نویسنده:احمدی-فرزانه فرد
منبع: تنهاراه
السَّلامُ علی شمسِ الظَّلام و بَدرِ التَّمام …
نگاهی کوتاه به زندگانی امام دوازدهم(عجل الله تعالی فرجه الشریف)
امام به معنی پیشوا و مقتداست و در اصطلاح شیعه‌ی امامیه، پیشوای معصوم و منصوب از طرف خداست که مقام ریاست عامّه را دارا می‌باشد. امام نگاهبان میراث به جا مانده از پیامبر صلّی‌الله‌علیه‌وآله‌سلّم و نیز مبیّن و مفسّر حقیقی قرآن کریم است، تا دین خداوند دست‌خوش تحریف غرض‌ورزان و دشمنان قرار نگیرد.
سرچشمه‌ی زلال امامت تا قیامت باقی می‌ماند، چرا که امام علی (علیه السلام) می‌فرمایند:
«لاتَخلُوا الأرضَ مِن قائمٍ للهِ بِحُجّهِ …»؛1 «زمین، از قیام کننده‌ای که حجت خداست، خالی نمی‌ماند.»
و در روایتی از امام رضا (علیه السلام) آمده است:
«لو لا الحجّهِ لَساخَتِ الأرضُ بِأهلها»؛2 «اگر حجّت خدا روی زمین نباشد، زمین اهلش را فرو می‌برد.»
امام زمان (علیه السلام) در میان امامان شیعه، از ویژگی‌ها و امتیازهای خاصی برخوردار هستند. ایشان تنها کسی هستند که تمامی جهان را از عدل و داد سرشار می‌کنند همان‌گونه که از ظلم و جور پر شده است، ایشان کسی هستند که پیامبر اکرم صلّی‌الله‌علیه‌وآله‌سلّم در مورد ایشان می‌فرمایند:
«جَعَلَ مِن صُلبِ الحُسَینِ (علیه السلام) أَئمّهً یقُومُونَ بِأَمری وَ یحفَظونَ وَصیَّتِی، التّاسِعُ مِنهُم قائِمُ اهلِ بیتی و مهدیُّ أُمَّتی، أشبَهُ النّاسِ بِی فِی شَمائِلِه وَ أقوَالِهِ وَ أَفعالِه یظهَرُ بَعدَ غَیبَهٍ طَوِیلَهٍ وَ حَیرَهٍ مُضِلَّهٍ»؛3 «خداوند از نسل حسین (علیه السلام)، پیشوایانی قرار داده است که امر مرا به پا می‌دارند و وصیت مرا حفظ می‌کنند. نهمین آن‌ها قیام کننده از اهل‌بیت من و مهدی این امت است که در شمایل و سخنان و افعالش شبیه‌ترین مردم به من می‌باشد. او پس از غیبتی طولانی و حیرتی گمرا کننده ظهور خواهد کرد.»
نام و القاب
نام آن حضرت «محمّد» همان نام جدّ بزرگوارشان رسول الله صلّی‌الله‌علیه‌وآله‌سلّم است.4 و تمامی مورّخان و محدّثان معتقدند که پیامبر صلّی‌الله‌علیه‌وآله‌سلّم خود این نام را بر ایشان نهاده بودند.5
القاب آن حضرت بسیار است، از جمله:
1- «مهدی»: که مشهورترین لقب آن حضرت است و به معنی هدایت شده از سوی خداست. امام صادق (علیه السلام) در ضمن حدیثی فرموده¬اند:
«آن حضرت را مهدی گویند: زیرا او مردم را به امری که گم کرده¬اند، هدایت می‌کند.»6
2- «القائم»: به معنی قیام کننده به حق، رسول خدا صلّی‌الله‌علیه‌وآله‌سلّم فرمودند:
«از این جهت، قائم را قائم نامیده¬اند که پس از فراموش شدن نامش قیام می¬کند.»7
3- «بقیه الله»: یعنی بازمانده¬ی الهی. امام باقر (علیه السلام) می¬فرمایند:
«امام زمان (علیه السلام) هنگامی که ظهور می¬کنند می-فرمایند: من بقیه الله در زمین و خلیفه¬ی خدا و حجّت او بر شما هستم. پس هیچ مسلمانی بر او سلام نمی¬کند، مگر این‌که چنین می-گوید: «السَّلامُ عَلَیکَ یا بَقیَّه اللهِ فِی أرضِه».8 امام عصر (علیه السلام) به این دلیل به این لقب مشهور شدند که ایشان آخرین حجّت خدا و ذخیره¬ی الهی برای عالم هستند.»
4- «منتقم»: یعنی انتقام گیرنده. امام صادق (علیه السلام) می¬فرمایند:
«… هرگاه، قائم قیام کند، برای خدا و رسول او و همه¬ی ما خاندان پیغمبر، انتقام خواهد گرفت.»9
همچنین پیامبر اکرم صلّی‌الله‌علیه‌وآله‌سلّم در خطبه¬ی غدیر فرمودند:
«اوست که خون‌بهای تمام اولیای حق را می¬گیرد.»10
5- «منصور»: به معنی یاری شده. پیامبر اکرم صلّی‌الله‌علیه‌وآله‌سلّم فرمودند:
«پسر نهمین از فرزندان حسین که قائم اهل‌بیت من و مهدی امّت من است و … و با نصرت خدا مؤیّد و با یاری ملائکه منصور می‌گردد.»11
در دعای ندبه نیز آمده است:
«أینَ المَنصورُ عَلی مَنِ اعتَدَی عَلیه و افتَرَی»؛ «کجاست آن یاری شده و پیروز بر تجاوزگران و دروغ‌گویان؟»
همچنین در زیارت عاشورا دعا می¬کنیم که:
«أن یَرزُقَنی طَلَب ثارِکَ مَعَ أمامٍ منصورٍ»؛ «روزیمان کن تا با امام منصور از اهل‌بیت(علیهم السلام) خون‌خواه تو باشیم.»
6- «منتظَر»: از امام جواد (علیه السلام) پرسیدند: چرا وی را منتظَر گویند؟ فرمودند:
«زیرا وی برای مدّتی طولانی غیبت می¬نماید و علاقه¬مندان به وی منتظر ظهورش خواهند بود؛ و آن¬ها که تردید دارند انکار می¬کنند.»12
7- «حجه الله»: در زیارت آل یاسین این گونه به امام سلام می‌دهیم:
«السَّلامُ علیکَ یا حُجّهَ الله و دلیلَ إِرَادَتِه»؛ «سلام بر تو ای حجت خدا و دلیل و راهنمای افراد به سوی او.»
حجّت، در لغت به معنی دلیل، برهان و راهنما است.13 راغب اصفهانی نیز حجّت را این گونه معنا کرده است: راهنمایی آشکار به راه مستقیم و آن‌چه که به وسیله‌ی آن می‌توان به درستی یکی از دو مخالف پی برد.14
امامان معصوم(علیهم السلام) هر کدام، حجّت و راهنمای زمان خود بوده‌اند، امام زمان (علیه السلام) نیز حجّت خداوند بر خلق هستند چنان‌چه در توقیعی در جواب اسحاق بن یعقوب، ایشان خودشان را این گونه معرفی می‌کنند:
«أمَّا الحَوَادِثُ واقِعَهُ فَارجِعُوا فیها إلی رُوَاهِ أحَادیثِنا فَإِنَّهُم حُجَّتی علیکُم و أنَا حجّهُ الله عَلَیهِم»؛ «در حوادث و مشکلاتی که برایتان رخ می‌دهد، به راویان احادیث ما مراجعه کنید، زیرا آنان حجّت من بر شما هستند و من حجّت خداوند بر ایشانم.»15
پی نوشت ها:
1. نهج البلاغه، قصار .
2. شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمه، ج 1، ص 233 .
3. همان، ب 24، ح 2 .
4. ر.ک صافی گلپایگانی، منتخب الأثر، ص 184-182 / علامه مجلسی، بحارالانوار، ج 51، ص 38، 15، 5، 2 .
5. حیاه الإمام، باقر شریف القریشی، م¬ح¬م¬د المهدی (علیه السلام)، ص 527 .
6. حر عاملی، اثباه الهداه، ج 7، ص 110 .
7. معانی الأخبار، ص 65 .
8. محمّد تقی اصفهانی، مکیال المکارم، ج 1، ص 156 برگرفته از کمال الدین و تمام النعمه، ج2 ، ص 384 .
9. علامه مجلسی، بحارالانوار، ج 52، ص 376 .
10. محمّد تقی اصفهانی، مکیال المکارم، ج 1، ص 76 برگرفته از احتجاج طوسی، ج 1، ص 80 .
11. علامه مجلسی، بحارالانوار، ج 52، ص 379، ح 187 .
12. شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمه، ص 378 .
13. ابن منظور، لسان العرب، ج 3، ص 53 .
14. راغب، مفردات، ص 107 .
15. علامه إربلی، کشف الغمّه، ج 2، ص 531 .
