امام جواد علیه السلام فرمودند:
ألاَیّامُ تَهتِکُ لَکَ الأمرَ عَنِ الأسرارِ الکامِنَهِ؛
گردش روزها اسرار نهفته را برایت آشکار می سازد.
اعلام الدّین، ص 310
شرح حدیث:
افراد در سایه ی امتحان، چهره ی اصلی خود را نشان می دهند.
حوادث روزگار نیز مسائل پنهان و پشت پرده را برای انسان آشکار می سازد.
ادّعای ایمان، کافی نیست. گذشت زمان و تحوّلات روزگار ثابت می کند مؤمن واقعی کیست و چه کسی تنها ادّعا دارد.
ادعای صبر و شجاعت هم کافی نیست. وقتی مصیبتها بر سر کسی فرو می ریزد، یا با دشمن و جنگ و درگیری روبه رو می شود، حقیقت صبر یا بی صبری، شجاعت یا ترسو بودن افراد، آشکار می گردد.
پس ایّام و روزها، پرده از اسرار بر می دارد.
به همین جهت، زمانه و روزگار را معلّم، هادی، هشداردهنده و درس آموز دانسته اند. در مَثَلها هم آمده است: «روزگار، بهترین آموزگار است. »
روزگار است این که گه عزت دهد، گه خوار دارد
چرخ بازیگر، از این بازیچه ها بسیار دارد(قائم مقام فراهانی)
مثلاً بنی عباس، به نام دفاع از اهل پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم با بنی امیّه جنگیدند و آنان را برانداختند و خود به حکومت رسیدند. ولی گذشت روزگار و ستمهایی که به امامان شیعه علیه السلام روا داشتند، راز درون آنان را آشکار ساخت و نشان داد خواهان ریاست و قدرت بودند، نه دوستی اهل بیت علیه السلام، پس باید از فراز و نشیب روزگار، درس آموخت.
جهان سر به سر حکمت و عبرت است
چرا بهره ما همه غفلت است؟(فردوسی)
منبع: حکمت های تقوی (ترجمه و توضیح چهل حدیث از امام جواد علیه السلام)، جواد محدثی
