نویسنده:دکتر سید جعفر شهیدى
کنیه مشهور او ابو الحسن و لقب‌هایش فراوان است.از آن لقب‌ها آنچه میان ایرانیان شهرت دارد اسد الله و حیدر است.
لقب اسد الله را رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم)بدو داد (1) و مادرش وى را حیدر خواند چنانکه در بیتى که به حضرتش منسوب است آمده:
انا الذى سمتنى امى حیدره کلیث غابات کریه المنظره (2)
و حیدر در لغت عربى به معنى شیر،است.
ولادت او را روز جمعه سیزدهم رجب،یا بیست و سوم آن ماه و بعضى نیمه شعبان نوشته‌اند.چه سالى؟سى سال یا بیست و نه سال پس از عام الفیل.عام الفیل چه سالى بوده است؟سالى که ابرهه سردار حبشى با پیلهاى خود براى ویران کردن مکه آمد.اما آن چه سالى بود؟در آن روزگار ضبط دقیق روز و ماه و حتى سال را نمى‌توانستند،چرا که بیشترین مردم خواندن و نوشتن نمى‌دانستند.حادثه‌ها در ذهن این و آن بود نه در صفحه کاغذ.و چون حادثه‌اى بزرگ پدید مى‌آمد آن را مبدا تاریخ قرار مى‌دادند.آمدن پیلان به مکه و کشته شدن آنها به سنگ‌ریزه‌هایى که پرندگان مى‌افکندند،واقعه‌اى بزرگ بود،بدین رو تاریخ را با سال آن واقعه در حافظه نگاه مى‌داشتند.
چون رسول خدا در عام الفیل به دنیا آمده است و سن او هنگام رحلت 63 سال بود،ولادت او را بین 569 تا 570 میلادى ضبط کرده‌اند.و چون ولادت على را در سى سالگى رسول(صلی الله علیه و آله و سلم)نوشته‌اند بایستى على(علیه السلام)در 599 یا 600 میلادى تولد یافته باشد.
عالمان شیعه عموما و گروهى از دانشمندان سنت و جماعت نوشته‌اند على(علیه السلام)در خانه کعبه به دنیا آمد.اما بعضى از سنیان یا این مکرمت را براى او ننوشته‌اند و یا آن را نپذیرفته‌اند.مسعودى نویسد:«در کعبه زاده شد.» (3) مفید نوشته است:«پیش از او و بعد از او کسى در خانه کعبه به دنیا نیامد.» (4)
مؤلف سیره الحلبیه نوشته است:«على(علیه السلام)در سن سى سالگى رسول(صلی الله علیه و آله و سلم)در کعبه متولد شد.» (5) در دیوان سید حمیرى که با تحقیق شاکر هادى شکر در بیروت چاپ شده قطعه‌اى دیده مى‌شود که مطلع آن این است:
ولدته فی حرم الاله و امنه و البیت‌حیث فناؤه و المسجد (6)
مصحح دیوان این قطعه را از مناقب ابن شهر آشوب و دلائل صدوق آورده است.در مناقب این بیت‌ها و نیز بیت‌هاى دیگرى در این باره از محمد بن منصور سرخسى آمده است. (7) پس شهرت واقعه در آغاز سده چهارم مسلم بوده است و اگر بیت‌ها از سید حمیرى باشد این داستان در آغاز سده دوم هجرى نیز شهرت داشته است.در اثبات این فضیلت کتابهایى نوشته‌اند که از متاخران مرحوم شیخ محمد على اردوبادى را مى‌توان نام برد که نگارنده را با او دوستى بود.
پى‌نوشتها
1.ذخائر العقبى،محب الدین طبرى ص 92 و بعضى کتابهاى دیگر.
2.طبقات،ج 2،بخش 1،ص 81.و در بعض ماخذها نیم بیت دوم چنین است:«ضرغام آجام و لیث قسوره».
3.مروج الذهب،ج 2،ص 2.
4.ارشاد،ج 1،ص 2.
5.السیره الحلبیه،ج 1،ص 139.
6.دیوان،ص 155.
7.مناقب،ج 2،ص 175-174.
على از زبان على یا زندگانى امیرالمومنین(علیه السلام) صفحه 6
