نویسنده: مینا کاویانی

آیا تا به حال فکر کرده اید که روغن کانولا چیست و چگونه به دست می آید؟ و آیا به راستی همان روغن کلزا است؟ بیایید با هم بیشتر درباره روغن کانولا بدانیم.
باید دانست روغن کانولا از دانه روغنی کانولا به دست می آید. در واقع روغن کانولا از فشردن دانه های روغنی گیاه کانولا که یک گیاه گلدار با گل های زیبایی به رنگ زرد است، حاصل می شود.
گیاه کانولا گیاهی است که از تغییرات و پیوندهایی که روی گیاه کلزا انجام می شود به دست می آید. گیاه کانولا ممکن است از نظر ظاهری مانند گیاه کلزا به نظر برسد، اما در واقع با آن تفاوت بسیاری دارد، به ویژه اینکه ترکیب اسیدهای چرب موجود در دانه های روغنی حاصل از آنها بسیار متفاوت است و این اصل مطلب است که در ادامه مفصل راجع به آن توضیح داده خواهد شد.
گیاه کانولا در اوایل دهه 1970 میلادی به طور پرورشی از تغییر گیاه کُلزا در کشور کانادا به دست آمد و به سبب اینکه نسبت به گیاه کلزا، ترکیب اسیدهای چرب روغن حاصل از آن حاوی مقادیر بسیار کمی از اسیدچرب مُضری به نام اسیداروسیک بود، نام آن مجموعا Canola برگرفته از نام کشور کانادا و مقدار کم اسیداروسیک است.
یعنی(Canadian Oil،Low acid). تا اینجا متوجه شدیم که روغن کونولا همان روغن کُلزا نیست و این دو با هم متفاوتند. پس بیایید ببینیم چه تفاوت هایی با هم دارند و کاربرد هر کدام چیست.

روغن کانولا:

روغن کانولا که مصرف کنندگان آن را به دلیل خصوصیات مفید تغذیه ای می شناسند، حاوی کمترین مقدار اسیدهای چرب اشباع است و این در مقایسه با سایر روغن های گیاهی است. همانطور که می دانیم؛ اسیدهای چرب اشباع که به خصوص در ترکیب چربی های جامد وجود دارند، عامل پدیدآورنده بیماری های قلبی- عروقی هستند. پس از این نظر روغن کانولا یکی از مهم ترین و بهترین روغن های گیاهی موجود برای مصارف تغذیه ای انسان است
از سوی دیگر روغن کانولا حاوی اسیدهای چرب غیراشباع (مایع) است که نتایج تحقیقات علمی ارتباط آنها را با کاهش کلسترول خون نشان داده است. همچنین روغن کانولا دارای مقادیر متوسطی از اسیدهای چرب ضروری می باشد که در بدن ساخته نمی شوند و نیز منبع سرشاری از ویتامینE است که با داشتن خاصیت آنتی اکسیدانی (ضداکسیدشدن) می تواند در سلامت بدن مؤثر باشد. همچنین مانند سایر روغن های گیاهی، روغن کانولا نیز بدون کلسترول است و ضمناً کمتر از 2 درصد ترکیب اسیدهای چرب آن را اسیداروسیک تشکیل می دهد.
باید دانست چربی بخشی از تمام سلول های بدن است که نقش های متعددی از جمله انرژی زایی و کمک به جذب ویتامین های محلول در چربی( ویتامین هایE،D ،A وK) دارد، بنابراین وجود چربی خوب و با کیفیت تغذیه ای بالا در رژیم غذایی تأثیر بسزایی در ایفای نقش چربی ها در بدن و نهایتاً سلامت ما دارد. بنابراین مصرف روغن کانولا به مقدار مناسب در رژیم غذایی می تواند یکی از بهترین انتخاب ها از لحاظ روغن باشد.
شایان ذکر است هر دانه کانولا حدوداً 40 درصد روغن دارد. این دانه ها برای روغن گیری جهت مصارف خوراکی انسان، له و فشرده می شوند. باقیمانده آنها هم که منبع غنی از پروتئین است، برای تولید غذای دام استفاده می شود.

کاربرد روغن کانولا:

روغن کانولا در حال حاضر یکی از پرمصرف ترین روغن های گیاهی در سرتاسر جهان است. از این روغن برای سرخ کردن و پخت وپز استفاده می شود و در ایالات متحده آمریکا از آن در ترکیب فرآورده هایی نظیر سُس های سالاد و مارگارین نیز استفاده می شود.
باید دانست روغن کانولا مورد توجه خاص مصرف کنندگان آگاه از مواد غذایی مفید برای سلامتی است، چرا که درصد پایینی چربی اشباع دارد و بدون اسیدهای چرب ترانس مصنوعی است.
یادآوری می گردد اسیدهای چرب ترانس، اسیدهای چربی هستند که بیشتر در هنگام هیدروژنه کردن مصنوعی روغن های گیاهی( که منجربه تولید روغن نباتی جامد می شود)، به طور مصنوعی به وجود می آیند و برای سلامت انسان بسیار مُضر هستند و می توانند زمینه ساز ایجاد سرطان باشند.

و اما روغن کُلزا:

روغن کُلزا از گیاه کُلزا به دست می آید که به طور وسیعی در کشورهای فرانسه، بلژیک و آمریکا کشت می شود. کاربرد و مصرف آن به ویژه در کشور فرانسه، استفاده در صنعت به عنوان روان کننده در دستگاه های صنعتی است، یعنی برای کارکرد بهتر ماشین آلات صنعتی از آن استفاده می شود. ترکیب اسیدهای چرب روغن کلزا به گونه ای است که حاوی مقادیر بسیار بالایی از اسیدچرب مُضر اروسیک می باشد و به همین دلیل برای مصارف خوراکی توصیه نمی شود.

چند توصیه برای خرید و مصرف بهتر روغن:

1- هنگام خرید، به نوع و ترکیب روغن که روی بسته بندی درج شده است، توجه کنید.
2- قوطی های روغنی را که غیرشفاف هستند و در قفسه های دور از نور قرار دارند، انتخاب نمایید.
3- تا حد امکان روغن های گیاهی مفید مثل روغن کانولا را جایگزین روغن ها و چربی های جامد کنید.
4- با استفاده از روش های پخت سالم مثل آبپز، بخارپز و پخت درفر، تا حد امکان مصرف روغن را کاهش دهید.
منبع: نشریه دنیای تغذیه، شماره 107