آداب رفتار با همسر

آداب رفتار با همسر

نویسنده:آیت الله ابراهیم امینی

الف : وظائف بانوان

شوهردارى
شوهردارى یعنى مواظبت و نگهدارى شوهر. شوهردارى کار سهل ‏و آسانى نیست که از هر زن بى‏لیاقت و نادانى ساخته باشد، بلکه کاردانى وذوق و سلیقه و زیرکى مخصوص لازم دارد، زنیکه بخواهد شوهردارى کند باید دل او را بدست آورد،اسباب رضایت ‏خاطرش را فراهم سازد.مواظب‏اخلاق و رفتارش باشد، به کارهاى نیک تشویقش کند،از کارهاى بدنگهداریشکند،مواظب بهداشت و حفظ الصحه و تغذیه او باشد.سعى کنداو را به صورت یک شوهرآبرومند و محبوب و مهربان در آورد تا براى‏ خانواده‏اش بهترین سرپرست و براى فرزندانش بهترین پدر و مربى باشد. خداوند حکیم قدرت فوق العاده‏اى به زن عطا فرموده است. سعادت و خوشبختى خانواده در دست اوست ، بدبختى خانواده نیزدر دست اوست.
زن میتواند خانه را به صورت بهشت‏ برین در آورد، و میتواند به‏صورت جهنم سوزانى تبدیلش سازد، میتواند شوهرش را به اوج ترقى‏برساند و میتواند به خاک سیاهش بنشاند.زن اگر به فن شوهردارى آشنا باشد و وظائفى را که خدا برایش مقرر فرموده انجام دهد میتواند ازیک‏ مرد عادى بلکه از یک مرد بى‏عرضه و بى‏لیاقت‏یک شوهر لائق و آبرومند بسازد. یکى ازدانشمندان مینویسد: زن قدرت عجیبى دارد، مثل قضا وقدر است ، هر چه بخواهد همانست.( در آغوش خوشبختى ص 142 )
اسمایلز میگوید : اگر زن با تقوى و خوش خلق و کدبانویى در خانه‏محقر و فقیرى باشد آن خانه را محل آسایش و فضیلت و خوشبختى‏میسازد.
ناپلئون میگوید:اگر میخواهید اندازه تمدن و پیشرفت ملتى رابدانید به زنان آن ملت‏بنگرید.
بالزاک میگوید: خانه بى‏زن عفیف ، قبرستان است.
شوهردارى به قدرى در نظر اسلام اهمیت داشته که آنرا در ردیف ‏جهاد در راه خدا قرار داده، حضرت على (علیه السلام) میفرماید: جهاد زن به این‏است که خوب شوهردارى کند. ( بحار الانوار ج 103 ص 252)
با توجه به اینکه جهاد در راه خدا براى‏ترقى و عظمت اسلام و دفاع از کشورهاى اسلامى و اجراى عدالت‏اجتماعى بزرگترین عبادت است ارزش شوهردارى معلوم میشود.
رسول خدا (صلی الله علیه واله) فرمود: هر زنیکه بمیرد در حالیکه شوهرش‏راضى باشد داخل بهشت میشود.( محجه البیضاء ج 2 ص 70 ) رسول خدا (صلی الله علیه واله) فرمود: زن نمیتواند حق خدا را ادا کند مگر اینکه‏حق شوهرش را ادا کند.( مستدرک ج 2 ص 552)

محبت:
همه مردم تشنه دوستى و محبتند.دوست دارند محبوب دیگران‏باشند.دل انسان به محبت زنده است.کسیکه بداند محبوب کسى نیست‏خودش را بیکس و تنها میشمارد.همیشه پژمرده و افسرده است.خانم‏محترم ، شوهر شما نیز از این احساس غریزى خالى نیست.او هم تشنه‏عشق و محبت است. قبلا از محبتهاى بى‏شائبه پدر و مادر برخوردار بوداما از آنهنگام که پیمان زناشویى بستید خودش را در اختیار تو قرار داد. انتظار دارد محبتهاى آنها را جبران کنى و از صمیم قلب دوستش بدارى.
شکسپیر میگوید: چیزیکه در زن قلب مرا تسخیر میکند مهربانى‏اوست نه روى زیبایش. من زنى را بیشتر دوست دارم که مهربانتر باشد.
خداوند بزرگ در قرآن شریف به محبت و علاقه‏ایکه در بین زن وشوهر وجود دارد اشاره فرموده آنرا یکى از آیات قدرت خویش شمرده ‏میفرماید:
یکى از آیات خدا اینست که همسرانى برایتان آفریده تا بدانها آرامش پیدا کنید و میان شمادوستى و مهربانى نهاد. (سوره روم:21)
حضرت رضا علیه السلام فرمود: بعض زنها براى شوهرشان‏ بهترین غنیمت هستند: زنانیکه به شوهرشان اظهار عشق و محبت کنند. (مستدرک ج 2 ص 532)
پیغمبر اکرم صلى الله علیه و آله فرمود: بهترین زنان شما ، زنهایى‏هستند که داراى عشق ومحبت ‏باشند. (بحار ج 103 ص 235) امام صادق علیه السلام فرمود: وقتى کسى را دوست دارى به او خبر بده. (بحار ج 74 ص 181)

احترام شوهر
هر کسى به شخصیت‏خویش علاقه‏مند است.خودش را دوست‏دارد.دلش میخواهد دیگران به شخصیت او احترام بگذارند.هر کس‏شخصیت او را محترم بشمارد محبوبش واقع میشود. ازتوهین کنندگان‏متنفر است.خانم محترم حب ذات و علاقه به احترام یک امر غریزى است ‏لیکن همه کس حاضر نیست احساس درونى شوهر شما را اشباع کند و به‏وى احترام بگذارد. در خارج منزل با صدها افراد گوناگون و بى‏ادب‏ برخورد میکند و بسا اوقات مورد توهین قرار میگیرد.و به شخصیتش لطمه‏ وارد میشود.از شما که یار و غمخوارش هستیدانتظار دارد اقلا در خانه‏احترامش کنید و شخصیت تحقیر شده‏اش را زنده گردانید. بزرگداشت او شما را کوچک نمیکند لیکن به او نیرو و توانایى مى‏بخشد و براى کوشش ‏وفعالیت آماده‏اش میگرداند. خانم گرامى به شوهرت سلام کن. همیشه بالفظ شما او را مخاطب قرار بده. موقع سخن گفتن کلامش را قطع نکن. جلو پایش برخیز و به او احترام کن.با ادب حرف بزن. بر سرش داد نزن. اگر با هم به مجلسى میروید او را مقدم بدار. او را با اسم صدا نزن بلکه بانام فامیل و لقب مخاطب قرار بده. در حضور دیگران از او تجلیل و تعریف‏کن. به فرزندانت‏ سفارش کن از پدرشان احترام کنند. و اگر بى‏ادبى کردند توبیخشان کن. در حضور مهمانها نیز احترام شب گذار و باندازه آنها بلکه‏زیادتر از او پذیرایى کن. مبادا در مجلس مهمانى وجود شوهرت را نادیده بگیرى و تمام توجهت ‏به مهمانها معطوف باشد. وقتى درب منزل را میزند سعى کن خودت درب را باز نموده با لب خندان و چهره باز به استقبالش ‏بروى. آیا میدانى همین عمل کوچک چه اثر نیکویى در روح شوهرت‏خواهد گذاشت؟ شاید در خارج منزل با دهها مشکل مواجه بوده و با روح‏ پژمرده وارد منزل شود.استقبال کردن شما با لب خندان روح تازه‏اى درکالبد خسته او دمیده دلش را آرامش میدهد. ممکن است‏خانمها از این‏سخن تعجب نموده بگویند: چه پیشنهاد عجیبى! زن باستقبال شوهر برود وخوش آمد بگوید! شخص بیگانه وغریبى نیست تا احتیاجى باستقبال وخوش آمد داشته باشد.
رسول خدا صلى الله علیه و آله فرمود: وظیفه زن این است که تادرب خانه به پیشواز شوهرش برود و به وى خوش آمد بگوید. (مستدرک ج 3 ص 551)
امام صادق علیه السلام فرمود: هر زنى که از شوهرش احترام کند وآزارش نرساند خوشبخت و سعادتمند خواهد بود. (بحار ج 103 ص 253)
پیغمبر اسلام فرمود: زن موظف است ‏براى شوهرش طشت و حوله‏حاضر کند و دستهایش را بشوید. (مستدرک ج 2 ص 551)

خوش اخلاق باش
کسیکه خوش اخلاق باشد، با مردم خوشرفتارى کند، با لب خندان‏ سخن بگوید، در مقابل حوادث و مشکلات بردبار باشد، محبوب همه است،دوستانش زیادند ، همه دوست دارند با او معاشرت و رفت و آمد کنند، عزیز و محترم است، به ضعف اعصاب و بیماریهاى روانى مبتلا نمیشود ، بر مشکلات و دشواریهاى زندگى پیروز میگردد ، از زندگى لذت میبرد ، و برمعاشرانش خوش میگذرد.
امام صادق علیه السلام فرمود: «هیچ زندگانى گواراتر از خوش‏اخلاقى نیست.» (بحار ج 71 ص 389)
اما کسیکه بد اخلاق باشد، با صورت درهم کشیده با مردم ملاقات‏کند، در مقابل حوادث و ناملایمات داد و فریادش بلند شود، بیخود داد وقال راه بیندازد، تند خو و بد زبان باشد زندگى تلخ و ناگوارى خواهد داشت، خودش همیشه ناراحت و معاشرینش در عذابند، مردم از او متنفر واز معاشرتش گریزانند ، آب خوش از گلوى خودش و معاشرانش پائین‏ نمیرود، خواب و خوراک درستى ندارد. براى انواع بیماریها مخصوصا ضعف اعصاب کاملا آمادگى دارد، همیشه اوقاتش تلخ و آه و ناله‏اش بلند است،دوستانش کم‏اند، محبوب کسى نیست.
پیغمبر اسلام صلى الله علیه و آله فرمود:«آدم بد اخلاق نفس خودش ‏را در رنج و عذاب دائم قرار میدهد.» (بحار جلد 73 ص 298)
خوش اخلاقى براى همه لازم است مخصوصا براى زن و شوهرضرورت دارد، زیرا همیشه با هم هستند و ناچارند با هم زندگى کنند. امام صادق علیه السلام فرمود:«خدا به آدم خوش اخلاق ثواب‏جهاد میدهد،صبح و شب برایش ثواب نازل میشود. (بحار ج 71 ص 377) »
حضرت صادق علیه السلام فرمود:هر زنیکه شوهرش را اذیت کند و اندوهگینش سازد و از رحمت‏خدا دور است. و هر زنیکه به شوهرش‏احترام بگذارد و آزارش نرساند و فرمانبردارش باشد خوشبخت ورستگار است‏». (بحار ج 103 ص 253)
به رسول خدا صلى الله علیه و آله عرض شد:« فلان شخص زن خوبى است. روزها روزه دارد وشبها عبادت میکند.لیکن بد اخلاق است‏همسایگانش را آزار میرساند».
فرمود:«هیچ خیر و خوبى ندارد.و از اهل دوزخ میباشد (بحار ج 103 ص 253) ».

توقعات بیجا
امکانات مالى و درآمد همه افراد یکسان نیست.همه نمیتوانند دریک سطح زندگى کنند.هرخانواده‏اى باید حساب دخل و خرج خودشان‏را بکنند و بر طبق درآمدشان خرج کنند.انسان همه طور میتواند زندگى‏کند.عاقلانه نیست که براى تهیه امور غیر ضرورى دست‏به قرض ونسیه ‏بزند.
پیغمبر اکرم صلى الله علیه و آله فرمود:«هر زنیکه با شوهرش‏سازگار نباشد و او را برچیزهائیکه فوق توانایى اوست وادار کند اعمالش‏مورد قبول خدا واقع نمیشود و در قیامتمورد غضب پروردگار جهان قرارمیگیرد (بحار ج 103 ص 244) ».
رسول خدا صلى الله علیه و آله فرمود:هر زنیکه با شوهرش‏ناسازگارى کند و به آنچه از جانبخدا رسیده قناعت ننماید و بر شوهرش‏سختگیرى کند و بیش از حد توانایى خواهش کنداعمالش قبول نمیشود وخدا بر او خشمناک خواهد بود (بحار ج 76 ص 367) ».
پیغمبر اسلام فرمود:«بعد از ایمان به خدا نعمتى بالاتر از همسرموافق و سازگار نیست (مستدرک ج 2 ص 532) ».

شوهرت را دلدارى بده
دشوارى زندگى بر دوش مرد است. مخارج خانواده را بهر طورشده باید تامین کند، در خارج منزل با صدها مشکل مواجه میشود، ممکن‏است مورد توهین یا توبیخ رئیس قرار بگیرد، ممکن است‏با اذیت وکارشکنى همکارانش برخورد کند،ممکن است مطالباتش را نتواند وصول‏کند، ممکن است محل چک و سفته‏هایش را نتواند تامین کند، ممکن است‏به کسادى بازار و عدم درآمد برخورد نموده باشد ، ممکن است‏شغل‏مناسبى پیدا نکند،گرفتاریهاى مردیکى دو تا نیست، در زندگى روزمره باصدها از این قبیل حوادث برخورد میکند، آنهم نه یک مرتبه و دو مرتبه ‏بلکه دائما و پیوسته،کمتر اتفاق میافتد روزیکه ناراحتى تازه‏اى نداشته‏ باشد، بیخود نیست که عمر مردها غالبا کوتاهتر از زنهاست.آخر اعصاب‏ یکنفر چقدر میتواند حوادث و ناراحتى‏ها را تحمل کند! انسان در اینگونه مواقع احتیاج شدیدى دارد به شخص دلسوز مهربانیکه دلداریش بدهد وروح و اعصابش را تقویت کند.
حضرت صادق علیه السلام فرمود:«در دنیا چیزى بهتر از همسرشایسته وجود ندارد. زنیکه شوهرش از دیدار او مسرور و شاد گردد (بحار ج 103 ص 217) ».
حضرت رضا علیه السلام فرمود:«یک دسته زنها آنهایى هستند که ‏زیاد بچه‏دار میشوند، مهربان و با عاطفه هستند، در سختیها و پیش آمدهاى‏ روزگار،در امور دنیا و آخرت پشتیبان شوهرشان هستند، به زیان او کار نمیکنند و گرفتاریهایش را زیاده نمیگردانند. (مستدرک ج 2 ص 534.) ».

سپاسگزار باش
امام صادق علیه السلام فرمود:« بهترین زنهاى شما زنى است که‏وقتى شوهرش چیزى آورد سپاسگزارى کند و اگر نیاورد راضى باشد (بحار ج 103 ص 239) ».
حضرت صادق علیه السلام فرمود:«هر زنى که به شوهرش بگوید: از تو خیرى ندیدم تمام اعمالش باطل و از درجه اعتبار ساقط میگردد. (شافى ج 2 ص 139) »
رسول خدا صلى الله علیه و آله فرمود:«کسى که از احسان مردم‏قدردانى نکند شکر خداى رانیز بجاى نمیآورد (وسائل ج 11 ص 542) ».

عیبجویى نکن
هیچکس بى‏عیب نیست،یا کوتاه است‏یا دراز،یا سیاه رنگ است‏یا رنگ پریده،یا چاق است‏یالاغر اندام یا دهانش بزرگ است‏یاچشمهایش کوچک،یا بینى‏اش بزرگ است‏یا سرش طاس، یاتندخواست‏یا ترسو،یا کم حرف است‏یا پر مدعا،یا دهانش بدبو است‏یا پاهایش،یا بیمار است‏یاپر خور،یا ندار است‏یا بخیل،یا آداب زندگى را بلد نیست‏یا بد زبان است،یا کثیف است‏یابى‏ادب.
از این قبیل عیوب در هر مرد و زنى وجود دارد.
آرزوى هر مرد و زنى اینست که همسر ایده‏آلى پیدا کند که از تمام‏عیوب و نواقص خالى بودهنقطه ضعفى نداشته باشد.لیکن کمتر اتفاق‏میافتد که به مطلوب خیالى خویش دست‏یابد.
رسولخدا فرمود:«عیبى بالاتر از این نیست که انسان عیوب‏دیگران را ببیند اما از عیبهاىخودش غافل باشد (بحار-ج 73 ص 385) ».
چرا یک عیب کوچک را به قدرى بزرگ میکنى و درباره‏اش‏غصه میخورى که بنیاد زندگى وکانون انس و مودت را بر هم مى‏زنى؟
عاقل و با هوش باش،دست از هوسبازى و سبک مغزى بردار،عیبهاى‏کوچک را ندیده بگیر،بااظهار محبت کانون خانوادگى را گرم کن تا ازنعمت انس و محبت‏برخوردار گردى،مواظبباش عیب شوهرت را نه درحضور و نه در غیابش بزبان نیاورى زیرا رنجیده خاطر و مکدرمیگردد،در صدد عیبجویى بر میآید،محبت و علاقه‏اش کم میشود،پیوسته در حال‏جدال وستیزه خواهید بود،اگر با همین وضع بزندگى ادامه دهید زندگى‏ناگوارى خواهید داشت، واگر کار به طلاق و جدایى خاتمه یابد که بد ازبدتر.
البته اگر عیب قابل اصلاحى داشته باشد میتوانى در صدداصلاحش بر آیى،لیکن در صورتىامکان موفقیت دارى که با نرمى و مداراو صبر و حوصله و بصورت خیرخواهى و خواهش وتمنا رفتار کنى، نه به‏عنوان عیبجویى و اعتراض،سرزنش و ایراد،قهر و دعوا.

حجاب اسلامى
زن و مرد گر چه در بسیارى از امور اشتراک دارند لیکن امتیازات ‏ویژه‏اى نیز دارند.یکى ازامتیازات مهم آنان اینست که زن موجودى است‏ظریف و لطیف و زیبا و محبوب.زن دلبراست و مرد دلداده زن جاذب‏است و مرد مجذوب،مرد دوستدار است و زن دوست داشتنى.هنگامیکه‏ مرد با زنى ازدواج میکند مى‏خواهد تمام خوبیها و زیبائیهاى این موجود ظریف رادر انحصار خویش ببیند. زنى را دوست دارد که زیبائیها، دلبریها و طنازیها ،شوخیها وخوشمزه‏گیها، و همه چیزش را در انحصار شوهرش‏قرار دهد و نسبت‏به مردان بیگانه جدا اجتناب نماید . مرد بسیار غیور است و نمى‏تواند تحمل کند که مرد بیگانه‏اى به همسرش نگاهکند یا با او درارتباط و آمیزش باشد، بگوید و شوخى کند و بخندد و چنین عملى راتجاوز به حق مشروع خویش میداند.و از همسرش انتظار دارد که با رعایت پوشش و حجاب اسلامى و با تقید به ضوابط شرعى و قوانین‏اخلاقى و با حفظ متانت و حجب و حیاء اسلامى شوهرش رادر این‏خواسته مشروع کمک و یارى نماید. هر مرد مؤمن و غیورى چنین‏خواسته‏اى را دارد.اگر همسرش به این وظیفه اسلامى و اجتماعى عمل‏کرد او نیز با آرامش خاطر زندگى میکند و براى تامین نیازمندیهاى‏خانواده‏اش تلاش مینماید و بر محبتش اضافه میگردد.و همین صفا و محبت‏سبب میشود که او نیز به زنان بیگانه بى‏توجه باشد.اما اگر مرد مشاهده کرد که همسرش تقیدى به حجاب و پوشش اسلامى ندارد و زیبائیهایش را در معرض دید مردان بیگانه قرار میدهد و با آنها نیز درارتباط و تماس است‏ شدیدا ناراحت میشود زیرا حق انحصارى خویش راتضییع شده و در معرض دید دیگران مى‏بیند.و مسؤولیت این امر رابرعهده همسرش مى‏داند.چنین مردى همواره پریشان خاطر و بدبین است.
محبت و صفایش نسبت‏به خانواده تدریجا کم میشود.
بنابراین صلاح جامعه و بانوان در این است که پوشیده و محجوب‏باشند و متین و بدون آرایش از منزل خارج شوند و زیبائیهاى خودشان رادر معرض دید همگان قرار ندهند.
رعایت‏حجاب یک وظیفه اسلامى است.خدا در قرآن مى‏فرماید:
به زنان مؤمن بگو: از مردان بیگانه چشم بپوشند.و فروج و اندام خویشتن‏ را از نگاه دیگرانمحفوظ بدارند، و محل زیبائیها و زینتهاى خویش را براى اجانب آشکار نسازند، مگر آنچه راکه طبعا آشکار است (مانندصورت و دستها) و روسریهاى خودشان را بر سینه‏ها بیندازند (تا خوب‏ پوشیده شود) و زینت و جمالشان را جز براى شوهر و پدر و پدر شوهر و پسران خود وپسران شوهر، و برادران و فرزندان برادر و فرزندان خواهر…آشکار نسازند (14)
آرى رعایت‏حجاب و پوشش اسلامى از جهات مختلف به نفع‏ بانوان است:
1- بهتر مى‏توانند مقام و منزلت و ارزش وجودى خودشان را دراجتماع محفوظ بدارند، وخویشتن را از معرض دید چشمهاى بیگانگان‏نگه دارند.
2- بانوان با رعایت پوشش اسلامى بهتر مى‏توانند مراتب ‏وفادارى و علاقه خودشان را نسبت‏به همسرشان باثبات رسانند و درآرامش و صفا و گرمى خانواده کمک نمایند و از بوجود آمدن بدبینى واختلافات و مشاجرات جلوگیرى بعمل آورند.و در یک کلام، بهترمى‏توانند دل شوهر را بدست آورند و جایگاه خویش را تثبیت نمایند.
3-با رعایت ‏حجاب اسلامى جلو چشم چرانیها و لذتجوئیهاى‏غیر مشروع بصرى مردان بیگانه را می گیرند و بدین وسیله از اختلافات وبدبینیهاى خانواده‏ها مى‏کاهند و به استحکام و ثبات و آرامش آنها کمک‏می نمایند.
4-با رعایت پوشش اسلامى بهترین کمک را به نسل جوان ومردان مجردى که امکان ازدواج ندارند انجام میدهند و از فسادها و انحرافها و ضعف اعصابهاى جوانان که نتائج‏سوئش درنتیجه عائد خود بانوان خواهد شد جلوگیرى میکنند.
5-اگر همه بانوان حجاب اسلامى را کاملا رعایت نمایند، هرزنى که همسرش از منزل خارج میشود اطمینان دارد که در برابر بد حجابیها و طنازیها و خودنمائیهاى زنان کوچه و بازار قرارنمیگیرد- تا دلش راببرند و از محبت و علاقه‏اش نسبت‏به خانواده بکاهند.
آرى اسلام چون از آفرینش ویژه زن آگاه است و او را یک رکن‏مهم اجتماع میداند که نسبت‏به صلاح و فساد جامعه نیز مسؤلیت دارد، ازاو مى‏خواهد که در انجام این مسؤلیت‏ بزرگفداکارى نماید و با رعایت‏حجاب اسلامى از مفاسد و انحرافهاى اجتماعى جلوگیرى کند و درثبات‏و آرامش و عظمت ملت‏خویش بکوشد. و یقین بداند که در انجام این‏مسؤولیت ‏بزرگ الهى بهترین پاداش را از خداوند بزرگ دریافت‏خواهد نمود.خانم گرامى!ا گر به آرامش و ثبات خانواده و اعتماد و اطمینان‏شوهرت علاقه دارى،اگر به مصالح واقعى جامعه بانوان مى‏اندیشى،اگر به‏سلامت روانى جوانان و جلوگیرى از انحراف و لغزش آنان فکر مى‏کنى،اگرمى‏خواهى بانوان را از معرض چشم چرانى بیگانگان و فریب دادن و بانحراف کشیدن آنان نجات دهى، و اگر مى‏خواهى رضایت‏خدا را جلب‏کنى و یک مسلمان مؤمن و فداکار باشى،پوشش و حجاب اسلامى راهمواره رعایت کن. و زیبائیها و آرایش خودت را در معرض دید بیگانگان‏ قرار نده.گر چه در داخل منزل و با خویشان نزدیک باشد.داخل منزل وخارج آن، درمجالس مهمانى و در خارج فرقى ندارد. برادر شوهر، پسربرادر شوهر،شوهر خواهر شوهر، شوهر خواهر خودت شوهر عمه‏ات، شوهر خاله‏ات، پسر عمه‏ها، پسر دائیها، همه اینها به تو نامحرم هستند واجب است‏حجاب اسلامى را رعایت کنى گر چه در منزل خودتان یا درمجلس مهمانى باشید.اگر نسبت ‏باینها حجاب را رعایت نکنى هم مرتکب‏گناه میشوى هم شوهرت را قلبا ناراحت میکنى. ممکن است‏شوهرت برزبان نیاورد ولى یقین داشته باش که ناراحت میشود و به صفا و صمیمیت‏ خانوادگى شما لطمه وارد میگردد.
اما نسبت‏به محارم مانند، پدر شوهر و پدر خودت برادر خودت، فرزندان برادر، فرزندان خواهر، رعایت‏حجاب لازم نیست.لیکن تذکراین نکته لازم است که بهتر است نسبت‏ باینها هم تاحدى حریم قائل‏شوى.و آرایش کرده و با لباسهائى که براى شوهرت مى‏پوشى، نزد اینها نیزظاهر نشوى. گر چه شرعا جایز باشد. زیرا اکثر مردها حتى در این‏موارد ناراحت میشوند، وحفظ اعتماد و آرامش قلبى آنها لازم و مفیداست و براى بقاء و ثبات و آرامش خانواده سودمند میباشد.

خطاهاى شوهرت را ببخش
به غیر از معصوم همه کس خطا و لغزش دارد.دو نفر که با هم‏ زندگى میکنند و از جهتى تشریک مساعى و همکارى دارند باید لغزشهاى ‏یکدیگر را ببخشند تا زندگى آنها ادامه پیداکند.اگر بخواهند در این باره‏ سختگیرى کنند ادامه همکارى غیر ممکن میشود.دو نفر شریک، دو نفرهمسایه، دو نفر رفیق، دو نفر همکار، دو نفر زن و شوهر باید در زندگى‏اجتماعى داراى گذشت‏ باشند. هیچ زندگى اجتماعى به مقدار زندگى‏خانوادگى احتیاج به گذشت ندارد.اگراعضاء یک خانواده بخواهند سختگیرى بعمل آورند و خطاهاى یکدیگر را تعقیب کنند یا زندگى آنها ازهم مى‏پاشد یا بدترین زندگى را خواهند داشت.
خانم محترم، ممکن است از شوهر شما خطا یا خطاهایى صادرشود.ممکن است از روى خشم و غضب به شما اهانت کند.ممکن است ‏ناسزائى از دهانش بیرون آید. ممکن است از خود بیخود شده شما رابزند، ممکن است‏یک مرتبه به شما دروغ بگوید، ممکن است کارى را انجامدهد که مورد پسند شما نباشد،از این قبیل خطاها براى هر مردى‏ امکان دارد،اگر بعدا احساس کردى که از کردار خویش پشیمان شده او را ببخش و موضوع را تعقیب نکن.اگرعذرخواهى کرد فورا قبول کن.اگر پشیمان شده لیکن زیر بار عذرخواهى نمى‏رود در صددنباش مجرمیت وى ‏را باثبات رسانى، زیرا به شخصیت او لطمه وارد میشود، ممکن است‏درصدد تلافى برآید، خطاهاى شما را تعقیب کند، ممکن است کارتان به‏نزاع و جدال و حتى جدائى بکشد اما اگر سکوت کردى و خطایش رانادیده گرفتى در شکنجه وجدان قرارمى‏گیرد و به طور مسلم از کردارخویش پشیمان خواهد شد، آنگاه شما را یک زن با گذشت فهمیده فداکارعاقل خواهد شناخت،مى‏فهمد که به زندگى و خانواده و شوهرعلاقه‏مند هستى، قدر ترا مى‏شناسد و محبتش چند برابر خواهد شد.
رسول خدا صلى الله علیه و آله فرمود:«زن بد ، عذر شوهرش رانمى‏پذیرد و خطاهایش رانمى‏بخشد (بحار جلد 103 ص 235) ».

در خانه هم تمیز و زیبا باشید
پیغمبر اسلام (صلی الله علیه واله) فرمود:«هر زنیکه خودش را خوشبو کند و ازمنزل خارج شود تا به خانه بر نگردد از رحمت‏خدا دور خواهد بود (بحار ج 103 ص 247) ».
رسول خدا فرمود : « بهترین زنان شما زنى است که مطیع شوهرش‏باشد. براى او آرایش کندولى زینتش را براى بیگانگان ظاهر نسازد . و بدترین زنان شما زنى است که در غیاب شوهرش زینت کند (بحار ج 103 ص 235) ».
خانم گرامى، بدست آوردن دل یک مرد آن هم براى همیشه کارساده‏اى نیست.پیش خود نگو: او که مرا دوست دارد پس چه احتیاجى‏دارم به سر و وضع خودم برسم و برایش دلربایى کنم؟ باید عشق او رابراى همیشه نگهدارى کنى.
یقین بدان که شوهرت دوست دارد همیشه تمیز و مرتب و زیبا باشى‏ و لو به زبان نیاورد،اگر برطبق خواسته‏هاى باطنى او رفتار نکنى و در منزل ‏به خودت نرسى ممکن است در خارج منزل چشمش به زنان تمیز آرایش‏کرده بیفتد و از تو دلسرد شده و از راه منحرف گردد، وقتى خانمهاى تمیز و مرتب را دید و آنها را با سر و وضع کثیف و نامرتب تو مقایسه کرد خیال‏ میکند فرشتگانى هستند که از آسمان نازل شده‏اند! تو هم در خانه برایش‏آرایش کن و لباس خوب بپوش و دلبرى و طنازى کن تا بفهمد که تو ازآنها کمتر نیستى بلکه بهتر و زیباتر هستى، درآنصورت مى‏توانى بدوام‏عشق او امیدوار باشى و براى همیشه دلش را مسخر گردانى.
حضرت باقر علیه السلام فرمود:« بر زن لازم است‏ خودش راخوشبو کند ، بهترین لباسهایش را بپوشد، به بهترین وجه زینت کند و باچنین وضعى صبح و شب با شوهرش ملاقات کند (بحار ج 103 ص 228) ».
امام صادق علیه السلام فرمود:«زن نباید آرایش و زینت را ترک‏کند گر چه به یک گلوبند باشد، نباید دستش را بدون خضاب بگذارد گر چه ‏به کمى از حنا باشد، حتى زنهاى پیر همنباید زینت و آرایش را ترک‏ نمایند (شافى ج 2 ص 138) ».

مدیریت او را بپذیر
رسول خدا صلى الله علیه و آله فرمود:«زن خوب به حرف شوهرش‏گوش میدهد و مطابق دستوراتش عمل میکند». (بحار ج 103 ص 235)
زنى از رسول خدا پرسید:«زن نسبت‏به شوهرش چه وظیفه‏اى‏دارد؟فرمود:باید از وى اطاعت کند و از فرمانش تخلف ننماید (بحار ج 103 ص 248) ».
پیغمبر اسلام صلى الله علیه و آله فرمود:«بدترین زنها زن لجباز ویک دنده است (مستدرک ج 2 ص 532) ».
رسول خدا فرمود:«بدترین زنها کسانى هستند که هم نازا و هم کثیف و لجباز و نافرما نباشند (شافى ج 2 ص 129) ».

نظافت
یکى از وظائف مهم خانه‏دارى تمیز کردن منزل و اسباب و لوازم ‏زندگى است. نظافت‏ به بهداشت و حفظ سلامتى اهل خانه کمک میکند وجلو بسیارى از بیماریها را میگیرد.زندگى کردن در خانه تمیز مسرت‏بخش ‏و دل‏پذیر است، مرد را به سوى منزل متمایل میسازد،اسباب آبرو وسربلندى خانواده است، بدین جهت رسول خدا فرمود:«دین بر نظافت پایه‏گذارى شدهاست.» (محجه البیضاء ج 1 ص 166)
شارع مقدس اسلام درباره نظافت ‏سفارشهاى زیادى نموده که به ‏پاره‏اى از آنها از باب نمونه اشاره میشود:
امام صادق علیه السلام فرمود:«خدا زیبا بودن و زینت کردن رادوست دارد . و تظاهر به ندارى و فقر را مکروه دارد. دوست دارد آثارنعمتهایش را بر بنده‏اش ببیند . لباسش نظیف و پاکیزه باشد، بوى خوش‏استعمال کند.خانه‏اش را زینت نماید.خانه و اطرافش را جاروب کند. قبل ‏از غروب چراغ را روشن کند. زیرا این عمل فقر را از خانه دور میکند وروزى را زیاد میگرداند (بحار ج 79 ص 300) ».
رسول خدا صلى الله علیه و آله فرمود:«آدم کثیف بد بنده‏اى است‏» (بحار ج 76 ص 175) .
حضرت على علیه السلام فرمود:«تارهاى عنکبوت را ازخانه‏هایتان بگیرید زیرا ترک کردن آنها باعث ندارى میشود» (شافى ج 1 ص 208) .
رسول خدا صلى الله علیه و آله فرمود:«خاکروبه‏ها را شب در خانه‏نگذارید بماند زیرا جایگاه شیطان میشود» (بحار ج 76 ص 175) .
پیغمبر اسلام فرمود:«خاکروبه‏ها را پشت درب منزل نریزید زیراجایگاه شیطان میشود» (بحار ج 76 ص 177) .
رسول خدا صلى الله علیه و آله فرمود:«لباس انسان باید همیشه‏پاکیزه و تمیز باشد» (شافى ج 1 ص 208) .
پیغمبر اکرم فرمود:«دستمال چرب را در خانه نیندازید زیرا جایگاه‏شیطان میشود» (شافى ج 1 ص 215) .
حضرت صادق علیه السلام فرمود:«شستن ظرفها و تمیز کردن‏اطراف خانه روزى را زیاد میکند» (بحار ج 76 ص 176) .
حضرت صادق علیه السلام فرمود:«ظرفها را بدون روپوش‏نگذارید زیرا شیطان آب دهن درآنها انداخته از آنها استفاده میکند» (بحار ج 76 ص 176) .
حضرت صادق علیه السلام فرمود:«میوه‏ها داراى سمومى هستند. آنها را خوب بشویید آنگاه میل کنید» (شافى ج 2 ص 124) .
حضرت کاظم علیه السلام فرمود:«یک روز در میان،به حمام رفتن‏انسان را فربه میکند» (شافى ج 1 ص 209) .
رسول خدا صلى الله علیه و آله فرمود:«اگر بر امتم دشوار نمیشد واجب میکردم در موقع هر وضویى مسواک کنند» (شافى ج 1 ص 210) .
حضرت صادق علیه السلام فرمود:« ناخن گرفتن در روز جمعه از بیمارى جذام و جنون و پیسى و کورى جلوگیرى میکند» (شافى ج 1 ص 211) . روایت‏شده که:«زیر ناخنها خوابگاه شیطان است‏».
حضرت على علیه السلام فرمود:«شستن دستها قبل از غذا و بعد ازآن عمر را زیاد میگرداند واز چرکین شدن لباسها مانع میشود و چشم رانورانى میگرداند» (شافى ج 2 ص 123) .

وظائف مردان

سرپرست‏خانواده
زن و شوهر دو رکن بزرگ خانواده هستند لیکن مرد بدان جهت که‏آفرینش ویژه‏اى دارد و از جنبه تعقلات قوى‏تر است رکن بزرگ و سرپرست‏ خانواده محسوب میشود.
خداوند بزرگ نیز او را به عنوان قیم و سرپرست‏خانواده شناخته‏در قرآن کریم میفرماید: مردها سرپرست زنان میباشند، زیرا خدا بعض‏کسان را بر بعض دیگر برترى داده است (سوره نساء آیه 34) . چون بدین مقام شناخته شده طبعا وظائف سنگین‏تر و دشوارترى‏هم خواهد داشت. اوست که میتواند با تدبیرات عاقلانه خویش خانواده را به بهترین‏وجه اداره کند و اسباب خوشبختى و سعادت آنان را فراهم سازد و محیط خانه را همانند بهشت‏ برین مرتب و منظم گرداند، و همسرش را به صورت‏ فرشته‏اى در آورد. رسول خدا صلى الله علیه و آله فرمود:مرد سرپرست‏خانواده‏است و هر سرپرستى نسبت‏به زیردستانش مسؤولیت دارد (مستدرک جلد 2 ص 550) . مردى که مدیر خانواده است ‏باید بدین نکته توجه داشته باشد که زن نیز انسانى است مانند مرد.خواسته‏ها و آرزوها و حق حیات و آزادى‏دارد. باید بداند که زن گرفتن به معناى برده گرفتن نیست‏ بلکه به معناى ‏انتخاب شریک در زندگى و یار و مونس گرفتن است. باید به خواسته‏هاى‏درونى و آرزوهاى او نیز توجه داشته باشد. چنان نیست که مرد مالک ‏مطلق زن و مطلق العنان باشد. زن نیز حقوقى بر گردن شوهر دارد.
خداوند بزرگ در قرآن مجید میفرماید: همانطور که زنها نسبت‏به‏شوهرانشان وظائفى دارند حقوقى هم بر گردن آنها دارند و مردان را بر آنها برترى هست (سوره بقره آیه 228) .

زن‏دارى
چنانکه شوهردارى بزرگترین وظیفه یک بانوى خانه‏دار بوده درشریعت اسلام در ردیف جهادقرار گرفته است همچنین زن‏دارى بزرگترین‏و ارزنده‏ترین عمل یک مرد زندار بوده رازسعادتمندى خانواده میباشد.
اما زن‏دارى کار آسانى نیست‏بلکه رموزى دارد که هر کس کاملا بدانها آشنا باشد میتواند همسرش را مطابق دلخواه به صورت یک بانوى ایده‏آل‏ بلکه فرشته رحمت درآورد.
مردیکه بخواهد واقعا زن‏دارى کند باید اخلاق و روحیات همسرش‏را کاملا بدست آورد،ازخواسته‏هاى درونى و تمایلات نفسانى او آگاه شودو بر طبق آنها برنامه زندگى را مرتب سازد.به وسیله اخلاق و رفتار خویش‏چنان در او نفوذ کند و دلش را بدست آورد که به خانه و زندگى دلگرم شده‏از روى عشق و علاقه خانه‏دارى کند.
زن‏دارى کلمه جامع و مبهمى است که احتیاج به شرح و توضیح‏دارد.در مباحث آینده موردشرح و بسط قرار خواهد گرفت.

مهرورزى کن
زن کانون محبت و یک موجود صد در صد عاطفه‏اى است. از وجودش مهر و محبت میبارد.
حیات و زندگى او به عشق و علاقه بستگى دارد.دلش میخواهدمحبوب دیگران باشد.هر چه محبوبتر باشد شاداب‏تر خواهد بود. براى ‏بدست آوردن محبوبیت تا سر حد فداکارى کوشش میکند.اگر بداند محبوب کسى واقع نشده خودش را شکست‏خورده و بى‏اثر پنداشته دائما پژمرده و افسرده خواهد بود.بدین جهت میتوان به طور قطع مدعى شد که ‏بزرگترین رمز زن‏دارى اظهار محبت و علاقه است.
مهر و محبت‏خانوادگى از همه چیز ارزش‏دارتر است ‏بدین جهت‏ خداوند بزرگ در قرآن مجید آنرا یکى از آثار قدرت و نعمتهاى بزرگ‏شمرده بر بندگان منت نهاده میفرماید:
«یکى از آیات خدا اینست که همسرانى برایتان آفرید تا با آنان انس ‏بگیرید.و در میانتان محبت و مهربانى افکند.و در این موضوع براى اهل‏تفکر آیاتى هست (سوره روم آیه 31) ».
امام صادق علیه السلام فرمود:زن از مرد آفریده شده و تمام‏ توجهش به سوى مردها معطوف میباشد.پس همسرانتان را دوست‏بدارید (بحار جلد 103 ص 226) .
حضرت صادق علیه السلام فرمود:هر کس از دوستان ما باشد به‏همسرش بیشتر اظهارمحبت میکند (بحار جلد 103 ص 223 ) . رسول خدا (صلی الله علیه واله) فرمود:هر چه ایمان انسان کاملتر باشد به‏همسرش بیشتر اظهار محبت مینماید (بحار جلد 103 ص 228) .
امام صادق (علیه السلام) فرمود:یکى از اخلاق پیمبران اینست که نسبت‏به‏همسرانشان محبت دارند (بحار جلد 103 ص 236) .
پیغمبر فرمود:این سخن مرد که به همسرش میگوید: واقعا ترادوست دارم، هرگز از قلبش خارج نخواهد شد (شافى جلد 2 ص 138) .
گر چه محبت‏ باید از صمیم قلب باشد تا در دل طرف اثر بگذارد، زیرا دلها با هم راه دارند ، لیکن به محبت قلبى تنها هم نباید اکتفا کرد، بلکه‏لازم است صریحا آنرا اظهار نمود.درصورتى میتوان انتظار نتیجه داشت‏که آثار محبت در زبان و افعال و رفتار شخص نمایان باشد.
صریحا و بدون احتیاط به همسرت اظهار عشق و علاقه کن:درحضور و غیاب از وى تعریفکن،اگر به سفر رفتى برایش نامه بنویس واز درد فراق بنال.گاهى برایش تحفه‏اى خریده تقدیمش کن.اگر دسترسى‏به تلفن دارى گاه گاهى از احوالش جویا شو.

به همسرت احترام بگذار و خوش اخلاق باش
زن نیز مانند مرد خودش را دوست دارد و به حفظ شخصیت‏خویش علاقه‏مند است.
دوست دارد محترم و گرامى باشد.از تحقیر و توهین رنجیده خاطرمیگردد.اگر مورد احترام قرار بگیرد احساس شخصیت نموده و به کار وزندگى دلگرم میشود.از احترام و احترام کننده خوشش میآید ، از توهین وتوهین کننده متنفر میباشد.
آقاى محترم! همسرت حتما از شما انتظار دارد که بیش از دیگران ‏به وى احترام بگذارى.البته حق دارد چنین انتظارى را داشته باشد.زیرا ترا شریک زندگى و بهترین یار واقعى خویش میداند.
حضرت صادق (علیه السلام) از پدرش نقل کرده که فرمود: هر کس زن‏گرفت‏ باید او را گرامى و محترم بشمارد (بحار جلد 103 ص 224) .
رسول خدا (صلی الله علیه واله) فرمود:هر کس مسلمانى را گرامى بدارد خدا اورا گرامى خواهد داشت (بحار جلد 74 ص 303) . پیغمبر اسلام (صلی الله علیه واله) فرمود: زنان را گرامى نمیدارند مگر افراد بزرگوار.و به آنان توهین نمیکنند جز مردم پست و فرومایه.
رسول خدا (صلی الله علیه واله) فرمود:هر کس به خانواده‏اش توهین کند خوشى‏زندگى را از دست‏خواهدداد (مواعظ العددیه ص 151) .
رسول خدا (صلی الله علیه واله) فرمود:کاملترین مردم از جهت ایمان،خوش اخلاق‏ترین آنها میباشد. بهترین شما کسى است که نسبت‏ به‏خانواده‏اش احسان کند. (بحار ج 103 ص 226)
پیغمبر اسلام (صلی الله علیه واله) فرمود: هیچ عملى بهتر از اخلاق خوب نیست. (شافى ج 1 ص 166)
امام صادق علیه السلام فرمود: نیکوکارى و حسن خلق خانه‏ها را آباد و عمرها را زیاد میکند. (شافى ج 1 ص 166)
امام صادق (ع) فرمود: شخص بد اخلاق خودش را در عذاب‏میدارد. (شافى ج 1 ص 176)
لقمان حکیم فرمود: مرد خردمند باید در بین خانواده‏اش مانندکودک باشد و رفتار مردانه رابراى خارج منزل بگذارد. (محجه البیضاء ج 2 ص 54)
رسول خدا (صلی الله علیه واله) فرمود: عیشى بهتر از خوش اخلاقى نیست. (بحار ج 71 ص 389)
پیغمبر اسلام (صلی الله علیه واله) فرمود: اخلاق خوب نصف دین میباشد. (بحار ج 71 ص 385)
وقتى سعد بن معاذ که یکى از اصحاب بزرگ رسول خدا و مورد احترام آنجناب بود درگذشترسول اکرم مانند صاحبان عزا با پاى برهنه‏در تشییع جنازه‏اش شرکت نمود. بدست مبارکخویش جنازه را در قبرنهاده روى آنرا پوشاند.در آنهنگام مادر سعد که آن همه احترام را ازرسول‏خدا مشاهده نمود فرزندش سعد را مخاطب قرار داده گفت:اى سعدبهشت گوارایت‏باد.
پیغمبر اکرم فرمود:اى مادر سعد!این چنین مگو.زیرا سعد را درقبر فشار سختى وارد شد.بعدا علت فشار قبر سعد را از آنحضرت‏ پرسیدند.فرمود: علتش آن بود که با خانواده‏اش بداخلاقى میکرد (بحار ج 73 ص 298) .

لغزشهایش را ندیده بگیر
بشر جائز الخطاست.جز معصوم همه کس در زندگى اشتباه ولغزش دارد.ممکن است از روى جهالت و نادانى کارهاى ناروایى را انجام دهد.در این جهت‏بین زن و مرد فرقى نیست. براى زندر زندگى‏زناشویى حتما لغزشها و اشتباهاتى اتفاق خواهد افتاد.ممکن است از باب ‏نادانى یاعدم توجه یا شدت عصبانیت، نسبت‏به شوهرش بى‏ادبى کند. ممکن است‏حرف نیشدار یا زشتى از دهانش خارج شود.ممکن است ازحال طبیعى خارج شود و داد و قال راه بیندازد .ممکن است ‏بدون اجازه‏ شوهر بلکه با نهى او کاری را انجام دهد.ممکن است در اثر بى‏احتیاطى یا نادانى یا بى‏توجهى یک ضرر مالى وارد سازد.و دهها از این قبیل امور که‏کم یا بیش براى هرخانواده‏اى اتفاق خواهد افتاد.
البته در این جهت تردید نیست که زن و شوهر باید همدیگر را راضى نگه دارند و از کارهایی که اسباب کدورت و دلخورى است جدا اجتناب نمایند.لیکن کمتر اتفاق میافتد که زن و شوهراصلا خطا و لغزش‏نداشته باشند.
بعضى از مردها خیال میکنند که در مورد خطاها و لغزشهاى زن و لوخیلى کوچک باشد بایدکاملا سختگیرى و مؤاخذه کرد تا تکرار نشود.
امام سجاد علیه السلام فرمود:حق زن بر تو اینست که نسبت ‏باو مهربانى کنى زیرا زیر دست تو مى‏باشد.و طعام و لباسش بدهى. و نادانیهایش را ببخشى (بحار ج 74 ص 5) .
از امام صادق (علیه السلام) سئوال کردند زن چه حقى بر شوهرش دارد که‏اگر آن را ادا کند نیکوکارشمرده مى‏شود؟فرمود:غذا و لباسش را بدهد وکارهایى را که از باب نادانى انجام مى‏دهد ببخشد (شافى ج 2 ص 139) .
رسول خدا (صلی الله علیه واله) فرمود: مثل زن مثل استخوان کج است که اگر بحال خودش گذاشتى مى‏توانى از آن استفاده کنى لیکن اگر خواستى صافش کنى خواهد شکست (وسائل ج 14 ص 123) .
امام صادق (علیه السلام) فرمود:کسیکه زیر دستانش را بخاطر خطاهاى‏کوچک تنبیه کند نبایدانتظار بزرگى و ریاست داشته باشد (بحار ج 75 ص 272) .

تنبیه
زن و شوهر گر چه یک زندگى مشترک خانوادگى را تشکیل‏میدهند و باید در اداره امورمنزل تشریک مساعى نمایند لیکن بهر حال دربعض موارد اختلاف سلیقه هم دارند.مرد میلدارد تمام امور خانواده ‏مطابق خواست‏خودش انجام بگیرد و زن مطیع او باشد،بر عکس زن هم‏ همین خواست و تمایل را دارد.در اینجاست که صدور اوامر و نواهى ازطرفین آغاز میشود ومخالفت‏ها و کشمکش‏ها شروع مى‏گردد.بهترین راه حل اینست که زن و شوهر دست از امر ونهى بردارند و در موارداختلاف با مشورت و تبادل نظر به تفاهم برسند،و اگر دست از زورگوئى ولجبازى بردارند غالبا به تفاهم مى‏رسند و مشکلى بوجود نخواهد آمد.لیکن‏هیچیک از آنها حق ندارد عقیده‏اش را بر دیگرى تحمیل کند و او رامجبور نماید که مطابق دستورش عمل کند،و در صورت تخلف حق ندارد توبیخ یا تنبیهش کند.لیکن بعضی مردها به بهانه اینکه قیم و سرپرست‏خانواده هستند چنین حقى را براى خودشان قائل هستند.به خودشان حق‏میدهند که مطابق دلخواهشان امر و نهى کنند.و همسرانشان راموظف ‏میدانند که مطیع دستوراتشان باشند و هرگز تخلف نکنند.و در صورت‏تخلف او رامورد عتاب و خطاب و توبیخ و تهدید قرار میدهند.و چنین‏رفتارى را حق خویش مى‏پندارند.حتى گاهى به ضرب و شتم و اذیت اقدام‏مینمایند. در صورتیکه مرد حق اذیت و آزار و کتک زدن به همسرش راندارد.مردان زمان جاهلیت که از عاطفه و انسانیت کم بهره بودندهمسران‏خودشان را مورد اذیت و آزار و ضرب و شتم قرار میدادند و پیامبر اسلام‏براىجلوگیرى از این عمل زشت‏به پا خاست و فرمود:هر مردى که‏بصورت همسرش سیلى بزند.خدا بفرشته مامور دوزخ (مالک) دستورمیدهد که در دوزخ هفتاد سیلى بر صورتش بزند. وهر مردى که دستش رابر موهاى زن مسلمانى بگذارد (براى اذیت موى سرش را بگیرد) دردوزخ‏دستش با میخهاى آتشین کوبیده میشود (مستدرک جلد 2 ص 550) .
رسول خدا صلى الله علیه و آله زدن زنان را نهى کرد مگر درموردیکه تنبیه واجب باشد (مستدرک جلد 2 ص 550) .
پیامبر گرامى اسلام فرمود:هر مردیکه همسرش را کتک بزند- وبیش از سه ضربه باشد- خدا او را در قیامت در حضور خلائق نگه میدارد و رسوایش میسازد.و خلق اولین و آخرین چنین مردى را تماشا میکنند. (مستدرک جلد 2 ص 550) پیامبر اکرم صلى الله علیه و آله فرمود: تعجب میکنم ازمردیکه‏ همسرش را کتک مى‏زند در صورتیکه خودش در کتک خوردن سزاوارتراز همسرش میباشد. اى مردم! زنانتان را با چوب نزنید،زیرا قصاص‏دارد. (بحار الانوار جلد 103 ص 249)
مردیکه همسرش را کتک بزند بر او ستم کرده و ستمگر، هم در این‏جهان و هم در جهان آخرت بکیفر خواهد رسید.آن هم ظلم به فرد ناتوانیکه ‏با صدها امید و آرزو به خانه شوهرآمده.بدان امید آمده که در پناه اوآرامش و آسایش بجوید.به مردى پناه آورده که حامى وغمخوار او باشد ودر مشکلات یاریش کند.زن امانتى است از جانب خدا که به مردسپرده‏میشود.آیا کسى با امانت الهى چنین رفتار میکند؟! امیر المؤمنین‏علیه السلام فرمود:زنان بنزد مردان به امانت گذارده میشوند.مالک نفع وضرر خودشان نیستند.آنها نزد شما امانتهاى خدا هستند.آزارشان نرسانید و بر آنها سخت نگیرید. (مستدرک جلد 2 ص 551)
مردی که همسرش را مورد ضرب و شتم قرار میدهد بر روح اوضربه‏اى وارد میسازد و عقده‏اىبوجود مى‏آورد که به سادگى قابل رفع‏نخواهد بود.صفا و محبت‏خانوادگى را از بین مى‏برد.مننمیدانم با چنین همسر کتک خورده و تحقیر شده‏اى چگونه مى‏توان روابط همسرى ‏برقرارکرد؟ واقعا خجالت دارد!!
رسول خدا صلى الله علیه و آله فرمود:آیا یکى از شما همسرش رامى‏زند سپس او را در آغوش مى‏گیرد؟! (وسائل جلد 14 ص 119)
بنابراین در مواردیکه شوهر حقى بر همسرش ندارد شرعا و قانونا و اخلاقا مجاز نیست او رابکارى مجبور سازد و در صورت تخلف به تنبیه‏و کتک اقدام نماید. مثلا زن شرعا موظف نیست که امور خانه‏دارى راانجام دهد. مانند نظافت منزل،طبخ غذا، شستن لباس و ظرفها، بچه‏دارى وهم چنین خیاطى، قالى بافى،گلدوزى و دیگر کارها،گر چه بانوان با میل و رغبتکارهاى منزل را انجام میدهند و در این باره هم حرفى ندارند،لیکن ‏وظیفه آنها نیست. شوهر باید از همسرش در برابر انجام این کارها تشکر وقدردانى نماید. و بدین وسیله او را تشویق نماید. ولى اگر بعض کارها راانجام نداد یا ناقص انجام داد،مرد حق ندارد او را مورد تنبیه و توبیخ وضرب و شتم قرار دهد.
اسلام فقط تنبیه را در جائى تجویز میکند که حقى از شوهر تضییع‏میشود.و آن در دو مورد است:
اول-مرد شرعا و قانونا حق دارد از همسرش بهره جنسى بگیرد و از انواع تمتعات و لذتها استفاده کند.زن شرعا و قانونا موظف است دربرابر این خواسته مرد تمکین نماید.و خویشتنرا در اختیار او قرار دهد.
اگر زن تمکین نمود مشکلى بوجود نخواهد آمد.اما اگر از انجام‏خواسته‏هاى مرد امتناع ورزید ،در اینصورت بهتر است مرد، ابتداء با نرمى و ملایمت و حتى تقدیم هدیه دل همسرش را بدست آورد و بکام‏جوئى نائل‏گردد.ولى اگر احساس کرد که زن قصد اذیت و لجبازى دارد و به هیچ وجه‏ تمکین نمیکند، و مرد هم تاب تحمل ندارد،در یک چنین موردى مرد حق‏دارد به تنبیه متوسل شود.آنهم با رعایت احتیاط و حفظ سلسله مراتب درچنین موردى قرآن مى‏گوید:همسرانى را که احساس میکنید از تمکین دربرابر خواسته شما (تمتعات جنسى)امتناع مى‏ورزند،ابتداء آنها را پند وموعظه بدهید،سپس در بستر از آنها جدا شوید سپس آنهارا بزنید. پس‏اگر اطاعت نمودند بر آنان ستم روا ندارید. بدرستیکه خدا عالى و بزرگ‏است (سوره نساء آیه 34)
چنانکه ملاحظه مى‏فرمائید،خداوند متعال در این آیه ، به شوهراجازه میدهد که همسرش راکه در برابر خواسته‏هاى مشروعش، یعنى ‏لذتجوئى و کامیابى تمکین نمیکند و قصد اذیت وتمرد دارند مورد تنبیه‏قرار دهند.آن هم در سه مرحله:مرحله اول:پند و اندرز.مرحله دوم:اگرپند و اندرز مفید واقع نشد یا بسترش را جدا کند یا در بستر پشت ‏به او کند و بخوابد وبدین وسیله،خشم و ناراحتى خودش را اظهار نماید. مرحله‏سوم:اگر این عمل هم مؤثر واقع نشد و زن هم چنان به لجبازى و تمرد خویش ادامه میدهد،به مرد اجازه داده شده که براى استیفاى حق مشروع ‏و قانونى خویش به کتک زدن متوسل شود.اما مرد حتى در این حالهم‏حق ندارد از حد مشروع تجاوز نماید و مرتکب ظلم و ستم شود.مرد بایددر این مورد به چند نکته توجه کند.1-هدف از ضرب باید اصلاح وتربیت‏باشد نه انتقامجوئى.2- با دست‏باشدیا چوب نازک،چنانکه در روایات آمده با چوب مسواک.3- طورى بزند که بدن او سیاه وقرمز نشود و الا باید جریمه (دیه) بپردازد.4- از ضربه زدن به جاهائیکه احتمال‏خطر دارد،مانند چشم و سر و شکم جدا اجتناب نماید.5- ضرب طورى‏باشد که موجب کدورت عمیق وعقده غیر قابل علاج نگردد، و زن را به‏لجبازى و تمرد و طغیان بیشتر وادار ننماید.6- همواره این نکته را درنظر داشته باشد که مى‏خواهد با این زن زندگى کند و از محبتهاى قلبى وصفا واخلاص او بهره بگیرد.7- توسل به کتک در صورتى تجویز شده،که زن در برابر عدم تمکین، معذور نباشد.مثلا اگر زن به علت‏حائض ‏بودن،یا روزه‏دار بودن در ماه رمضان،یا در حال احرام بودن، یا بیماربودن،از تمکین خوددارى نمود مرد حق ندارد او را تنبیه نماید.
دوم- زن اگر خواست از منزل خارج شود باید از شوهرش اجازه ‏بگیرد و اگر اجازه نداد شرعا حق ندارد خارج شود.و اگر بدون اجازه‏ خارج شد مرتکب گناه شده است.در حدیث آمده که پیغمبر اکرم صلى الله‏علیه و آله نهى کرد که زن بدون اجازه شوهر از منزل خارج شود وفرمود:
هر زنى که بدون اذن شوهر از منزل خارج شود همه فرشتگان آسمانى و هرچیزى که بر اومرور میکند-از جن و انس-او را لعنت میکنند تا اینکه ‏به منزل باز گردد (وسائل الشیعه جلد 14 ص 154) .و این موضوع حقى است که شوهر بر گردن زن دارد که‏واجب است آن را ادا کند.
لیکن مرد نباید در این باره سختگیرى کند و همسرش را بدین وسیله‏اذیت نماید.بهتر استدر هر جا که محذورى نمى‏بیند اجازه بدهد برود.
تشریع این حق براى قدرت نمائى و تحت فشار قرار دادن همسر نیست ‏بلکه بدان منظوراست که مرد بتواند همسرش را از رفتن به جاهاى غیرمناسب باز دارد و در حفظ و صیانت اواقدام نماید.سختگیریهاى بیجا نه‏تنها مفید نیست‏ بلکه به انس و محبت و اعتماد خانوادگى نیز لطمه واردمیسازد. و حتى ممکن است گاهى موجب طغیان و تمرد و انحراف او را فراهم سازد.اما اگر رفتن به جائى را غیر مناسب و باعث فساد اخلاق وارتکاب گناه تشخیص داد بایدهمسرش را از رفتن بآنجا جدا نهى کند. وبر زن هم واجب است اطاعت کند و از رفتن به آن مجلس خوددارى نماید.
بهر حال اگر زن از دستورات شوهر سرپیچى و تمرد میکند و بدون‏اجازه بلکه با نهى شوهرش از منزل خارج میشود، مرد حق دارد او را بهمان صورت قبل مورد تنبیه قرار دهد. با حفظ همان مراحل و شرائط.
البته زن مى‏تواند در چند مورد بدون اجازه شوهر از منزل خارج شود وشوهر هم حق ندارداو را منع نماید.1-خارج شدن از منزل براى‏یاد گرفتن مسائل ضرورى دین.2-مسافرت براىحج در صورت‏استطاعت.3-خارج شدن از منزل براى پرداخت‏بدهى در صورتیکه‏بدون خروج امکان پرداخت نباشد.
حضرت على علیه السلام به فرزندش امام حسن فرمود: مواظب ‏باش در غیر موضع غیرت،غیرت بخرج ندهى.زیرا این عمل افراد صحیح‏را به سوى فساد و افراد پاکدامن را به جانب گناه متمایل خواهد ساخت (بحار جلد 103 ص 252) .
امام صادق (علیه السلام) فرمود:جهاد زن در این است که در مقابل اذیتها وغیرتهاى شوهرش بردبارىکند (وسائل ج 14 ص 111) .
کارى نکن که شوهرت بدبین یا بدبین‏تر شود.از مردان بیگانه ‏مخصوصا آنها که شوهر تنسبت‏به آنها حساسیت دارد تعریف نکن.به مردان نامحرم خیلى نگاه نکن. پیغمبر اسلام (صلی الله علیه واله) فرمود:خداوند متعال برزن شوهردارى که چشمش را از نگاه به نامحرم پر کند غضب شدیدخواهدکرد (بحار ج 104 ص 39) .
پیغمبر اسلام (صلی الله علیه واله) فرمود: بهترین شما کسى است که براى اهل‏بیتش خوبتر باشد و من نسبت‏به خانواده‏ام از همه بهتر هستم (وسائل ج 14 ص 122) .
رسول خدا (صلی الله علیه واله) فرمود:هر کس براى بر آوردن حاجت ‏بیمارى‏کوشش کند، موفق شود یا نه، ازگناهانش خارج مى‏شود مانند روزى که ازمادر متولد شده است.یکى از انصار عرض کرد: پدر ومادرم به قربانت ‏یارسول الله اگر مریض از اهل بیتش باشد آیا ثواب زیادترى ندارد؟فرمود:
چرا (وسائل ج 2 ص 643) .

اقتصاد خانواده
نفقه زن بر شوهر واجب است‏یعنى قانونا و شرعا مرد موظف است کلیه مخارج خانواده را ازقبیل خوراک و پوشاک و مسکن و حتى پول‏دکتر و دوا را تامین کند.و در صورت امتناع یا کوتاهى شرعا و قانونا موردبازخواست قرار خواهد گرفت.
مرد خردمند و با تدبیر حساب خرج و دخل خانواده را به طور دقیق‏میکند.اشیاء و لوازمزندگى را به نسبت لزوم و احتیاج درجه‏بندى میکند.
خداوند کریم اقتصاد و میانه‏روى را از علائم ایمان شمرده در قرآن‏مجید مى‏فرماید:کسانى که چون خرج کنند اسراف نکنند و بخل نورزند و میان این دو معتدل باشند (فرقان آیه 67) .
امام صادق (علیه السلام) فرمود:من براى کسى که اقتصاد را رعایت کندضامن مى‏شوم که فقیر نشود (وسائل ج 15 ص 258) .
امام صادق (علیه السلام) فرمود:چهار دسته مردم دعایشان به هدف اجابت‏نخواهد رسید.یکى از آنهاکسى است که مالش را بیهوده تلف کند آنگاه ‏بگوید:خدایا روزى مرا برسان.پس خدا میفرماید: مگر به تو دستور ندادم‏که اقتصاد را رعایت کنى؟ (وسائل ج 15 ص 261)
عبد الله بن ابان میگوید:از موسى بن جعفر (علیه السلام) راجع به انفاق برخانواده سؤال کردم.فرمود:اسراف و تنگ‏گیرى هر دو مکروه هستند. میانه‏روى را نباید از دست داد (وسائل ج 15 ص 261) .
مرد خردمند و عاقبت‏اندیش حتى القوه از قرض و نسیه خوددارى‏میکند.و براى مصارف غیرضرورى خودش را به وام نمى‏اندازد.
اقتصادى که بر پایه وامهاى بانکها و سایر مؤسسات استوار باشد شرعا وعقلا پسندیده نیست.
پیغمبر اسلام (ص) فرمود:از ما نیست کسى که از جهت مال وثروت در وسعت ‏باشد لیکن براهل و عیالش سخت‏بگیرد (مستدرک ج 2 ص 643) .
موسى بن جعفر (علیه السلام) فرمود:عیال مرد اسیران او هستند.پس‏هر کس خدا به او نعمتى داده باید در مخارج اسیرانش توسعه بدهد و الا ممکن است نعمتهایش گرفته شود (بحار ج 104 ص 69) .
امام رضا (علیه السلام) فرمود:سزاوار است مرد در مخارج اهل و عیالش‏توسعه دهد تا منتظر مرگش نباشند (وسائل ج 15 ص 249) .
امیر المؤمنین (علیه السلام) فرمود:هر جمعه براى اهل و عیالتان میوه تهیه‏کنید تا به فرا رسیدنجمعه خوشنود گردند (بحار ج 104 ص 73) .
منبع:کتاب آیین همسر داری

مطالب مشابه

دیدگاهتان را ثبت کنید