزرگ دنیا مطالعه کنید.
25. خیلی رسمی و جدی و خشک حرف نزنید، بلکه راحت باشید.
26. به رفت و آمد حضار توجه نکنید.
27. خنده یا حرفهای حضار را جدی نگیرید.
28. از هر فرصتی برای سخنرانی استفاده کنید و نگران نباشید.
29. در جمع دوستان بیشتر بحث کنید.
30. در ابتدای سخنرانی از خدا غافل نباشید و سعی کنید دعای فرج امام زمان ـ علیه السّلام ـ را بخوانید.[1]
معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
1. محمد تقی فلسفی، سخن و سخنوری، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، سال 1378.
2. دیل کارنگی، آیین سخنرانی، مهرداد مهرین، انتشارات احمدی، 1373.
3. اسفن ای. لوکاس، هنر سخنرانی، ترجمه ساده حمزه، بابا طاهر علیزاده، انتشارات رشت، 1381.
4. جرالدز میلر، ارتباط کلامی، ترجمه علی ذکاوتی، انتشارات سروش، چ دوم، 1380.
پی نوشت:
[1]. صفورایی، محمد مهدی، دانش پژوه، چه کنیم در سخنرانی موفق باشیم، سال اول، اردیبهشت، 1380، پیش شماره اول، ص 14 تا 16.
