انواع دیوانگى

پیامبر خدا صلى الله علیه و آله :

الشَّبابُ شُعْبَهٌ مِن الجُنونِ .

جوانى شاخه اى از دیوانگى است.

( الاختصاص : ۳۴۳ )

امام على علیه السلام :

الحِدَّهُ ضَرْبٌ مِن الجُنونِ ؛

لأنَّ صاحِبَها یَنْدَمُ ،فإنْ لَم یَنْدَمْ فجُنونُهُ مُسْتَحکِمٌ .

عصبانیت نوعى دیوانگى است ؛

زیرا آدم عصبانى پشیمان مى شود و اگر پشیمان نشود ، دیوانگى اش قطعى و ثابت است.

( نهج البلاغه: الحکمه ۲۵۵ )

امام صادق علیه السلام :

إنَّ مَن أجابَ فی کلِّ ما یُسْألُ عَنهُ لَمَجْنونٌ .

هر کس به هر سؤالى که از او مى شود جواب دهد دیوانه است.

( معانی الأخبار : ۲۳۸/۲ )
دیوانه حقیقى

مشکاه الأنوار:

مَرَّ رسولُ اللّه ِ صلى الله علیه و آله بمَجْنونٍ، فقالَ: ما لَهُ ؟

فقیلَ : إنّهُ مَجْنونٌ . فقالَ : بَلْ هُو مُصابٌ ،

إنَّما المَجْنونُ مَن آثَرَ الدُّنیا على الآخِرَهِ .

پیامبر خدا صلى الله علیه و آله بر دیوانه اى گذشت و پرسید : او را چه شده است ؟

گفتند : او دیوانه است. فرمود: نه، او آسیب دیده است ،

دیوانه واقعى کسى است که دنیا را بر آخرت ترجیح دهد.

( مشکاه الأنوار: ۴۶۹/۱۵۷۱ )

مشکاه الأنوار:

مَرَّ برسولِ اللّه ِ صلى الله علیه و آله رجُلٌ و هو فی أصْحابِهِ .

فقالَ بعضُ القَومِ : مَجْنونٌ ! فقالَ النّبیٌّ صلى الله علیه و آله : بَلْ هذا رجُلٌ مُصابٌ،

إنّما المَجْنونُ عَبدٌ أو أمَهٌ أبْلَیا شَبابَهُما فی غَیرِ طاعهِ اللّه ِ .

پیامبر خدا صلى الله علیه و آله با اصحاب خود بود که مردى به آنان برخورد.

یکى از اصحاب گفت : این مرد دیوانه است . پیامبر صلى الله علیه و آله فرمود: نه، او آسیب دیده است ،

دیوانه آن مرد یا زنى است که جوانى اش را در راهى جز طاعت خدا صرف کرده باشد.

( مشکاه الأنوار : ۲۹۴ / ۸۹۸ )

معانى الأخبار :

مَرَّ رسولُ اللّه ِ صلى الله علیه و آله بِرَجُلٍ مَصْروعٍ ···

فقالَ : ما هذا بمَجْنونٍ . أ لاَ اُخبِرُکُم بالمَجْنونِ حقَّ المَجْنونِ ؟ ···.

قالَ: إنَّ المَجْنونَ حقَّ المَجْنونِ المُتَبَخْتِرُ فی مِشْیتِهِ ، النّاظِرُ فی عِطْفَیْهِ ، المُحَرِّکُ جَنْبَیهِ بمِنْکَبَیْهِ . فذَاکَ المَجْنونُ و هذا المُبْتلى .

رسول خدا صلى الله علیه و آله بر مردى مبتلا به صرع گذشت ···

فرمود: این دیوانه نیست. آیا شما را از دیوانه حقیقى آگاه نسازم ؟ ···

( معانی الأخبار : ۲۳۷/۱ )

منبع: میزان الحکمه، جلد دوم.