آسیب به دندان‌ها

اگر کودک من زمین خورد و یکی از دندان‌هایش آسیب دید، چکار باید بکنم؟

کودک فعال شما، زمانی که بازی می‌کند تا توانایی‌های فیزیکی خود را بسنجد، حتما هر از چند گاهی با صورت به زمین می‌خورد. گاهی اوقات ممکن است به یکی از دندان‌های او ضربه وارد شود.
ابتدا باید مطمئن شوید که هیچ جراحت دیگری (مثلا به صورت یا سر او) وارد نشده است که نیاز به درمان اورژانسی داشته باشد. در صورتی که چنین جراحاتی مشاهده کردید، با اورژانس تماس بگیرید.
اگر لثه‌های او خونریزی دارند، چند دقیقه (یا تا وقتی که خونریزی متوقف شود) آن را با یک گاز استریل تر فشار دهید. یک آب‌میوه یخ‌زده می‌تواند تورم را کاهش دهد و البته حواس کودک را نیز از درد پرت می‌کند. اگر در طی هفته آینده هرگونه مساله غیرمعمولی در لثه‌ها یا دندان‌های کودک مشاهده کردید یا نشانه‌های عفونت (مانند تب یا تورم و حساسیت محل جراحت به لمس و…) را مشاهده نمودید، فورا با پزشک تماس بگیرید.

اگر به یکی از دندان‌های کودک ضربه وارد شد آیا باید او را نزد دندان‌پزشک ببرم؟

اگر دندان‌ها و لثه‌های کودک شما سالم به نظر می‌رسند و کودک درد ندارد، احتمالا سالم بوده و نیازی به معاینه توسط دندانپزشک نخواهد داشت. اما اگر به نظر می‌رسد که یکی از دندان‌های او از جای خود خارج شده است، باید دندانپزشک آن را معاینه کرده و مشخص کند که نیاز به اقدام خاصی دارد یا خیر.
اگر دندان او شکسته است، او را فورا نزد دندانپزشک ببرید. اگر می‌توانید تکه دندان را پیدا کنید، آن را هم پیش پزشک ببرید. اگر ضربه شدید موجب تورم در اطراف لبها شده است می‌توانید از کمپرس سرد روی دهان کودک (اما نه مستقیما روی دندان) استفاده کنید تا از تورم جلوگیری شود. حتی اگر تکه شکسته‌شده کوچک بوده و ظاهرا کودک را اذیت نمی‌کند بهتر است برای معاینه به دندان‌پزشک مراجعه کنید. او می‌تواند مشخص کند که آیا ترک‌های زیرین یا دیگر آسیب‌هایی که شما نمی‌توانید ببینید وجود دارند یا خیر. او همچنین می‌تواند با پر کردن دندان یا استفاده از مواد ترمیمی، دندان را ترمیم نماید.
اگر دندان کودک بر اثر ضربه خیلی شل شده است می‌توانید با دندان‌پزشک تماس بگیرید. او ممکن است تصمیم بگیرد دندان را بیرون بیاورد تا مبادا در اثر افتادن دندان در ته حلق، کودک دچار خفگی شود.

اگر یکی از دندان‌های کودک کاملا از جایش درآمد، چه باید بکنم؟

اگر آن دندان شیری بوده است نگران نباشید زیرا نهایتا یک دندان دائمی در جای آن درخواهد آمد. دندان‌های شیری از آن رو اهمیت دارند که به کودک شما کمک می‌کنند تا غذا بخورد و حرف بزند و جای دندان دائمی را پر می‌کنند تا آن دندان در زمان مناسب رشد کند و بیرون بیاید. از دندانپزشک بخواهید تا کودک را معاینه کند تا مشخص شود که دندان‌های زیرین او آسیب دیده‌اند یا نه و دندان‌های دائمی جای کافی برای رشد دارند یا خیر.
اگر کودک شما یکی از دندان‌های دائمی‌اش را از دست داد، اگر می‌توانید دندان را پیدا کرده و آن را به آرامی با آب بشویید. (مراقب باشید که آن را خراش ندهید، چون ممکن است برخی از بافت‌ها یا ریشه‌های مهم دندان را از بین ببرید.) اگر ممکن است، دندان را در محل آن قرار داده و همان جا نگه دارید. سپس نزد دندان‌پزشک بروید. اگر نمی‌توانید دندان را سر جایش قرار دهید، آن را داخل شیر گذاشته و همراه خود ببرید.

آیا دندان‌پزشک می‌تواند این دندان را سر جایش بگذارد؟

هرچه سریع‌تر به نزد دندان‌پزشک بروید (بهتر است در کمتر از 30 دقیقه این کار را بکنید)، احتمال موفقیت بیشتر می‌شود. دندانپزشک دهان کودک را تمیز کرده و سعی خواهد کرد دندان را سر جایش قرار دهد. همچنین ممکن است یک آتل کوچک کنار آن قرار دهد تا دندان را (تا زمانی که ریشه‌هایش دوباره سفت می‌شوند) سر جایش نگه دارد. در این مدت، کودک شما احتمالا باید (حداقل در ابتدای کار) از رژیم غذایی نرم استفاده نماید و ممکن است آنتی‌بیوتیک برای او تجویز شود. دندان‌پزشک ظرف حدود یک هفته مجدد دندان را معاینه خواهد کرد تا ببیند که آیا می‌توان آتل را درآورد یا خیر و باز هم دندان را به طور مرتب معاینه خواهد نمود. اگر ریشه‌ها دوباره سفت نشوند، گاهی اوقات نوعی خاص از درمان ریشه (root canal) می‌تواند کمک کند.

چگونه می‌توانم از آسیب رسیدن به دندان‌های کودک خردسالم پیشگیری کنم؟

شما هیچ‌گاه نمی‌توانید به طور کامل امکان بروز حوادث را از بین ببرید، اما می‌توانید با رعایت احتیاط‌های زیر تا حد زیادی از بروز سوانح جدی جلوگیری نمایید:
• خانه خود را برای کودک ایمن کنید.
• هنگامی که کودک ورزش‌های شدید تر را آغاز کرد، مراقب باشید که همواره از حفاظ دهان استفاده کند.
• به او یاد بدهید هنگامی که از فواره‌ها آب می‌خورد مراقب باشد (در این موارد، احتمال از دست دادن یک دندان به خاطر برخورد یک شی فلزی زیاد است) .
• به کودک خود یاد بدهید که در بازی با وسایل بیرون از خانه مراقب بوده و فاصله خود را با سایر بچه‌ها حفظ کند. مثلا به او بگویید که پشت تاب نایستد یا در نردبان‌ها یا سرسره‌ها از بچه‌ها جلو نزند (دوسوم از حوادث سرسره‌ها به مشکلات دهانی منجر می‌شوند) .
• همواره مراقب باشید که کودک به نحو صحیح در صندلی ماشین قرار گرفته است.
• اگر دندان‌های جلوی کودک پیش آمده‌اند، از یک دندان‌پزشک یا متخصص ارتودونسی بخواهید که آنها را معاینه کند. دندان‌های پیش‌آمده بیشتر از سایر دندان‌ها در معرض خطر قرار دارند.
• به کودک خود یاد بدهید زمانی که اشیاء محکم (مثل آب‌نبات یا مسواک) را در دهان دارد، ندود.