نویسنده: جمشید خدادادی
بحث در باره‌ی خواص درمانی و قدرت شفابخشی عسل در بیماری‌های گوناگون بسیار گسترده است و ذکر این خواص در قرآن کریم این ادعا را اثبات می‌کند.
1. اثرات عسل در ترمیم و التیام زخم‌ها:
بشر هزاران است که از مخلوط بزاق زنبور و شهد گل که عسل نام دارد، به عنوان دارویی برای درمان زخم‌ها استفاده می‌کند. عسل بسیار چسبناک است و آب را از بافت ملتهب جذب می‌کند.
در تحقیقی مشخص شده که در زنان استفاده از عسل در مواردی که برای سرطان فرج عمل جراحی انجام داده‌اند، روند ترمیم زخم را سریع تر می‌کند. همچنین عسل در درمان زخم‌های مزمن و بدبوی جذام مؤثر بوده است.
عسل به واسطه‌ی آنزیم کاتالاز به ترمیم پوست سرعت می‌بخشد، از شدت درد می‌کاهد و از تاول زدن جلوگیری می‌کند. در رابطه با التهاب، گزیدگی، ترک و شقاق می‌توان به صورت ماساژ آرام موضع، از عسل استفاده نمود. همچنین عسل ازخون ریزی زخم جلوگیری می‌کند و موجب انعقاد خون می‌شود.
2. اثرات ضد سرفه و خلط آور:
این اثرات به توانایی آن برای رقیق کردن ترشحات راه‌های هوایی و بهبود عملکرد سلول‌های پوششی آن مربوط می‌شود. خاصیت ضد التهابی عسل نیز مشاهده شده که به هیگروسکوپیک بودن آن نسبت داده شده است.
3. درمان بیماری‌های کلیوی با عسل:
عسل در درمان ناراحتی‌های کلیوی سودمند است و می‌تواند در شکستن سنگ‌های کلیه و مثانه مؤثر باشد.
4. اثرات ضد اسهال:
در غلظت 40 درصد، عسل دارای اثرات ضد میکروبی روی باکتری‌های روده عامل ایجاد اسهال است که از این موارد می‌توان سالمونلا و شیگلا را نام برد. در یک مطالعه، عسل به همراه اُ. آر. اِس باعث کاهش مدت زمان اسهال باکتریایی در نوزادان و کودکان شده است.
5. عسل و بیماری قلبی:
عسل به علت ترکیبات قندی به خصوص وجود گلوکز که سهل التجزیه و انرژی زاست، تأثیر بسیار مهمی روی عضلات قلبی و تحریک و تقویت آن دارد؛ باعث گشاد شدن رگ‌ها می‌شود؛ همچنین وضع فشار مایعات بدن را بهبود می‌بخشد و فشارخون را تنظیم و از سکته‌های قلبی جلوگیری می‌کند.
عسل به واسطه‌ی وجود دیاستاز (آنزیم‌ها) باعث هضم چربی‌های اطراف قلب می‌شود. بنابراین توصیه می‌شود افراد میانسال به بالا هر روز هنگام بیدار شدن، یک قاشق چای خوری پر، عسل را با نصف استکان آب جوشیده‌ی ولرم مخلوط نموده و بنوشند. افزودن عرق بادرنجبویه نیز توصیه شده است.
6. عسل و بیماری روده:
عسل به علت دارا بودن اسید فرمیک، دردهای روده را به خوبی تسکین می‌دهد. همچنین به جهت وجود اسانس‌های فرار (عطر گیاهان مختلف) نارسایی‌های ناگوار روده را بر طرف می‌کند؛ بنابراین توصیه می‌شود تمام افراد در هر سنی مصرف عسل به صورت شربت با افزودن مقداری عرقیات گیاهی مثل آویشن، کاکوتی، شاه اسپرهم یا آبلیمو را در رژیم غذایی هفتگی خود داشته باشند.
7. عسل و کبد:
با در نظر گرفتن این حقیقت که کبد سموم باکتری‌ها را خنثی می‌کند و گلیکوژن عامل اصلی مبارزه با سموم باکتری‌هاست، می‌توان به اهمیت عسل در افزودن قدرت کبد در مبارزه با میکروب‌ها پی برد.
8. عسل و درمان ضعف اعصاب:
مصرف روزانه‌ی عسل به طبیعی بودن خواب کمک می‌کند، سردرد و حالت ناتوانی و عصبی بودن را در افرادی که عدم تعادل عصبی دارند، کاهش می‌دهد.
9. عسل و بیماری‌های گوارشی:
تمام افرادی که دچار بیماری‌های گوارشی هستند، به نفعشان است که عسل را جایگزین قند و شکر کنند. توصیه می‌شود مبتلایان به زخم معده عسل را در رژیم غذایی خود داشته باشند. همچنین عسل خاصیت ملینی دارد؛ بنابراین در درمان یبوست نیز مؤثر است.
اگر عسل با سایر غذاها خورده شود، باعث کاهش اسیدهای اضافی معده می‌شود و بر درمان زخم معده، ورم معده و روده مؤثر است. به علت داشتن آهن و منگنز، عسل به هضم غذا کمک می‌کند و ترشح شیره‌ی معده را به حالت طبیعی بر می‌گرداند. بهترین زمان مصرف عسل دو ساعت قبل ازنهار یا ناشتا و سه ساعت بعد از شام است.
10. عسل و محافظت از بافت‌ها:
محققان به مردان بین 18 تا 68 سال، به مدت 5 هفته هر روز یک لیوان آب با 4 قاشق عسل دادند و مشاهده کردند آنتی اکسیدان آن‌ها بیشتر از دیگران است. گفتنی است آنتی اکسیدان ماده ای است که از بافت‌های بدن در مقابل اکسیژن تهاجمی محافظت می‌کند.
11. عسل و تقویت سیستم ایمنی بدن:
به ژله‌ی رویال که زنبور برای نوزادان خود می‌سازد « اکسیر جوانی» لقب داده‌اند. این ماده، سیستم ایمنی بدن را تحریک می‌کند و در درمان عفونت‌های ویروسی و سرطان مؤثر است.
طور سنتی از ژل رویال برای جوان ماندن و بهبود زیبایی پوست استفاده می‌شده است؛ زیرا ژلاتین موجود در آن مانع از پیر شدن پوست جلوگیری و طراوت، شادابی و جوانی آن را حفظ می‌کند.
ژل رویال منبع غنی از پروتئین (حاوی 8 اسید آمینه ضروری)، انواع ویتامین‌ها (به جزء ویتامین K)، مواد معدنی مختلف، اسیدهای چرب، قندها، استیل کولین (کمبود این ماده فرد را برای ابتلا به آلزایمر مستعد می‌کند) و گاماگلبولین (تقویت کننده سیستم ایمنی ) است. بررسی‌های اخیر نشان می‌دهد این ماده همچنین در افزایش انرژی، کاهش اضطراب، بی خوابی و افسردگی، حفظ و تقویت حافظه و ایمنی بدن مؤثر است.
هم اکنون کپسول ژل رویال که از خارج وارد می‌شود، در داروخانه‌ها موجود است؛ به طوری که مقدار بسیار کمی از ژل رویال را داخل کپسول‌های کوچک می‌کنند و به علت خواص درمانی بسیار، آن را به قیمت نسبتاً گران می‌فروشند. البته اگر بتوان ژل رویال خالص و تازه را از زنبورداران و تولید کنندگان حرفه ای عسل تهیه و استفاده کرد، بسیار بهتر است.
12. عسل و بیماری‌های دندان:
ترکیب یک قاشق عسل با یک قاشق سرکه‌ی انگور خانگی برای ماساژ لثه‌ها جهت محکم نمودن بافت لثه بسیار مفید است.
13. عسل و بیماری‌های تنفسی:
ابن سینا عسل را برای درمان سل، در مراحل اولیه‌ی بیماری، تجویز می‌کرده است. در مورد سرماخوردگی نیز، تجربیات متعدد نشان داده است که تأثیر درمانی شربت عسل و لیمو بسیار سریع است.
14. عسل و التهاب‌های چشم:
عسل طبیعی در درمان بسیاری از التهاب‌های باکتریایی یا ویروسی قرنیه مؤثر است. از عسل تصفیه شده، قطره‌ی چشمی‌ای تولید شده است که استفاده از آن به مدت 5 روز و روزانه سه نوبت، در درمان بسیاری از دردهای چشم مؤثر است.
15. عسل و کودکان:
مصرف عسل برای نوزادان و کودکان زیر یک سال ممنوع است. عسل ضد کم خونی است و باعث افزایش هموگلوبین خون می‌شود. همچنین، به علت داشتن ویتامین B در رشد و نمو آنان تأثیر می‌گذارد. عسل در درمان شب ادرای اطفال بسیار مفید است و باعث جذب آب و کاهش میزان کلسیم خون می‌شود. از آنجا که عسل مستقیماً جذب می‌شود، بنابر این یک منبع انرژی آماده برای کودک است.
16. عسل و مادران:
استفاده از عسل طبیعی در رژیم غذایی زنان باردار در بر طرف کردن حالت تهوع آن‌ها مؤثر است و باعث می‌شود مادر ایام بارداری را با کمترین مشکل مزاجی پشت سر بگذارد.
همچنین عسل زایمان را آسان و باعث افزایش شیر مادر می‌شود. مغز استخوان را نیز محکم می‌کند و نوزاد قوی متولد می‌شود.
17. عسل و حافظه:
عسل جدار عروق را نرم نگه می‌دارد و در نتیجه مواد غذایی بهتر به مغز و اعصاب می‌رسد و مطالب بهتر در حافظه می‌ماند. از طرفی ویتامین D موجود در عسل اعمال بین کلسیم و فسفر را تنظیم می‌کند و درنتیجه اعصاب کار خود را خوب انجام می‌دهند.
18. عسل و بهداشت پوست و زیبایی:
عسل به علت خواص جذب آنی که دارد، ترشحات پوستی را جذب و به بافت‌های پوششی غذا می‌رساند و باعث شادابی آن می‌شود. متخصصان پوست اعلام کرده‌اند عسل علاوه بر داشتن خواص درمانی می‌تواند به عنوان ماسکی مفید در شفافیت و شادابی پوست صورت به کار رود.
ترکیب دو قاشق عسل طبیعی (بدون شکر صاف شده با شیر ولرم و مالیدن آن بر روی پوست به مدت 20 دقیقه، باعث شفافیت و طراوت پوست صورت می‌شود. امروزه در بیشتر کرم‌ها و ماسک‌های محافظت کننده‌ی پوست، عسل به کار می‌رود.
منبع مقاله :
خدادادی، جمشید، (1391)، خلاصه‌ی عسل درمانی، تهران: مؤسسه نشر شهر، چاپ اول.
