فسبّح بحمد ربّک و کن من السّاجدین.
برای دفع ناراحتی‌ آنان پروردگارت را تسبیح و حمدگو و از سجده کنندگان باش. «حجر ، 98»
به عنوان دلداری و تقویت هر چه بیشتر روحیه‌ پیامبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ اضافه می‌کند ما می‌دانیم که سخنان آنها سینه تو را تنگ و ناراحت می‌سازد.
لقد نعلم انّک یضیق صدرک بما یقولون.[1] روح لطیف تو و قلب حساست، نمی‌تواند این همه بدگویی‌ و سخنان کفر آمیز را تحمل کند و به همین دلیل ناراحت می‌شوی.
ولی ناراحت مباش برای زدودن آثار سخنان زشت و ناهنجارشان به تسبیح پروردگارت بپرداز و در برابر ذات پاکش سجده کن «فسبح بحمد ربک و کن من الساجدین»
چرا که این تسبیح خداوند اولاً اثرات بد گفتار آنها را از دلهای مشتاقان می‌زداید و از آن گذشته به تو نیرو و توان می‌بخشد نور و صفا می‌دهد روشنایی و جلا می‌آفریند پیوندت را با خدا محکم می‌کند اراده‌ات را نیرومند می‌سازد و به تو قدرت تحمل بیشتر و جهاد پی‌گیرتر و قدم را سختتر می‌‌کند.
لذا در روایات از ابن عباس می‌خوانیم: هنگامی که پیامبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ غمگین به نماز برمی‌خاست (آثار این حزن و اندوه را در نماز از دل می‌شست.)
تأثیر توجه به خدا در قدرت روح
در زندگی انسان همیشه مشکلاتی بوده و هست و این طبیعت زندگی دنیا است و هر قدر انسان بزرگتر باشد این مشکلات بزرگتر است و از این رو می‌توان به عظمت مشکلاتی که پیامبر در آن دعوت بزرگش با آن روبرو بود پی برد.
ولی می‌بینیم خداوند به پیامبرش دستور می‌دهد که برای کسب نیرو و سعه‌ صدر بیشتر در برابر انبوه این مشکلات به تسبیح پروردگار و نیایش و سجده بر آستانش روی آورد این نشان می‌دهد که عبادت اثر عمیقی در تقویت روح و ایمان و اراده‌ آدمی دارد.
از روایات مختلف نیز استفاده می‌شود که پیشوایان بزرگ هنگامی که با بحرانها و مشکلات عظیم روبرو می‌شدند به در خانه‌ خدا می‌رفتند و در پرتو عبادتش آرامش و نیرو می‌یافتند.
عبادت و تکامل
می‌دانیم انسان موجودی است که بالاترین استعداد تکامل را دارد از نقطه‌ عدم آغاز به حرکت کرده و به سوی بی‌نهایت همچنان پیش می‌رود و هرگز چرخ تکامل او (هرگاه در مسیر باشد) متوقف نخواهد شد.
از طرفی می‌دانیم عبادت مکتب عالی تربیت است اندیشه‌ انسان را بیدار و فکر او را متوجه بی‌نهایت می‌سازد گرد و غبار گناه و غفلت را از دل و جان می‌شوید صفات عالی انسانی را در وجود او پرورش می‌دهد، روح ایمان را تقویت و آگاهی و مسؤولیت به انسان می‌بخشد.
و به همین دلیل ممکن نیست انسان لحظه‌ای در زندگی از این مکتب بزرگ تربیتی بی‌نیاز گردد و آنها که فکر می‌کنند انسان ممکن است به جایی برسد که نیازی به عبادت نداشته باشد یا تکامل انسان را محدود پنداشته‌اند و یا مفهوم عبادت را درک نکرده‌اند.
علامه‌ طباطبایی در تفسیر (المیزان) در این زمینه بیانی دارد که فشرده و خلاصه آن را ذیلاً می‌آوریم: (همه‌ موجودات این جهان به سوی تکامل می‌روند، و نوع انسان تکاملش در دل اجتماع صورت می‌گیرد، به همین دلیل ذاتاً اجتماعی آفریده شده است.
مراد از ساجدین چیست؟
خدای سبحان به پیامبر گرامی خود سفارش می‌فرماید که او را تسبیح و حمد گوید و سجده و عبادت کند و یا این مراسم را ادامه دهد و این سفارش را متفرع بر تنگی حوصله از زخم زبان‌‌های کفّار نمود معلوم می‌شود که تسبیح و حمد خدا و سجده و عبادات در ازاله اندوه و سبک کردن مصیبت اثر دارد.
ـ مراد به ساجدین در آیه نمازگزاران است. و دستور به نماز خواندن است نه تنها سجده و اگر نماز را سجده نامید بخاطر این است که سجده افضل اجزاء نماز است و مقصود از تسبیح و تحمید، زبانی گفتن سبحان الله و الحمد الله و امثال آن است.
در دُر منثور است که ابن مردویه و دیلمی از ابی الدرداء روایت کرده که گفت، از رسول خدا ـ صلّی الله علیه و آله ـ شنیدم که می‌فرمود به من دستور نرسیده که تاجر باشم و مال جمع کنم و یا به بسیاری مال افتخار نمایم بلکه به من وحی شده که پروردگارت را بحمد تسبیح کن و از ساجدان باش و پروردگارت را عبادت کن تا تو را یقین آید.
رسول خداـ صلّی الله علیه و آله ـ هم بر طبق دستور پروردگارش صبر کرد تا آن جا که شکنجه‌های سختی از دشمن بدید و نسبتهای ناروایی از ایشان شنیده و در آخر دیگر کاسه صبرش لبریز شد خدایتعالی فرمود: «و لقد نعلم انک یضیق صدرک بما یقولون فسبح بحمد ربک و کن من الساجدین».[2] [1] . سوره‌ی حجر آیه‌ی 97.
[2] . المیزان. ج 12 ص 286.