گفتگو با آقای دکتر سید سعید حسینی، متخصص تغذیه و رژیم درمانی
هر کسی آرزو دارد موهایی زیبا و درخشان داشته باشد و شاید به همین دلیل هر روز انواع جدید شامپو و تقویت‌کننده‌ موها را در بازار می‌بینیم. پژوهشگران آمریکایی می‌گویند تغذیه مناسب می‌تواند بهترین راه برای جلوگیری از ریزش موها و تقویتشان شود. آنها معتقدند حبوبات، منبع خوبی از ویتامین B6، روی، گوگرد و اسیدفولیک هستند و تمام این ریزمغذی‌ها می‌توانند به تقویت ریشه موها کمک کنند. گوشت بوقلمون نیز پروتئین و آهن فراوانی دارد و مصرف آن می‌تواند استحکام ریشه موها را در پی داشته باشد. بنابراین نقش تغذیه در جلوگیری از ریزش موها بسیار مهم‌‌تر از استفاده از مواد شیمیایی است. به همین دلیل به سراغ دکتر سعید حسینی، متخصص تغذیه و رژیم‌درمانی و استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران رفتیم تا اطلاعات بیشتری را درباره ارتباط تغذیه و ریزش مو به دست بیاوریم.

آقای دکتر! آیا ریزش مو به تغذیه، مربوط است؟
صددرصد! اصولا موهای ما برای رشد به انرژی و درشت‌مغذی‌ها و ریزمغذی‌ها نیاز دارند. یعنی اگر فردی دچار سوءتغذیه ناشی از کمبود پروتئین یا انرژی باشد، به دلیل کمبود درشت‌‌مغذی‌ها دچار ریزش مو می‌شود. کمبود ریزمغذی‌هایی مانند ویتامین‌های گروه B، آهن و روی هم می‌توانند ریزش مو را در پی داشته باشند.

بنابراین اگر فردی به اندازه کافی غذا بخورد، دیگر دچار ریزش مو نمی‌شود؟
این طور نیست. ممکن است یک نفر از منابع انرژی و پروتئین کافی در طول روز بهره‌مند شود یا حتی بیشتر از نیازش هم دریافت داشته باشد اما در مجموع، سطح آهن، روی یا ویتامین‌های گروه B در بدنش پایین باشد و در نتیجه به ریزش مو مبتلا شود.

منظور شما این است که افراد چاق هم دچار ریزش مو می‌شوند؟!
بله، بگذارید موضوع را کمی ساده‌تر بگویم؛ برخی افراد در اثر پرخوری و دریافت انرژی مازاد،‌ دچار افزایش وزن و چاقی می‌شوند اما چون انرژی را با خوردن بی‌اندازه مواد غذایی مختلف به دست می‌آورند، بنابراین ممکن است مشکلی مانند بر هم خوردن تعادل هورمون‌ها در بدنشان به وجود آید و معمولا این به هم ریختگی هورمون‌ها بیشتر به نفع هورمون‌های مردانه است. با بالا رفتن سطح هورمون‌های مردانه نیز مشکلی مانند ریزش مو برای فرد چاق پیش می‌آید.

تفاوت ریزش موی مستقیم و غیرمسقیم در اثر عوامل تغذیه‌ای چیست؟
در این نوع ریزش موی (غیرمستقیم)، برخلاف ریزش موی مستقیم، تعادل هورمون‌های بدن به هم می‌ریزد و ممکن است خانم‌ها در کنار ریزش مو از مشکلات دیگری مانند بی‌نظمی در قاعدگی، ایجاد موهای زائد یا حتی کیست هم رنج ببرند. اولین توصیه متخصصان پوست و مو به چنین افرادی، کاهش وزنشان است. بنابراین می‌توان گفت که به‌طور کلی در رژیم‌های غذایی هرگونه عدم تعادل چه در مصرف انرژی، چه پروتئین و چه ریزمغذی‌ها که همان ویتامین‌ها هستند، ریزش مو را به دنبال خواهد داشت.

آقای دکتر! خیلی وقت‌ها به افرادی که قصد رژیم گرفتن دارند توصیه می‌شود برنج را از رژیم غذایی‌شان حذف نکنند چون دچار ریزش مو می‌شوند. آیا این ادعای درستی است؟
در درجه اول باید بگویم که در هیچ رژیم اصولی و علمی‌ای، برنج و به‌طور کلی کربوهیدرات‌ها حذف نمی‌شوند. اینکه خیلی‌ها می‌گویند حذف برنج باعث ریزش مو می‌شود، بیشتر به این دلیل است که برنج منبع خوبی از ویتامین‌های گروه B است. در رژیم‌های غیرعلمی که معمولا افرادی که متخصص تغذیه نیستند، آنها را تجویز می‌کنند، برنج و سایر کربوهیدرات‌ها مانند نان و ماکارونی از برنامه غذایی حذف می‌شوند. در این رژیم‌های غیراصولی بیشتر مواد غذایی پروتئینی گنجانده می‌شود. در این صورت، چون خود فرد در دوران رژیم‌ از خوردن چربی‌ها هم پرهیز می‌کند، در نتیجه تعادل تغذیه‌ای‌اش به هم می‌ریزد و دچار عوارضی مانند ریزش مو خواهد شد.

پس چرا کسانی که رژیم پروتئینی می‌گیرند، خیلی زود لاغر می‌شوند؟
من نگفتم رژیم پروتئینی باعث لاغر شدن نمی‌شود. اتفاقا کسانی که فقط پروتئین مصرف می‌کنند، ممکن است خیلی هم زود لاغر شوند ولی چون این نوع کاهش وزن به صورت علمی و منطقی صورت نگرفته است، می‌تواند عوارضی مانند ریزش مو را در پی داشته باشد.

یعنی شما در رژیم افرادی که قصد لاغر شدن دارند، حتما برنج و سایر کربوهیدرات‌ها را می‌گنجانید؟
بله، حتما. ما در رژیم‌های اصولی، راه و روش درست غذا خوردن را به افراد می‌آموزیم و
هیچ یک از گروه‌های غذایی را حذف نمی‌کنیم. اگر برنج، نان یا ماکارونی از رژیم غذایی افراد حذف شوند، اولین اتفاقی که می‌افتد، همین ریزش مو است.

بنابراین افرادی که تحت نظر متخصصان تغذیه رژیم می‌گیرند، دچار ریزش مو نمی‌شوند؟
به‌طور منطقی در جریان رژیم غذایی اصولی نباید ریزش مو اتفاق بیفتد اما ممکن است در اثر عدم تعادل هورمون‌ها در روزهای اول رژیم، یک ریزش موی جزئی پیش بیاید که این نوع ریزش مو طبیعی است و جای نگرانی ندارد و خیلی زود در ادامه روند رژیم‌درمانی از بین می‌رود و موها دوباره رشد طبیعی‌شان را پیدا می‌کنند.

پس چرا برخی از افراد حتی با داشتن یک رژیم غذایی درست و منطقی باز هم دچار ریزش موی شدید می‌شوند؟
خیلی از افراد برای غلبه بر استرس خود به غذا خوردن روی می‌آورند. یعنی غذا برایشان حکم دارو دارد. حالا چنین فردی اگر بعد از مدتی دچار اضافه وزن و چاقی شود و به متخصص تغذیه مراجعه کند و حتی یک رژیم منطقی هم بگیرد، باز ممکن است به ریزش مو مبتلا شود. به دلیل اینکه خود استرس یکی از دلایل ریزش مو به حساب می‌آید اگر متخصص تغذیه هنگام رژیم دادن، این نکته را در نظر نگیرد و داروی استرس چنین فردی که همان غذاست، از او گرفته شود، به احتمال زیاد بیمار به دلیل زمینه استرس و نه وجود اشکال در نوع رژیم غذایی‌، دچار ریزش مو می‌شود بنابراین گرفتن شرح حال پیش از دادن رژیم غذایی به بیمار اهمیت زیادی دارد.

آقای دکتر! لطفا منابع غذایی ویتامین B را که نقش پررنگی در جلوگیری از ریزش و تقویت مو دارند، معرفی کنید.
انواع جوانه‌ها، سبزی‌ها، گوشت‌هایی مانند گوشت قرمز یا ماهی، تخم‌مرغ و غلات منبع خوبی از ویتامین‌های گروه B محسوب می‌شوند. در بین ویتامین‌های گروه B، بیوتین برای رشد و تقویت موها بسیار کمک‌کننده است. زرده تخم‌مرغ، گوشت و سبزی‌های برگ سبز تیره هم از بهترین منابع دریافت بیوتین به شمار می‌روند.
منبع:هفته نامه سلامت