خشم تهاجمی با رفتار توهین‌آمیز و آمیخته با خشونت نسبت به فرد گیرنده‌ی هدف تعریف می‌شود. در مقابل فردی که خشم منفعل دارد، خشونت و نارضایتی خود را در خود نگه می‌دارد، اغلب صحبت نمی‌کند و ترجیح می‌دهد که از فردی که باعث ناراحتی او شده دوری گزیند. در این مقاله شمارا با انواع مختلف خشونت آشنا می‌سازیم.
خشونت اغلب به عنوان نوعی واکنش موقتی نسبت به هر آنچه که ما را از لحاظ جسمی، روحی یا عاطفی آزرده کرده‌است، توصیف می‌شود، به عنوان یک بخش جدایی‌ناپذیر از زندگی، خشم نوعی احساس از روی تزویر است که به راحتی نمی‌توان آنرا تحت کنترل خود درآورد، و این عدم کنترل می‌تواند موجبات ناراحتی کسانی که دوستشان داریم را فراهم سازد. براساس ماهیت، خشم را می‌توان به انواع زیر دسته‌بندی کرد:

• خشم منفعل
در این نوع از خشونت افراد ناراحتی خود را به شکلی غیر مستقیم نشان می‌دهند، ارتباطات مستقیم جای خود را به طعنه و کنایه می‌دهد. خشونت منفعل به صورت خشم بدون ارتباط کلامی نیز تعریف می‌شود به نحوی که فرد ممکن است احساسات خود را در غالب پاسخ‌های منفی و به شکل ژست‌هایی عصبانی بروز دهد. این نوع خشم با زبان بدن منفی به شکل بی محلی، عدم ارتباط چشم در چشم با طرف مقابل و قهر خود را نشان می‌دهد.

در خشونت منفعل فرد بیشتر تمایل به سرکوب کردن خشم خود دارد تا اینکه بخواهد آنرا بروز دهد. نتیجه آن اغلب تغییرات شدید رفتاری هست که فرد از خود بروز می‌دهد مثل دور کردن خود از دوستان که اغلب منجر به عدم احساس راحتی در میان سایرین می‌گردد. این افراد از بیرون آرام و خونسرد به نظر می‌آیند ولی از درون با اضطراب و خشم درگیر هستند، آنها نمی خواهند با کسی که آنها را عصبانی ساخته صحبت کنند، در عوض برای خالی کردن سرخوردگی خود، از کانال‌های غیر مستقیم دیگری مانند غیبت و یا طرح شایعات مخرب درباره‌ی آن فرد استفاده می‌کنند.

• خشم تهاجمی
خشم تهاجمی اغلب به طور مستقیم ابراز می‌شود و با فوران احساسات منفی همراه است، شکلی افراطی از خشونت که می‌تواند برای هر فردی که مخاطب آن قرار می‌گیرد مشکل‌ساز گردد، در این نوع خشونت، فرد خشمگین داد و فریاد می‌کند و حتی ممکن است به طرف مقابل آسیب فیزیکی نیز وارد آورد. این یک راه تهاجمی ابراز احساسات منفی است که مخاطب را در معرض تهدید، فحاشی وبدرفتاری قرار می‌دهد. دعواها و نزاع‌های خیابانی اغلب از این نوع خشونت‌ها هستند.

خشم اظهار کننده
سالم‌ترین نوع ابراز خشونت و ناراحتی به حساب می‌آید، در این نوع ابراز خشونت، علت ناراحتی به شکلی کاملا مسئولانه و در غالب ارتباط قاطعانه منتقل می‌گردد، در این نوع ابراز خشم، داد و فریاد و ابراز احساسات شدید به هیچ عنوان دیده نمی‌شوند، هیچ آسیبی به روابط فردی وارد نمی‌شود چرا که فرد با برقرار کردن یک ارتباط مناسب به بیان علت خشم و عصبانیت خود می‌پردازد.
در این نوع ابراز خشم فرد هیچ نوع بی‌احترامی یا رفتاری مبتنی بر کینه‌ورزی نسبت به طرف مقابل از خود نشان نمی‌دهد، و برخلاف سایر روش‌های ابراز خشم هیچ سوء برداشتی از صحبت‌ها ایجاد نمی‌شود به دلیل نوع صحیحی از ارتباط که فرد برقرار می‌نماید.

• خشم تلافی‌جویانه
همان‌طور که از نام آن پیداست، این نوع خشم به دنبال سر زدن یک عمل ناشایست از طرف فردی دیگر بروز می‌کند، در این نوع خشم فرد در آتش انتقام می‌سوزد، هر شکل از آزار و اذیت فرد خطا کننده یا عدم پرداخت حقوق به رغم کارکرد مناسب در یک سازمان، همه نشانگر همین نوع از خشونت می باشند.

• خشم خودآزار
این نوع خشم نوعی خودآزاری فردی است به دلیل احساس خشم و عصبانیتی که نسبت به خودش دارد بروز پییدا می‌کند و در نهایت منجر به آسیب زدن فرد به خودش می‌شود، از این دست ابراز خشونت می‌توان به خودزنی‌ها و یا اعتصاب غذا با هدف آسیب رساندن به خود را می‌توان نام برد. داشتن احساس گناه شدید برای مدتی طولانی می‌تواند عامل بروز این نوع خشونت گردد. شکست در یک مصاحبه شغلی و یا عدم تکمیل وظایف محوله، همه و همه می‌تواند عاملی برای بروز خشم خودآزار در فرد گردند.

• خشم سازنده
خشم اگر در مسیر صحیح هدایت شود می‌تواند نتایج مفیدی را به دنبال داشته باشد، نمومه این نوع خشم را می‌توان در تظاهرات مردمی بر علیه فعالیت‌های غیرقانونی یا تبعیض نژادی دید. در این جا خشم متوجه یک فرد نیست بلکه تحت تاثیر مسائلی هست که کل جامعه را در بر می‌گیرد.

• خشم همیشگی
وقتی کسی به خاطر هر مسئله‌ی پیش پا افتاده‌ای خشمگین شود گویند دچار خشم همیشگی است، این‌گونه افراد همواره خشمگین و عصبی هستند که این حالت می‌تواند بر سلامت جسمی و روحی آنها هم اثرات مخربی برجای بگذارد، به یاد داشته باشید که خشم باید یک واکنش خیلی کم وقوع باشد چرا که اگر شکل مداوم به خود بگیرد می‌تواند منبع دلخوری و سردرگمی اطرافیان شود.

• خشم قضاوتی
مردم اغلب با قضاوت بیجا درمورد یک فرد یا نسبت دادن صفات نادرست به او منجر به بروز این نوع خشم می‌گردند. این عادتی که برخی افراد به نسبت دادن عقاید نادرست نسبت به دیگران دارند باعث خشم در آن می‌شود، این گونه افراد مردم را به شکل نادرستی قضاوت و تحقیر می‌کنند.

• خشم پارانوئید
در این نوع از خشم، فرد تمایل به نشان دادن بی اعتمادی نسبت به دیگران و یا مشکوک شدن بیجا نسبت به آنها را دارد. او همواره گمان می‌کند کسی در تلاش برای ترساندن او می‌باشد. احساس حسادت در مورد دیگران مشخصه‌ی خشم پارانوئید است چرا که فرد معتقد است که کسی به دنبال ربودن چیزی است که در واقع متعلق به اوست. بنابراین، حسادت (با توجه به باورهای بی اساس) که در ذهن شروع می شود، اغلب عامل بروز خشم پارانوئید است.

• خشم مبتنی بر شرمندگی
افرادی که این نوع خشم را تجربه می‌کنند تحمل انتقاد را ندارند، بنابر این مخاطبان اصلی خشم این افراد، کسانی هستند که از آنها انتقادی کرده‌باشند یا صفت نامناسبی را به آنها نسبت داده‌باشند، برای مثال اگر شما برای دوست خودتان یک اسم مستعار انتخاب کنید و این اسم برای او یادآور یک موقعیت خجالت آور در کودکی باشد، هر زمان که شما او را با این نام خطاب کنید منجر به بروز خشم مبتنی بر خجالت در او می‌شوید.
با توجه به انواع مختلف از خشم، می توان گفت که خشم می تواند مخرب (که می تواند صدمه به خود و یا آسیب به دیگران می شود) یا سازنده باشد، که در شکل بکارگیری مثبت آن به برجسته کردن مسائل اجتماعی مربوط می‌شود. تنها از طریق ارتباط قاطعانه است که می توان افرادی که عصبانی و یا آشفته هستند را آرام کرد، و در نهایت به یاد داشته باشید، خشم کنترل نشده می تواند هنگامی که به درستی بیان نشود، به نزدیکان و عزیزانتان صدمه برساند، در حالی که خشم کنترل شده، می تواند کمک‌کننده‌ی توسعه و پرورش روابط باشد.

مترجم: غزل معتمدی
منبع:راسخون