نویسنده: محمد غفارنیا

عالم برزخ که در آیه 100 از سوره مؤمنون آمده است، (1) در روایات با تعبیرات مختلف به «عالم قبر»، «عالم ارواح»و«عالم مثال »تفسیر شده است.
امام صادق (علیه السلام) فرمود: البرزخ: القبر و هو الثواب و العقاب بین الدنیا و الآخره و الله ما نخاف علیکم الا البرزخ: برزخ یعنی عالم خبر که همان پاداش و کیفر میان دنیا و آخرت است. به خدا ما برای شما نمی‌ترسیم، مگر از برزخ. (2)
امیرالمؤمنین علی (علیه السلام) هنگام مراجعت از جنگ صفین در نزدیکی کوفه به کنار قبرستانی که بیرون از دروازه کوفه قرار داشت رسید. آن حضرت رو به سوی قبرها کرد و فرمود:
((ای ساکنان خانه‎‌های وحشتناک، مکان‎‌های تهی و قبر‎‌های تاریک، ای خاک نشینان، ای غریبان، ای تنهایان، ای وحشت زدگان، شما در این راه بر ما پیشی گرفته‌اید و ما نیز به شما ملحق خواهیم شد. اگر از اخبار دنیا بپرسید به شما می‌گوییم: خانه هایتان را دیگران ساکن شدند. همسرانتان به نکاح دیگران در آمدند و اموالتان تقسیم شد. این‌ها خبرهایی است که نزد ماست. نزد شما چه خبر؟!))
سپس رو به یارانش کرد وفرمود: اگر به آنها اجازه سخن گفتن داده شود، حتماً به شما خبر می‌دهند که بهترین زاد و توشه برای این سفر تقوی است. (3
اصبغ بن نباته می‌گوید: روزی حضرت امیرالمؤمنین از کوفه خارج شد و به نزدیکی سرزمین غری (نجف) رسید. ازآنجا هم گذشت و ما هم نیز به دنبال او رفتیم. وقتی به او رسیدیم، روی زمین دراز کشیده بود. قنبر گفت: یا امیرالمؤمنین، اجازه می‌دهی عبایم را زیر پای شما پهن کنم؟ فرمود: نه، اینجا سرزمینی است که خاک‎‌های مؤمنان در آن قرار دارد، یا این کار تو مزاحمتی برای آنهاست.
اصبغ می‌گوید: عرض کردم، خاک مؤمن را فهمیدم، چیست؛ اما مزاحمت آنها چه معنی دارد؟
فرمود: ای فرزند نباته، اگر پرده از چشم شما برداشته شود، ارواح مؤمنان را می‌بینید که در اینجا حلقه حلقه نشسته‌اند و یکدیگر را ملاقات می‌کنند و سخن می‌گویند. این جا جایگاه مؤمنان است، و در وادی برهوت ارواح کافران است. (4)
امام علی بن الحسین (علیه السلام) می‌فرمایند: «ان القبر، اما روضه من ریاض الجنه، او حفره من حفر النار: قبر یا باغی است از باغ‎‌های بهشت، یا گودالی است از گودال‎‌های جهنم. » (5).

پی‌نوشت‌ها:

1- ((… و من ورائهم برزخ الی یوم یبعثون)).
2-نورالثقلین: ج2. ص553.
3-نهج البلاغه: فیض، کلمات قصار: رقم125.
4-بحارالانوار: ج6. ص242، رقم65.
5-نورالثقلین: ج 3، ص553.
منبع مقاله :
غفارنیا، محمد، (1387) 142 قصّه از قرآن: همراه با شأن نزول آیاتی از قرآن، قم: جامعه القرآن الکریم، چاپ اول