آئین یهود
در آئین یهود روزه جزئی از مجموعه اعمالی است که یک یهودی برای ذلیل ساختن تن و رنجور ساختن آن انجام می دهد.
قوم یهود برای اظهار عجز و تواضع در حضور خدا، روزه می گرفتند تا بدین وسیله به گناهان خود اعتراف کنند و با توبه، رضای حضرت اقدس الهی را تحصیل نمایند.
در کتابهای عهد قدیم، از روزه داشتن انفرادی افرادی همچون داود، عزرا، الیاس، دانیال و دیگران سخن گفته که بیانگر یک ارب دینی، برای نیل به هدف مورد نظر درمیان یهودیان بوده است. در کتاب عهد قدیم آمده است که موسی پیش از دریافت الواح عهد از یهوه، چهل شبانه روز در کوه سینا روزه گرفت و از خوردن و آشامیدن پرهیز کرد. داوود در هنگام بیماری پسرش از بتشابع زن اوریا، روزه گرفت. یهوشافط پس از پیروزی یهودیه بر موآبیها و عمونیان چهل روز روزه گرفت. یوئیل و یونس نیز برای دور کردن خشم خدا، به مردم دستور به روزه گرفتن دادند. مردخای و استر نیز که از دیگر شخصیت های عهد عتیق هستند، پس از فرمان هامان، وزیر اخشورش برای قتل عام یهودیان چندین شبانه روز روزه گرفتند.1
براساس یک طبقه بندی روزههای مرسوم در آیین یهود را می توان به سه طبقه اصلی تقسیم کرد:
1. روزه های حکم شده در کتاب مقدس یا روزه های ایجاد شده به مناسبت یادآوری وقایع مطرح شده در کتاب مقدس. مانند روزه یوم کیپور، روزه نهم آو، روزه 17 تموز و … .
2. روزه های تعیین شده از سوی “ربیها”. مانند روزه اولین دوشنبه پس از عید فصح، روزه آخر هر ماه موسوم به یوم کیپور کوچک و … .
3. روزه های شخصی که اشخاص در مناسبتهای مختلف خصوصی به آن مبادرت می کنند. این روزهها وقت مشخصی ندارد و در زمانی که رخدادی برای کسی پیش می آید روزه می گیرد. مانند روزه برای فوت والدین یا معلم، روزه عروس و داماد در روز ازدواجشان و … .
روزه یهودیان در بعضی روزها مثل کیپور، از غروب آفتاب تا شامگاه روز بعد است، ولی مدت روزه در روزهای دیگر از هنگام طلوع آفتاب تا شامگاه همان روز است. همچنین اگر یکی از روزه ها به استثنای روزه یوم کیپور با روز شنبه مصادف شود، روزه به یکشنبه موکول می شود.

روزه های واجب
بر اساس یک طبقه بندی دیگر، روزههای آیین یهود به واجب و مستحب تقسیم می شود. روزههای واجب این دین عبارت است از:
1. روزه یوم کیپور: این روزه که مهمترین و معروفترین روزههاست، در روزهای نهم و دهم ماه تشرین (نخستین ماه یهودی از سال یهودی) به مدت 25 ساعت است. هدف از این روزه بخشش گناهان است که دستور مستقیم خداوند در تورات درباره آن صادر شده است.
“برای شما قانون ابدی باشد که در دهمین روز از ماه هفتم (عبری) جانهای خود را رنج دهید (روزه بگیرید) … زیرا در این روز برای شما طلب عفو می شود …. (و در صورت توبه) از تمام خطاهایی که نسبت به خداوند مرتکب شده اید، مبرا می شوید.”2
ریشه این روزه، به عفو بنی اسرائیل از جانب خداوند در صحرای سینا بازمی گردد. حضرت موسی علیه السلام پس از میقات چهل روزه در کوه سینا وقتی از تمرد گروهی از بنی اسرائیل آگاه شد، چهل روز دیگر در بالای کوه برای قوم خود طلب عفو کرد. وقتی موسی در دهم ماه هفتم از کوه پایین آمد، این روز به عنوان روز کیپور یعنی روز بخشش گناهان تعیین شد.
2. روزه سوگواری: این روزه در 4 نوبت است که پس از ویرانی معبد بیت المقدس از طرف انبیا و علمای بنی اسرائیل به نشانه سوگواری برای یهود واجب شد.
3. روزه استر: استر نوعی روزه است که به منظور طلب حاجت و استجابت دعا صورت می -گیرد.ریشه این روزه به 2300 سال پیش در زمانی که یهودیان در ایران ساکن شده بودند، برمی گردد. در آن دوران یکی از وزرای خشایار شاه نقشه قتل عام یهودیان را طرح کرد که با هوشیاری استر و یکی از انبیای یهود به نام مُردخای این نقشه باطل شد. استر برای موفقیت در ابطال این توطئه، از یهودیان ایران خواست که 3 روز روزه بگیرند و از خداوند طلب بخشش و کمک نمایند. پس از آن، روزه استر به یادبود این واقعه بر یهودیان واجب گشت.
4. روزه پوریم: این روزه به شکرانه نجات از قتل عام گرفته می شود.
5. روزه کدلیا: روز سوم ماه تشرین، روزی است که کدلیا حاکم بیت المقدس با 82 تن از یهودیان در آتش سوخت.
6. روزه عقیبیا: در روز پنجم ماه تشرین که به پاس گرامی داشت خاطره خاخام عقیبیا است، روزه واجب است. خاخام عقیبا کسی است که او را مجبور به پرستش بت نمودند و او زیر بار نرفت و آن قدر مقاومت کرد تا از گرسنگی درگذشت.
7. روزه عذاب: در زمان داوود پیامبر، خداوند بر بنی اسرائیل غضب کرد، ایشان را به مرگ و قحطی تهدید نمود. یهودیان از ترس، آن روز را روزه می گیرند.
8. روزه صدقیا: روز ششم از ماه حسوان، پس از آن که بخت النصر اورشلیم را تصرف کرد، فرزندان صدقیا را کشت و او صبر و تحمل نمود. یهودیان به پاس هم دردی با صدقیا (پادشاه یهود) روزه می -گیرند.
9. روزه یهویاقیم: در بیستم ماه کلیو ارمیای نبی پیشگویی اسارت یهود و ویرانی بیت المقدس را کرد و توسط یهویاقیم پادشاه یهود به زندان افتاد.

روزه های مستحب
1. روزه آدینه پسح : این روزه مختص پسران و مردان اول زاد خانواده است که به یادبود ضربت خداوند به اول زادهای مصریان، در آستانه خروج بنی اسرائیل از مصر و مصونیت عبرانیان از این ضربت صورت می گیرد.
2. در ایام خاص از سال به ویژه ماه الول، روزهای دوشنبه و پنجشنبه روزه گرفته می شود.
3. روزهای آدینه ماه نو عبری ( روز قبل از حلول ماه قمری).
4. عروس و داماد در روز عروسی یا روز قبل از آن به مناسبت شروع زندگی جدید و به منظور توبه از گناهان گذشته در صورت امکان روزه می گیرند.
5. کسی که خواب آشفته ای دیده است و آن را نشان بدی می داند، روز بعد به خاطر کفاره گناهان و رفع مصیبت روزه می گیرد.
6. برخی رسم دارند که در سال روز درگذشت والدین خود یا سال روز درگذشت علمای عالی رتبه دینی روزه بگیرند.
7. در مواقع خاصی مانند احتمال وقوع بلایای طبیعی یا بروز خشکسالی و نظایر آن، بنا به حکم مرجع دینی، روزه جماعتی، بر یهودیان منطقه ای خاص مقرر می شود.

آداب و شرایط روزه
در شریعت یهود، کلیه واجبات دینی برای دختران از سن 12 سالگی و برای پسران از 13 سالگی شروع گشته و اجباری است. بنابراین شرط سنی در روزه نیز همین است.
کلیه روزههای واجب و مستحب یهود، از سپیده صبح تا تاریکی کامل هوا انجام می شود به غیر از روزهای یُوم کیپور و روزه نهم آو که 25 ساعت است و از غروب تا غروب است. این 2 روزه استثناء هستند. در روزهها غیر از خوردن و آشامیدن، هیچ گونه محدودیت دیگری اعمال نمی شود.
غیر از روزه بزرگ یوم کیپور که تاکید ویژه ای بر انجام آن صورت می گیرد، در همه روزهها بیماران، افراد ضعیف، زنان باردار یا شیرده از روزهها معاف هستند.
در ایام عید و روزهای شنبه و روزهای اول ماه نو عبری، گرفتن روزه ممنوع است.
از دیگر آداب روزه در یهودیت می توان به بیرون آوردن تورات ازجایگاه بدون پوشش اصلی، قرائت تورات، خواندن دعا و اعتراف به گناه، زیارت قبور، نواختن شوفار، خوابیدن روی زمین، خودداری از صحبت کردن و خودداری از شنیدن موسیقی اشاره کرد.

آیین صابئین
صابئین یا مندائیان (پیروان حضرت یحیی) در روزهای ویژه ای از سال که آنها را مبطل می -نامند از خوردن گوشت، ماهی و تخم مرغ خودداری می کنند. از جمله این روزها 26، 27، 28، 29 و 30 ماه سمبلتا، روزهای ششم و هفتم ماه دولا و روز دوم ماه هطیا است.
آنها روزه واقعی را روزه دار بودن اعضا و جوارح آدمی می دانند. که در کتاب کنزاربا یا صحف آدم، مقدسترین کتاب مندائیها آمده است :”ای مومنان، برایتان گفتم که روزه بزرگ فقط نهی از خوردن و آشامیدن نیست بلکه دیدگانتان را از نگاههای هیز و شیطانی و گوشهایتان را از شنیدن حرفهایی که مردم در خانه خود می زنند برحذر دارید و زبانهایتان را به گفتارهای دروغ و ناپسند نیالایید”.