نویسنده: ابراهیم امینی

یکى از وظائف مهم خانه دارى تمیز کردن منزل و اسباب و لوازم زندگى است.نظافت به بهداشت و حفظ سلامتى اهل خانه کمک میکند وجلو بسیارى از بیماریها را میگیرد.زندگى کردن در خانه تمیز مسرت بخش و دل پذیر است،مرد را به سوى منزل متمایل میسازد،اسباب آبرو وسربلندى خانواده است،بدین جهت رسول خدا فرمود:«دین بر نظافت پایه گذارى شده است.» (1)
باز هم رسول خدا صلى الله علیه و آله فرمود:«اسلام نظیف است،شما هم در پاکیزگى کوشش کنید،زیرا فقط پاکیزگان داخل بهشت میشوند. (2) »
خانه را همیشه تمیز نگهدارید،روزى یک مرتبه جارو و گردگیرى کنید،در طول شبانه روز اگر جایى کثیف شد فورا تمیزش کنید و نظافت آنرا براى موقع معین جارو کردن نگذارید،در و دیوار و سقف اتاقها راگردگیرى کنید،تار عنکبوتها را بگیرید،میز و مبل و صندلى و سایر اثاث خانه را گردگیرى کنید،شیشه هاى در و پنجره را تمیز کنید،زباله وخاکروبه ها را در ظرف سرپوشیده اى بریزید و از حدود اتاقها و آشپزخانه دور گردانید مبادا غذاهاى شما را آلوده گرداند،زود بزود آنرا خالى کنیدمبادا متعفن گردد و تولید میکرب کند،کثافت و خاکروبه ها را در کوچه ودرب خانه نریزید زیرا به بهداشت عمومى لطمه میزند به علاوه تولیدمیکرب مى کند و چه بسا به وسیله باد و مگس بشما منتقل شود و سلامت خودتان را در معرض خطر قرار دهد،تا میتوانید نگذارید بچه ها در باغچه یا کنار حیاط بول کنند و اگر از جهت ناچارى آنها را در گوشه اى از حیاطمى نشانید فورا آنجا را تمیز و با آب بشویید تا بد بو و محل نشو و نماى میکربها نگردد،به طور کلى سعى کنید هیچ نقطه اى از منزل شما محل کثافت و تولید میکرب واقع نشود.
ظرفهاى کثیف و چرب را روى هم نریزید بلکه هر چه زودتر آنها را بشویید،زیرا اگر نشسته روى هم بماند ممکن است تولید میکرب کنند وسلامت شما را به خطر بیندازند،ظرفها را با آب تمیز دست نخورده بشوییدو اگر با آب راکد یا حوض مى شویید بعدا آب پاکیزه روى آنها بریزید زیراممکن است آب حوض در اثر ماندن آلوده شده باشد و به سلامت شما لطمه بزند، بعد از شستن در جاى محفوظى بگذارید یا پارچه تمیزى روى آنهابیندازید،لباسهاى کثیف مخصوصا کهنه بچه ها را از حدود اتاقها وآشپزخانه دور کنید و در جاى محفوظى نگهدارید تا مگسها که حامل انواع میکرب هستند در آنجا اجتماع نکنند،و زود بزود آنها را بشویید.
لباسهاى خودتان و فرزندانتان همیشه نظیف و پاکیزه باشدمخصوصا لباسهاى زیرپوش که همیشه با بدن تماس دارند.
گوشت و حبوبات و سایر پختنیها را قبل از طبخ خوب بشویید،مخصوصا سبزیجات را چندین مرتبه با دقت بشویید،زیرا ممکن است به میکرب و تخم انگل آلوده باشد و به لامت شما لطمه بزند.
میوه ها را قبل از خوردن تمیز بشویید چون اکثر آنها سمپاشى میشوند و امکان دارد سموم آنها به شما سرایت کند،ممکن است اثر فورى نداشته باشند لیکن بدون شک بى تاثیر هم نخواهند بود.
قبل از غذا خوردن دستهاى خودتان و اطفالتان را تمیز بشویید،اگر با قاشق و چنگال هم غذا میخورید،باز هم بهتر است دستتان رابشویید،مبادا آلوده باشد و به سلامت شما لطمه بزند،بعد از صرف غذادست و دهانتان را بشویید،دندان ها را خلال کنید زیرا ممکن است اجزاءغذا گوشه و کنار دهان و لابلاى دندانها بماند و تولید میکرب نماید.
اگر بتوانید بعد از صرف هر غذا دندانها را مسواک کنید بسیار خوب است لیکن اگر برایتان میسر نیست اقلا شبها قبل از خواب مسواک را از دست ندهید.بدینوسیله هم دندانهایتان را از خطر پوسیدگى و فسادنجات میدهید هم به سلامتى خودتان کمک شایانى مینمایید.
ناخنهایتان را اقلا هفته اى یکبار کوتاه کنید،زیرا وقتى ناخن بلندشد محل نشو و نماى میکربها میشود و سلامتى شما را جدا در معرض خطرقرار میدهد،اگر بتوانید یک روز در میان براى شستشو به حمام برویدبسیار مهم است لیکن اگر نمى توانید اقلا هفته اى یکبار را ترک نکنید.
موهاى زیر بغل و سایر مواضع را به وسیله دارو و یا تراشیدن برطرف سازید زیرا ممکن است انواع میکربها در آنجا تولید و تکثیرنمایند و به سلامتى شما لطمه بزنند.
خوردنیها را در دسترس مگسها قرار ندهید زیرا ممکن است آنهارا آلوده سازند.
شارع مقدس اسلام درباره نظافت سفارشهاى زیادى نموده که به پاره اى از آنها از باب نمونه اشاره میشود:
امام صادق علیه السلام فرمود:«خدا زیبا بودن و زینت کردن رادوست دارد.و تظاهر به ندارى و فقر را مکروه دارد.دوست دارد آثارنعمتهایش را بر بنده اش ببیند.لباسش نظیف و پاکیزه باشد،بوى خوش استعمال کند.خانه اش را زینت نماید.خانه و اطرافش را جاروب کند.قبل از غروب چراغ را روشن کند.زیرا این عمل فقر را از خانه دور میکند وروزى را زیاد میگرداند (3) ».
رسول خدا صلى الله علیه و آله فرمود:«آدم کثیف بد بنده اى است » (4) .
حضرت على علیه السلام فرمود:«تارهاى عنکبوت را ازخانه هایتان بگیرید زیرا ترک کردن آنها باعث ندارى میشود» (5) .
رسول خدا صلى الله علیه و آله فرمود:«خاکروبه ها را شب در خانه نگذارید بماند زیرا جایگاه شیطان میشود» (6) .
پیغمبر اسلام فرمود:«خاکروبه ها را پشت درب منزل نریزید زیراجایگاه شیطان میشود» (7) .
رسول خدا صلى الله علیه و آله فرمود:«لباس انسان باید همیشه پاکیزه و تمیز باشد» (8) .
پیغمبر اکرم فرمود:«دستمال چرب را در خانه نیندازید زیرا جایگاه شیطان میشود» (9) .
حضرت صادق علیه السلام فرمود:«شستن ظرفها و تمیز کردن اطراف خانه روزى را زیاد میکند» (10) .
حضرت صادق علیه السلام فرمود:«ظرفها را بدون روپوش نگذارید زیرا شیطان آب دهن در آنها انداخته از آنها استفاده میکند» (11) .
حضرت صادق علیه السلام فرمود:«میوه ها داراى سمومى هستند.
آنها را خوب بشویید آنگاه میل کنید» (12) .
حضرت کاظم علیه السلام فرمود:«یک روز در میان،به حمام رفتن انسان را فربه میکند» (13) .
رسول خدا صلى الله علیه و آله فرمود:«اگر بر امتم دشوار نمیشدواجب میکردم در موقع هر وضویى مسواک کنند» (14) .
حضرت صادق علیه السلام فرمود:«ناخن گرفتن در روز جمعه ازبیمارى جذام و جنون و پیسى و کورى جلوگیرى میکند» (15) .
روایت شده که:«زیر ناخنها خوابگاه شیطان است ».
حضرت على علیه السلام فرمود:«شستن دستها قبل از غذا و بعد ازآن عمر را زیاد میگرداند و از چرکین شدن لباسها مانع میشود و چشم رانورانى میگرداند» (16) .

پی‌نوشت‌ها:

1-محجه البیضاء ج 1 ص 166
2- مجمع الزوائد ج 5 ص 132
3-بحار ج 79 ص 300
4-بحار ج 76 ص 175
5-شافى ج 1 ص 208
6-بحار ج 76 ص 175
7-بحار ج 76 ص 177
8-شافى ج 1 ص 208
9-شافى ج 1 ص 215
10-بحار ج 76 ص 176
11-بحار ج 76 ص 176
12-شافى ج 2 ص 124
13-شافى ج 1 ص 209
14-شافى ج 1 ص 210
15-شافى ج 1 ص 211
16-شافى ج 2 ص 123
منبع:امینی، ابراهیم؛ (1367؟)، آئین همسرداری یا اخلاق خانواده، تهران: اسلامی، چاپ پانزدهم.