نویسنده: ابراهیم شفیعی سروستانی

در فرهنگ اسلامی کسی که نقش دعوت کننده (داعی) مردم را به عهده می گیرد، رسالت و مسؤلیت سنگینی دارد و لازم است خود بیش از هر کس دیگر به آنچه مردم را به آن فرا می خواند پای بند باشد؛ (1) زیرا سخن آنگاه بر دل می نشیند که از دل برآمده باشد و تنها سخنی از دل برمی آید که از مرحله ادای زبانی فراتر رفته و به عمق جان راه یافته باشد. روشن است که انسان تا چیزی را با همه وجود نپذیرد و در عمل بدان پای بند نباشد به عمق جانش راه نمی یابد.
با توجه به آن چه گفته شد کسی که می خواهد جامعه پیرامون خود را به سوی امام زمان(علیه السلام) فراخواند و آن ها را دعوت به انس و التفات بیش تر نسبت به آن حضرت کند، قطعاً باید خود بیش و پیش از دیگران با امام زمان(علیه السلام) رابطه معنوی برقرار کند و در زندگی فردی و اجتماعی خود یاد و نام آن حضرت را همواره در نظر داشته باشد.
در اینجا ممکن است پرسیده شود: چگونه می توان با امام مهدی(علیه السلام) رابطه معنوی برقرار کرد؟ در پاسخ باید گفت: این کار بسیار ساده است. البته به شرط آن که از همان ابتدا به دنبال دست یافتن به جایگاه های بسیار بالایی چون تشرف خدمت به آن حضرت نباشید، بلکه قدم به قدم و به تدریج این رابطه معنوی را گسترش داده و تعمیق بخشید.
نخستین قدم ها برای ایجاد ارتباط معنوی با امام عصر(علیه السلام) می تواند با انجام یک یا چند مورد از کارهای زیر آغاز شود: خواندن دعای عهد در هر صبحگاه؛ عرض سلام خدمت آن حضرت در آغاز و پایان هر روز؛ خواندن زیارت آل یاسین و یا دعای ندبه در هر روز جمعه؛ دعا برای سلامتی آن حضرت در مواقعی چون قنوت نماز و تعقیب نمازهای روزانه؛ خواندن نماز برای امام زمان؛ توسل به آن حضرت در مواقع سختی و مشکلات و … .
همانطور که گفته شد لازم نیست همه این کارها را به یکباره و همزمان آغاز کنید، یکی دو مورد از کارهای یاد شده را انتخاب و سعی کنید به طور مرتب و مستمر آن را انجام دهید و به تدریج کارهای دیگر را نیز به برنامه خود اضافه کنید.
گفتنی است که کتاب ها و آثار مختلفی در زمینه وظایف و تکالیف منتظران و راه های افزایش انس و پیوند معنوی با امام عصر(علیه السلام) تالیف شده که در اینجا به دو مورد از آن ها اشاره می کنیم:
1.پیوند معنوی با ساحت قدس مهدوی (تکالیف الانام فی غیبه الامام، علیه الصلوه و السلام)، دبیرالدین صدر الاسلام علی اکبر همدانی (در گذشته به سال 1326 ق.) چاپ اول: تهران، بدر، 1361.
در این کتاب پس از مقدمه مؤلف، تکالیف منتظران در زمان غیبت، در شصت عنوان مستقل مورد بررسی قرار گرفته است.
2. میکال المکارم فی فوائد الدعاء للقائم(علیه السلام) (2) سید محمد تقی موسوی اصفهانی (1348-1301ق)، 2ج، ترجمه سید مهدی حائری قزوینی، چاپ دوم: تهران،
دفتر تحقیقات و انتشارات بدر، 1412 ق.
مرحوم سید محمد تقی اصفهانی در مقدمه کتاب مکیال المکارم یادآور می شود که این کتاب را بر اساس سفارشی که امام مهدی(علیه السلام) در خواب به او نموده بود تألیف کرده است.
کتاب یاد شده یکی از منابع ارزشمند در زمینه شناخت ادعیه و زیارت های مرتبط با امام عصر(علیه السلام) و وظایف شیعیان در برابر آن حضرت است در پنج بخش، به شرح زیر سامان یافته است:
1-2: شناخت امام زمان(علیه السلام) واجب است:
2-2: اثبات امامت حضرت حجت بن الحسن العسکری(علیه السلام)؛
3-2: در بیان قسمتی از حقوق و مراحم آن حضرت نسبت به ما؛
4-2. درجات و خصوصیات امام زمان(علیه السلام) که موجب دعا برای آن جناب می باشد؛
5-2. بیان نتایج خوب از دعا برای فرج؛
6-2. اوقات و حالات تأکید شده برای دعا؛
7-2. چگونگی دعا برای تعجیل فرج و ظهور امام؛
8-2. تکالیف عصر غیبت.
همچنین شما می توانید با بهره برداری از کتاب های زیر، بیش از پیش با دعاها، زیارت ها، نمازها و صلوات و توسلات مرتبط با امام عصر(علیه السلام) آشنا شوید:
1. صحیفه المهدی، جواد قیّومی اصفهانی، چاپ سوم: قم، دفتر انتشارات اسلامی، 1377.
2. صحیفه مهدیه: مجموعه مهمی از نمازها، دعاها و زیارت هایی که از ناحیه مقدسه امام زمان(علیه السلام) صادر شده و یا…، سید مرتضی مجتهدی، ترجمه محمد حسین رحیمیان، چاپ سوم: قم، الماس، 1381.
3. راز و نیاز منتظران: دعاها، زیارت ها و نمازهای ویژه حضرت صاحب الزمان، چاپ اول، تهران، موعود، 1380.
این نخستین قدم در راه ایجاد ارتباط معنوی با امام عصر(علیه السلام)است و قطعاً با مواظبت بر انجام کارهایی که از آن ها یاد شد، رفته رفته روح انتظار در شما زنده تر شده، پیوند معنوی شما با امام مهدی(علیه السلام) محکم تر می شود و با آن حضرت انس و الفتی بیشتر پیدا می کنید. اما پس از این مرحله باید تلاش نمایید که حضور امام عصر(علیه السلام) را بیش از پیش در زندگی فردی و اجتماعی خود احساس کنید. احساس حضور امام به این است که شما آن حضرت را شاهد و ناظر بر رفتار، گفتار و پندار خود بدانید و هر آنچه را که خشنودی امام زمان(علیه السلام) در آن است انجام دهید و از هر آنچه که موجب ناخشنودی آن امام می شود دوری گزینید. این حداقل وظیفه ای است که ما در برابر حجت خدا داریم و در روایتی که پیش از این بیان شد دیدیم که آن حضرت نیز به صراحت انجام این وظیفه را به عهده ما گذاشته اند.(3)

پی نوشت ها :

1. با توجه به همین موضوع است که امام علی(علیه السلام) به نقل از پیامبر گرامی اسلام(صلی الله علیه و اله) می فرماید: «… اِنَّ اشدّ اهل النار ندامه و حسره رجل دعا عبداً الی الله فاستجاب له و قبل منه فاطاع الله فادخله الله الجنّه و ادخل الداعی النار بترکه علمه و اتباعه الهوی و طول الامل»، از میان اهل آتش کسی که پشیمانی و حسرت او از همه بیشتر است مردی است که بنده ای را به سوی خدا دعوت کرده و او هم دعوتش را پذیرفته و اطاعت خدا را پیش گرفته و خدا هم او را داخل بهشت کرده است اما آن دعوت کننده را به دلیل ترک عملش و پیروی از هوی و درازی آرزو داخل جهنم نموده است. (محمد بن یعقوب الکلینی، الکافی، ج 1، ص 44، ح1).
2. ترجمه نام کتاب چنین است: «پیمانه های خوبی ها، درباره فواید دعا برای قائم(علیه السلام)».
3. ر.ک: انتظار، باید و نباید ها، شفیعی سروستانی، ص 32.
منبع: شفیعی سروستانی، ابراهیم،(1343)، انتظار باید و نبایدها، تهران: موعود عصر(عج)، چاپ ششم، 1386.