نویسنده: علی حسین زاده

هدیه دادن، از امور پسندیده ای است که آثار مثبت و ارزنده ای را در روابط انسانی بر جا می گذارد. این امر تأثیر ویژه ای نیز بر روابط همسران و ایجاد سازگاری و آرامش در میان آنان خواهد گذاشت. هدیه، تحفه و ارمغانی است که به رسم ابراز محبت و بزرگداشت برای کسی می فرستد. (1) تقدیم تحفه و هدیه به اعضای خانواده، از جمله همسر، چنان اهمیتی دارد که رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
من دخل السوق فاشتری تحفه فحملها الی عیاله کان کحامل صدقه الی قوم محاویج؛ (2) هر کس به بازار برود، تحفه ای را خریداری کند و به خانواده اش هدیه کند، همانند کسی است که صدقه ای را به گروه نیازمندان رسانده باشد.
هدیه دادن در ظاهر امر مهمی به شمار نیامده و از امور پیش پا افتاده محسوب می شود؛ ولی آثار تربیتی ویژه ای بر آن مترتب است که در این مجال به آن می پردازیم:

آثار هدیه در سازگاری همسران
اعطای هدیه به همسر از زوایای گوناگونی به سازگاری همسران کمک می کند؛ از جمله:

أ. پاکسازی اخلاقی
یکی از مهم ترین اموری که در سازگاری همسران ایفای نقش می کند، عاری بودن آن ها از اخلاق و صفات ناپسند است، به طوری که در بسیاری از درگیری ها و مشاجرات خانوادگی ردّ پای یکی از ویژگی های نامطلوب اخلاقی دیده می شود. از آن جا که هدیه دادن، بهبود بسیاری از این صفات ناپسند را به دنبال دارد، می تواند به آرامش و تفاهم همسران در زندگی مشترک بینجامد. رسول اعظم (صلی الله علیه و آله و سلم) مکرّر می فرمودند:
تَهادُّوا فَاِنَّ الهَدِیَّهَ تَسُلُّ السَّخائِمَ؛ (3) به یکدیگر هدیه دهید؛ به درستی که هدیه کینه ها را از بین می برد.
« سَلَّ » به معنای خارج کردن چیزی از چیز دیگر همراه با رفق و مداراست. (4) بر این اساس، هدیه دادن باعث آن می شود که بسیاری از بدی های اخلاقی به راحتی و بدون احساس سختی، از وجود هدیه دهنده و هدیه گیرنده خارج شود. بخل، حرص، خشم، کینه و… نخست از وجود هدیه دهنده بیرون می شود تا او بتواند به دیگری هدیه دهد. هدیه گیرنده نیز با پذیرش هدیه، زمینه ی پاکسازی خود از صفات ناپسندی همانند تکبر، خود برتربینی و کینه را فراهم می سازد. عایشه می گوید:
اهدت الّی امرأه مسکینه هدیه فلم اقبلها رحمه لها فذکرت ذلک لرسول الله (علیه السّلام) فقال: الّا قبلتیها منها و کافیتیها منها! فلاتری انّک حقّرتیها! یا عایشه، تواضعی فان الله یحب المتواضعین و یبغض المستکبرین؛ (5) زن مستمندی هدیه ای به من داد و من آن را از باب ترحّم بر او نپذیرفتم. پس از آن که ماجرا را برای رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) بازگو کردم، حضرت فرمودند: چرا هدیه را قبول نکردی و متقابلاً به او ندادی تا خیال نکند او را تحقیر کرده ای؟ ای عایشه، فروتن باش؛ زیرا خداوند فروتنان را دوست دارد و از متکبران متنفر است.
در روایت دیگری امیرالمومنین (علیه السّلام) دادن هدیه را زمینه ساز برطرف شدن برخی مشکلات فردی و اجتماعی معرفی کرده و فرموده اند:
ما استعطف السلطان و لا استسلَّ سخیمه الغضبان و لا استمیل المهجور و لا استّنجِحت صِعاب الامور و لا استدفعت الشرور بمثل الهدیه؛ (6) برای جلب عطوفت سلطان، از بین رفتن کینه خشمگین، به دست آوردن دل مهجور، غالب شدن بر مشکلات و رفع شرور، چیزی همانند هدیه کار آمد نیست.
از جمله صفات ناپسندی که با هدیه دادن زدوده می شود، کینه است. هرگاه فردی کینه ی همسرش را در دل بگیرد، امید به سازگاری آنها و ایجاد آرامش در محیط خانواده از بین می رود؛ امّا تأثیر هدیه آن چنان معجزه آسات که باعث می گردد کینه ی دیرینه از عمق جان فرد رخت بر بندد. در روایات متعددی تأثیر هدیه در کینه زدایی مورد توجه قرار گرفته است که برای نمونه به یکی از این روایات از رسول اکرم (صلی الله علیه وآله و سلم) اشاره می کنیم:
تهادّوا تحابّوا تهادّوا فانها تذهب بالضغائن؛ (7) به یکدیگر هدیه دهید تا زمینه ساز محبت شما به یکدیگر شود؛ پس به درستی که هدیه کینه ها را از بین می برد.
از مجموع مطالب گذشته روشن می شود که یکی از پیامدهای هدیه دادن، پاکسازی درونی شخص است.

ب. جلب محبّت
هدیه علاوه بر آن که کینه را از دل هدیه دهنده و هدیه گیرنده خارج می سازد، باعث ایجاد محبّت و مودّت میان آنان نیز می شود. در روایات متعددی – از جمله روایت پیشین – جلب محبّت از جمله نتایج طبیعی هدیه دادن به شمار آمده است: « تهادوا تحابّوا » (8) هدیه دهید تا به یکدیگر محبت پیدا کنید ».
علاوه بر این گونه روایات، در روایات دیگری نیز محبّت نتیجه ی قهری هدیه به شمار آمده است. روایتی از رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) است که می فرمایند:
تهادوا بالنبق تحیی الموده و الموالاه؛ (9) با میوه درخت سدر به یکدیگر هدیه دهید تا مودّت و یاری رسانی زنده شود ».
گویا پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) در این روایت شریف متذکر این نکته می شوند که ارزش مادی هدیه اهمیّت چندانی ندارد؛ بلکه حتی هدیه دادن « نَبِق » ( میوه ی درخت سدر ) نیز تأثیر بسیار مهمی در ایجاد صمیمیت و محبّت خواهد داشت؛ بنابراین همسر نباید نگاه خود را به لوازم ارزشمند مادّی معطوف سازد تا در نتیجه اوّلاً هدیه دادن را بر خود سخت کند و ثانیاً تعداد آن را کاهش دهد و به حدّاکثر سالی یک بار اکتفا بسنده کند. آنچه در هدیه مهمّ است، ابراز علاقه ای است که در پس آن نهفته و همسر با نگاه تیزبین خود پرده از روی هدیه به ظاهر کم ارزش کنار می زند و امواج نهانی محبّت همسر را مشاهده می کند.
در حدیث دیگری نیز امیرالمؤمنین (علیه السّلام) جلب محبت را پیامد طبیعی هدیه به شمار می آورند و می فرمایند: « الهدیه تجلب المحبه؛ (10) هدیه جلب محبت می کند ».
رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) در روایتی هدیه گیرنده را به این نکته توجه می دهند که نباید مقدار هدیه را در نظر بگیرد؛ بلکه با قبول هدیه، کرامت هدیه دهنده را حفظ کند. آن الگوی انسانیت می فرمایند: « لو اُهدی اِلیَّ کُراع لقبلته و کان ذلک من الدین؛ (11) اگر پاچه ی گاو یا گوسفندی نیز به من هدیه دهند، آن را می پذیرم و این از دین است ». پس از ذکر آثار اخلاقی و عاطفی هدیه، چند نکته مهم در این در زمینه ی را مورد توجه قرار می دهیم:

مناسبت های هدیه
تأثیر هدیه از نظر زمانی کلّی است و به موقعیت ها بستگی ندارد؛ ولی این تأثیر در برخی موقعیت ها شدّت بیشتری دارد. برای نمونه، از تأکیدات اسلام آن است که مرد پس از ازدواج در شب زفاف هدیه ای تقدیم همسر خود کند و آمیزش پیش از آن مکروه دانسته شده است:
عن ابی عبدالله (علیه السّلام): اذا تزوج الرجل المرأه فلایحلّ له فرجها حتی یسوق الیها شیئاً در هماً فما فوقها او هدیهً من سویقٍ او غیره؛ (12) وقتی مردی ازدواج می کند آمیزش با او صحیح نیست مگر این که چیی در حدّ درهم و بیشتر یا آرد گندم و غیر از آن را به زن هدیه کند.
از مناسبت های دیگری که تأثیر هدیه را مضاعف می سازد، عیدها و ایام بزرگداشت دینی و ملّی است. در میان عیدهای مذهبی عید سعید غدیر جایگاه ویژه ای دارد و بر عیدی دادن به همسر و فرزندان در آن روز، بسیار تأکید قرار گرفته شده است. امیرالمؤمنین (علیه السّلام) در خطبه ای که در این روز ایراد فرمودند، هدیه و توسعه بر خانواده را در این روز بسیار مهم شمردند:
… عودوا رحمکم الله بعد انقضاء مجمعکم بالتوسعه علی عیالکم… و هبوا لاخوانکم و عیالکم من فضله بالجهد عن جودکم و بما تناله القدره من استطاعتکم؛ (13) خداوند شما را رحمت کند پس از آن که اجتماعتان پایان یافت، نزد خانواده برگردید و با توسعه بر اهل خانه خود به آنان صله دهید. با کوشش خود از باب سخاوتمندی آنچه را که از فضل خدا روزی تان شده است، و آنچه در توانتان است، ببخشایید.
دادن هدیه در عیدهای ملّی نیز، قابل توجه و مهمّ است، چنان که در روایت آمده است:
عنه صلی الله و آله انه اهدی الیه فالوذج فقال ما هذا؟ قالوا یوم نیروز قال فنِوروزوا ان قدرتم کل یوم یعنی تهادّوا و تواصلوا فی الله؛ (14) به حضرت رسول (صلی الله علیه و آله و سلم) فالوده ای هدیه داده شد. حضرت فرمودند: این چیست؟ گفتند: امروز نوروز است. حضرت فرمود: اگر توانستید هر روز ما را نوروز قرار دهید؛ یعنی در راه خدا هدیه دهید و ارتباط برقرار کنید.
همچنین در حدیثی دیگر آمده است:
اتی علّی بهدیه النیروز فقال (علیه السّلام): ما هذا؟ قالوا: یا امیرالمؤمنین الیوم النیروز فقال (علیه السّلام): اصنعوا لنا کلّ یوم نیروزاً؛ (15) برای حضرت علی (علیه السّلام) در عید نوروز هدیه ای آوردند. حضرت فرمودند: این چیست؟ آن ها گفتند: امروز روز نوروز است. حضرت فرمود: هر روز ما را نوروز قرار دهید. (16)
هدیه پس از بازگشت از مسافرت نیز، تأثیر شگرفی بر وحدت دل ها و آرامش محیط خانواده خواهد داشت. سوغات سفر برای همسر آن چنان اهمیت دارد که امام صادق (علیه السّلام) با استناد به سیره ی حضرت ابراهیم (علیه السّلام) می فرمایند:
اذا سافر احدکم فقدم من سفره فلیأت اهله بما تیسّر و لو بحجرٍ فان ابراهیم (علیه السّلام) کان اذا ضاق اتی قومه و انه ضاق ضیقه فاتی قومه فوافق منهم اَزمهً فرجع کما ذهب فلّما قرب من منزله نزل عن حماره فملأ خرجه رملاً اراده ان یُسکِّن من روح ساره فلّما دخل منزله اخذ الخرج عن الحمار و افتتح الصلاه فجائت ساره ففتحت الخرج فوجدته مملوءاً دقیقاً فاعتجنت منه و اختبرت ثم قالت لابراهیم: انفتل من صلاتک فکل فقال لها انّی لک هذا قالت من الدقیق الذی فی الخرج، فرفع رأسه الی السماء فقال اشهد انک الخلیل؛ (17) هرگاه یکی از شما مسافرتی می رود و از سفر بر می گردد، باید برای خانواده اش آنچه ممکن است – گرچه سنگی باشد – هدیه بیاورد. به درستی که حضرت ابراهیم (علیه السّلام) این گونه بود که هرگاه به تنگنایی برخورد می کرد، به سوی قوم خویش سفر می کرد. در مقطعی به تنگنا افتاد و پیش قوم خود رفت. پس آن گاه به سوی اهل خویش بازگشت. چون به منزلش نزدیک شد، از مرکب پیاده شد و خورجین آن را از شن پر کرد. پس چون داخل خانه شد، خورجین را از روی مرکب برداشت؛ آن گاه به نماز ایستاد. پس ساره آمد و خورجین را باز کرد و آن را پر از آرد یافت. پس آن را آماده کرد و نان پخت. سپس به ابراهیم (علیه السّلام) گفت: نمازت را تمام کن و از نان مصرف کن. حضرت ابراهیم (علیه السّلام) به او گفت: این نان از کجا آمده است؟ ساره گفت: از آردی که در خورجین بود! پس حضرت سر خود را به آسمان بلند کرد و گفت: خدایا، شهادت می دهم که تو خلیل هستی.
از روایات گذشته اهمیت هدیه دادن به همسر در ایجاد آرامش و سازگاری روشن می شود. از خصوص روایات مربوط به نوروز به دست می آید که لازم نیست هدیه به زمان خاصی محدود شود، هر چند اعطای آن در مناسبت هایی همچون عیدها، روز تولد همسر، ازدواج و… در روابط عاطفی همسران تأثیر آشکارتری خواهد داشت.

انگیزه و نیّت هدیه
هدیه دادن به همسر می تواند به انگیزه های مختلفی صورت پذیرد. امام صادق (علیه السّلام) با نقل حدیثی از پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) به سّر انگیزه اصلی هدیه دادن اشاره کرده و فرمودند:
الهدیه علی ثلاثه اوجه هدیه مکافأه و هدیه مصانعه و هدیه لله عزّوجلّ؛ (18) هدیه سه گونه است: هدیه جبرانی، هدیه رشوه ای و هدیه ای فقط برای خدا.
طبق این حدیث گاهی هدیه فرد به همسر به منظور جبران هدیه ای است که وی عطا کرده است ( مکافاه ). همچنان که گاهی هدف از هدیه آن است که همسر آن را جبران کند و در مقابل، او نیز هدیه ای ببخشد ( مصانعه ). این مصداق ضرب المثل معروفی است که می گوید: « کاسه جایی رود که قدح باز آید! » هدیه دادن با این دو انگیزه نیز، برخی از آثار هدیه ( چون برطرف کردن کینه و جلب محبت ) را به همراه دارد؛ ولی بهترین انگیزه در تقدیم هدیه آن است که جلب نظر و محبت خداوند در آن مورد توجه باشد و حتی اگر درصدد جبران احساس همسر است، به منظور خشنودی خدای متعال هدیه دهد. در چنین شرایطی برای فرد مهم نیست که آیا همسرش به او هدیه داده است یا نه. همچنان که برای او مهم نیست که همسر احسان وی را جبران خواهد کرد یا خیر. چنین هدیه دادنی ضمن تحصیل آثار مثبت در زندگی فردی و خانوادگی، زمینه ی تقرب هر چه بیشتر به خالق را نیز فراهم می سازد. چنین هدیه ای حتی شامل کسی می شود که اهل هدیه دادن نیست. امیرالمؤمنین (علیه السّلام) در تأیید این نوع هدیه دادن می فرمایند:
عُد من لا یعودک، واهد الی من لا یهدی الیک؛ (19) عیادت کن از کسی که به عیادت تو نمی آید و هدیه بده به کسی که به تو هدیه نمی دهد.

انواع هدیه
هدیه ای که فرد به همسر خود تقدیم می کند، انواع گوناگونی را در بر می گیرد؛ ولی به طور کلّی می توان آن را به دو نوع مادّی و معنوی تقسیم کرد. مصداق های هدیه مادّی تا حدودی روشن است و فرد باید با شناخت روحیّات همسر، لوازم مادّی مورد علاقه ی همسر را شناسایی و در زمان مناسب آن ها هدیه کند. امّا هدیه ها به نوع مادّی خلاصه نمی شود و مصداق های معنوی نیز دارد. کلمات حکمت آمیز و موعظه، از جمله برترین هدایا به شمار آمده است:
عن رسول الله (صلی الله علیه و آله و سلم): ما اهدی المرء المسلم علی اخیه هدیه افضل من کلمه حکمه یزیده الله بها هدی و یردّه عن ردی. از میان هدایایی که یک مرد مسلمان به برادر خویش می دهد، برتر از سخن حکمت آمیزی نیست که به واسطه آن خداوند هدایت او را زیاد و پستی او را دور کند.
در حدیث دیگری امام علی (علیه السّلام) می فرمایند: « نعم الهدیه الموعظه؛ (20) موعظه هدیه خوبی است ». از این روایات استفاده می شود که مناسب است هدیه همواره جنبه ی مادی نداشته باشد و هدیه دهنده هدایای معنوی خود را نیز در قالبی دوستانه و ارزشمند که حاکی از محبّت قلبی اوست، به وی تقدیم کند.
در مواردی از پذیرش هدیه نهی شده که از محل بحث ما خارج است. درباره ی جنگاوری معروف به نام ملاعب آمده است که او برای پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) هدیه ای آورده بود، حضرت به او فرمودند: آیا اسلام آوردی؟ او گفت: نه، حضرت فرمودند: من از گرفتن هدیه مشرکان نهی شده ام.
فانّی نُهیتُ عن زبدِ المشرکین؛ (21) من از پذیرش هدیه ی مشرکان نهی شده ام.
همچنین درباره ی رشوه ای که به نام هدیه مطرح می شود، دستور داریم که آن را نپذیریم. حضرت رسول (صلی الله علیه و آله و سلم) به علی بن ابی طالب (علیه السّلام) فرمودند: به زودی مسلمانان به وضعیّتی نامطلوب خواهند رسید که رفتارشان چنین خواهد بود:
یستحلون حرامَه بالشبهات الکاذبه… فیستحلّون الخمر بالنبیذ و السحت بالهدیه و الرّبا بالبیع؛ (22) حرام خدا را با شبهه های دروغین حلال می سازند… پس شراب را به نام نبیذ، رشوه را به نام هدیه و ربا را به نام بیع حلال می کنند.
در همین زمینه، روایتی از امام رضا (علیه السّلام) ذیل آیه شریفه « اکّالون للسحت » نقل شده است که می فرماید:
هو الرجل یقضی لاخیه الحاجه ثم یقبل هدیته؛ (23) خورنده ی مال حرام کسی است که حاجت برادر خویش را برآورده سازد، سپس هدیه او را قبول کند.
این روایت در مجموعه ی روایات رشوه آمده است؛ بنابراین در صورتی که رشوه با عنوان هدیه مطرح شود، از پذیرش آن نهی شده است، وگرنه هدیه به عنوان اوّلی خود بسیار مطلوب است.

مهارت هایی برای افزایش کارآمدی هدیه
توجه به برخی مهارت ها، تأثیرگذاری هدیه به همسر را تا حدّ قابل ملاحظه ای افزایش می دهد. در این جا برخی از این مهارت ها را توضیح می دهیم:

أ. شناسایی گرایش ها (24)
هر یک از دو جنس مرد و زن گرایش های خاصّ خود را دارند و این گرایش ها در انتخاب نوع هدیه باید مورد توجه قرار گیرد؛ بنابراین صرف توجه به ارزش مادی هدیه نه تنها راه گشا نیست، بلکه گاهی به مشکلاتی نیز دامن می زند. برای مثال مردی که همواره پول زیادی را به همسرش هدیه می کند، توقّع دارد که همسرش دیگر مشکلی نداشته باشد. چنین شوهری به همسر خود اجازه ی ناراحتی نمی دهد؛ چون فکر می کند بیشترین امکانات را در اختیار او گذاشته است. در حالی که او باید بداند که نیازهای عاطفی با پول حل نمی شود و هنگامی که نیازهای مالی زن برآورده می شود، او بیشتر به فکر نیازهای عاطفی خویش می افتد. (25)
آنچه هدیه را تأثیرگذارتر می کند، عواطفی است که در پس آن قرار دارد. این بار عاطفی در برخی هدیه ها بسیار وجود دارد و هدیه دهنده باید آن ها را شناسایی کند. برای مثال نتیجه ی تحقیقات اخیر درباره ی هدیه که از طریق رسانه های گروهی پخش شد. این بود که محبوب ترین هدیه برای زنان شاخه گلی است که همسر به آنان تقدیم می کند؛ حتی آنان مایلند در فصل بهار و تابستان گل هایی با رنگ های روشن و در زمستان گل هایی با رنگ های قرمز از شوهران خود دریافت کنند.
علاوه بر این، لازم است گرایش های طرف مقابل در دادن هدیه مورد توجه قرار گیرد. همچنین باید گرایش های خاصّ همسر نیز شناسایی و در تهیه هدیه ملاحظه شود. ممکن است همسر ما از آنچه عموم همسران می پسندند، تنفر داشته باشد و آن را مطلوب نداند و به جای آن چیز دیگری را بپسندد. در این صورت باید آن موارد شناسایی شود و همان هایی که مورد علاقه ی اوست، به عنوان هدیه به همسر تقدیم گردد.

ب. تقویت مثبت (26) و (27)
در این شیوه هنگامی که زن یا شوهر چیزی می گوید یا رفتاری انجام می دهد که احساس خوبی در طرف مقابل ایجاد می کند، طرف مقابل به صورت کلامی یا غیر کلامی از او قدردانی می کند. بر این اساس، علاوه بر آن که نفس هدیه دادن به تقویت ارتباط عاطفی زوجین می انجامد همسر را در جهت تکرار عمل یا کلام مورد نظر تقویت می کند و از این جهت نیز به ایجاد و تقویت سازگاری میان همسران مدد می رساند.
این نکته نیز اهمیّت دارد که تقویت مثبت به صورت کلامی نیز محقق می شود و تنها منحصر به اهدای اشیا نیست. (28)
تقویت کلامی همسر پس از انجام دادن رفتار مطلوب یا گفتن سخنی دلنشین علاوه بر آن که در تشویق و تقویت رفتار بسیار مؤثر است، آسان و کم هزینه نیز هست و باعث می شود که تقویت با سهولت و سرعت بیشتری صورت پذیرد.

ج. تقویت منفی (29)
تقویت منفی، به معنای نیرومند شدن یک رفتار پس از حذف تقویت کننده ی منفی به دنبال آن است. (30) در واقع با حذف عاملی آزارنده همسر که به دنبال رفتار یا گفتار مطلوب صورت گرفته است، آن رفتار یا گفتار را تأیید و تقویت می کنیم. مثال زیر می تواند نقش این شیوه را روشن کند: مردی را در نظر بگیرید که نشانه های تمکین نکردن و نشوز را در رفتار همسر خود مشاهده کرده است. او برای بازداشتن همسر از این رفتار نامطلوب با عمل به قرآن کریم، (31) از بستر استراحت همسر خود اعراض کرده است. این اعراض پیامدی ناخوشایند برای همسر به شمار می رود. در این شرایط، اگر زن تغییر رویّه دهد و نشانه های تمکین بروز دهد، مرد به اعراض پایان می دهد و بدین وسیله عامل آزارنده را برطرف می سازد و این خود زمینه های نیرومندی و تقویت رفتار عاری از نشوز همسر را فراهم می کند. با این حساب، پایان دادن به اعراض، نوعی هدیه رفتاری به همسر محسوب می شود که به تشویق همسر به رفتار مطلوب ( تمکین ) می انجامد.

د. تنوع (32)
استفاده از تغییر و تنوع در انتخاب هدیه، به تأثیرگذاری بیشتر هدیه در تقویت گرایش عاطفی همسران کمک می کند. تنوّع باعث انبساط و شکفتگی خاطر می شود؛ به خصوص اگر آن تجدّد و تنوّع در جهت حیات و تازگی زندگی باشد. ویژگی زندگی دنیا، طلب تغییر، تنوّع و تحوّل است؛ البته این درخواست به این دنیا اختصاص دارد و کیفیت بهشت و نعمت های آن به گونه ای است که بهشتیان دگرگونی آن را طلب نمی کنند:
إِنَّ الَّذِینَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ کَانَتْ لَهُمْ جَنَّاتُ الْفِرْدَوْسِ نُزُلًا
خَالِدِینَ فِیهَا لَا یَبْغُونَ عَنْهَا حِوَلًا
؛ (33) کسانی که ایمان آوردند و کارهای شایسته کردند، مهمان سرایشان باغ های فردوس است که در آن، جاویدانند و هرگز هوای تحوّل نمی کنند.
بنابراین ایجاد تحوّل و تنوّع در هدایا از نظر رنگ، شکل، ارزش مادّی و معنوی، چگونگی گفتار، رفتار و… تأثیر خاصی در استفاده از این شیوه خواهد داشت.

پی‌نوشت‌ها:

1. علی اکبر دهخدا، لغت نامه دهخدا « هدیه ».
2. محمد محمدی ری شهری، میزان الحکمه ( عنوان الزواج )
3. محمدبن یعقوب کلینی، الکافی، ج 5، ص 143.
4. المنجد، مادّه « سلَّ »
5. محمد محمدی ری شهری، میزان الحکمه، ج 14، ص 6650.
6. میرزا حسین نوری، مستدرک الوسائل، ج 13، ص 207.
7. محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، ج 5، ص 144.
8. همان.
9. همان.
10. میرزا حسین نوری، مستدرک الوسائل، ج 13، ص 207.
11. محمد بن حسن حرّ عاملی، وسائل الشیعه، ج 17، ص 290.
12. همان، ج 21، ص 254.
13. محمدباقر مجلسی، بحارالانوار، ج 94، ص 117.
14. میرزا حسین نوری، مستدرک الوسائل، ج 13، ص 205.
15. محمدبن یعقوب کلینی، الکافی، ج 17، ص 288.
16. جالب آن که در روایتی وارد شده که نیروز همان روزی است که پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) در غدیر خم از مردم عهد به ولایت امیرالمؤمنین (علیه السّلام) گرفت. عوالی اللئالی، ج 3، ص 40.
17. همان، ج 11، ص 459.
18. محمدبن یعقوب کلینی، الکافی، ج 5، ص 141.
19. محمدبن حسن حرّ عاملی، وسائل الشیعه، ج 17، ص 288.
20. عبدالواحد آمدی، غررالحکم، ص 121.
21. عبدالعلی عروسی حویزی، تفسیر نور الثقلین، ج 1، ص 633.
22. نهج البلاغه، خطبه 156.
23. محمدمحمدی ری شهری، میزان الحکمه، ج 14، ص 6648.
24. Recognition Tendencies
25. جان گری، مردان مریخی و زنان ونوسی، ترجمه سید رضا نیاز، ص 178.
26. Positive Reinforcement
27. دیویس کنث، خانواده، راهنمای مفاهیم و فنون برای متخصص یاوری، ترجمه فرشاد بهاری، ص 189.
28. امام صادق (علیه السّلام) در بیانی ارزشمند بهترین دوست خود را کسی دانسته اند که عیب های ایشان را به ایشان تقدیم دارد. در این بیان ارائه عیوب نیز عنوان « هدیه » به خود گرفته است. محمدبن یعقوب کلینی، الکافی، ج 2، ص 639.
29. Negative Reinforcement
30. علی اکبر سیف، روان شناسی پرورشی، ص 245.
31. نساء، 34: « وَ اللاَّتِی تَخَافُونَ نُشُوزَهُنَّ فَعِظُوهُنَّ وَ اهْجُرُوهُنَّ فِی الْمَضَاجِعِ ».
32.naviety
33. کهف، 107 و 108.
منبع مقاله :
حسین زاده، علی؛ (1391)، همسران سازگار: راهکارهای سازگاری، قم: انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)، چاپ سیزدهم