اگر انسان با پدر و مادر خود قطع رابطه کند به علت اینکه ارتباط او با آنها موجب دعوا و اختلاف بین دو طرف می شود و او فقط به خاطر اینکه با آنها بحث و جدل نکند و احترام آنها را نگه دارد با آنها زیاد رابطه برقرار نکند آیا اشکالی دارد؟

یکی از بزرگترین ارزشهای فرد مسلمان در فرهنگ اسلام ، ایجاد ارتباط میان خانواده ها می باشد. تمام خویشاوندان مانند شاخ وبرگهای یک درخت هستند که اگر ارتباط بین آنان و تنه درخت که والدین هستند بیشتر باشد، از استحکام و قوّت بیشتری برخوردار می شوند.
همچنین والدین و احترام آنان در فرهنگ دینی از مقام ویژه ای برخوردار بوده و یکی از وظایف مشترک فرزندان، احترام والدین و حفظ حریم آنان است. در قرآن کریم به این مسئله تأکید و سفارش فراوان شده است. با توجه به این مقدمه ما در اینجا ابتدا به بیان معنای صله رحم و سپس فواید آن و پس از آنها به جایگاه والدین در اسلام خواهیم پرداخت.
الف. معنای صله رحم
راغب اصفهانی درباره صله رحم چنین می گوید: رحم در اصل همان رحم زن است و استعاره برای نزدیکان و خویشاوندان به کار می رود به این جهت که آنها از یک رحم شکل گرفته اند.[1] مرحوم نراقی می فرماید: صله رحم عبارت است از شریک ساختن رحم و خویشاوندان در مال و مقام و دیگر خیرات دنیا که آدمی به آنها دست یافته است.[2] و تعاریف دیگر که از مجموع آنها این مطلب بدست می آید که صله رحم یعنی ارتباط و پیوند با خویشاوندان که در قالب و شکل های گوناگون نمود پیدا می کند. گاهی اوقات با ملاقات حضوری است و یا گاهی با فرستادن هدیه و کمک مالی است و گاهی با هر دو، و گاهی با سلام و احوال پرسی از آنان.
ب. فواید صله رحم
صله رحم آثار و برکات زیادی دارد که به نمونه هایی اشاره می شود:
1. باعث زیادی عمر و فراوانی روزی می شود .
امام صادق ـ علیه السلام ـ فرمودند: هر کسی مایل است عمر طولانی و روزی فراوانی داشته باشد، باید صله رحم کند.[3] 2. باعث افزایش نعمت می شود.
علی ـ علیه السلام ـ فرمودند: صله رحم نعمتها را فراوان می کند و گرفتاریها را دور می گرداند.[4] 3. آسان کننده مرگ است.
امام صادق ـ علیه السلام ـ فرمودند: کسی که دوست دارد خدای متعال سختیهای مرگ را بر او آسان سازد نسبت به خویشاوندان و نزدیکان و پدر و مادر نیکوکار باشد و قطع رحم نکند.[5] 4. قطع رحم باعث محرومیت از بوی بهشت می شود.
رسول گرامی اسلام-صلی الله علیه وآله-  فرمودند: جبرئیل به من خبر داد که بوی بهشت از مسافت یک هزار ساله به مشام می رسد، ولی چند گروه از بوی بهشت محرومند: 1. عاق والدین؛ 2. کسی که قطع رحم کند و پیوند و ارتباطش را با خویشاوندان نزدیک قطع کند.[6] 5. صله رحم زمینه آموزش آداب و دستورات اسلامی به دیگر اعضای خانواده را فراهم می کند.
ج. جایگاه والدین در اسلام
پدر و مادر جایگاهی بس رفیع در اسلام دارند و در قرآن کریم و روایات معصومین ـ علیهم السلام ـ سفارش زیادی درباره آنان شده است. و تحت هیچ شرایطی اجازه داده نشده تا از آنان قطع رابطه کنند. در روایتی آمده است که شخصی از امام صادق ـ علیه السلام ـ سئوال کردند که چه عملی در میان اعمال از بهترین اعمال است؛ حضرت در جواب فرمودند: نماز در اول وقت آن، نیکی به پدر و مادر، جهاد در راه خدا.[7] و در روایت دیگری حضرت پیامبر ـ صلی الله عَلیهِ وَ اله و سَلَم ـ فرمودند: نگاه کردن به چهره علی ـ علیه السلام ـ و نگاه رحمت آمیز به پدر و مادر عبادت محسوب می شود.[8] از نظر اخلاقی و دینی شما حق ندارید با والدین خود قطع رابطه کنید. بلکه باید سعی کنید مشکل موجود را با درایت و حوصله حل کنید. و سعی کنید با محبت و با انجام وظایف فرزندی، رابطه خود را با آنان صمیمی نمائید. اگر وظایف فرزندی انجام گیرد و با نهایت خشوع و خضوع و محبت با آنها برخورد شود، یقیناً جواب می گیرید. خلاصه اینکه با توجه به عظمت والدین و با توجه به اهمیت صله رحم:
1. نباید هیچ کاری که موجب نارضایتی آنها شود انجام دهید مگر خواست آنها مخالف دستورات الهی باشد.
2. باید نهایت تلاش در برقراری ارتباط و به دست آوردن دل آنها انجام گیرد.
3- علل ایجادمشکل وناراحتی رابررسی کنید.اگرعلت مشکلات، شماهستید،بایدباهمت بالا وباقصدقربت رفتارخودرااصلاح نمایید.ولی اگرعلت ناراحتی، رفتارهای نادرست آنهااست، شما بایدباصبروبزرگواری باآنها برخوردنماییدوتحت هیچ شرایطی سخن درشت نگویید وبی احترامی به آنها روا مدارید؛ چراکه خداوندمتعال می فرماید:”وخدای توحکم فرموده که جزاوهیچکس رانپرستیدوبه پدرومادرنیکی کنیدوچنانچه هردویایکی ازآنهاپیروسالخورده شوند که موجب رنج وزحمت شما باشندزنهارکلمه ایکه رنجیده خاطر شوندمگوییدوکمترین آزاربه آنها مرسانیدوباایشان به اکرام واحترام سخن گویید.”[9] 4. اگر حضور شما حتی در صورت رعایت نکات بالا باعث رنجش آنها می شود، می توانید ارتباط مستقیم خود را کمتر کنید. و صله رحم را با دیدار های کوتاه مدت، تماس تلفنی، پیغام سلام و دعا و دادن هدیه انجام دهید.

معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
1. محمود ارگانی بهبهانی حائری، دید و بازدید (صله رحم در اسلام) نشر پیام مهدی(ـ عًجَلَ الله تعالی فَرَجَهُ الشریف ـ) 1376.
2. سید جعفر میر عظیمی، حقوق والدین، ناشر مؤلف، 1369.
3. محمد تقی مصباح یزدی، اخلاق در قرآن، انتشارات موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)، 1381.

پی نوشت ها:
[1] . مفردات راغب، ص 91.
[2] . نراقی، جامع السعادت، مؤسسه مطبوعاتی اسماعیلیان، 1383 هـ ق، ج2، ص256.
[3] . کلینی، محمد بن یعقوب، اصول کافی، ج2، ص 152، باب صله رحم، ح16.
[4] . آمدی، غرر الحکم، تهران، 1337، ص 430.
[5] . صدوق، سفینه البحار، ج2، ص 553.
[6] . صدوق، معانی الاخبار، دفتر انتشارات اسلامی، 1361، ص330.
[7] . اصول کافی، دفتر نشر فرهنگ اهل بیت، بیتا، ج1، ص 158،
[8] . مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، بیروت، مؤسسه الوفاء، 1403 هـ ق، ج38،‌ ص196.
[9] اسراء،23.