ناز و نیاز (شرحی بر صحیفه سجادیه)

ناز و نیاز (شرحی بر صحیفه سجادیه)

پایداری در بندگی
الهی، با همه خطاکاری و روسیاهی ام، دل به بندگی تو خوش دارم و به امید رحمت تو سر به آستان طاعتت می سایم . توفیقم ده که بندگی ام پایدار بماند و رشته این بندگی به گسستن نگراید که به فرموده مولایم علی علیه السلام:
چه بسیار کسانی که اهل گناه بودند، ولی سرانجام زندگی شان به خیر پایان یافت و چه بسیار افراد درست کاری که همواره اهل خیر بودند و پایان عمر، لغزیدند و اهل دوزخ شدند. پس پناه می بریم به خدا از این سرانجام بد و دردناک. (1)
الهی، طاعت و بندگی تو، آن گونه که مولای متقیان علی علیه السلام می فرماید: «کلید هر درستی و صواب و مایه اصلاح هر کجی و فساد است».(2) خدای من ! به ریسمان طاعتت، در مسیر درستی نگاهم دار و از انحراف در امانم گیر.
ای مهربان و ای لطیف! حجت چهارم تو، زینت عابدان امام سجاد علیه السلام همراهی با جماعت (اهل حق) و دوری از اهل بدعت و دوری از صاحبان اندیشه انحرافی را در حصارهایی برای پایداری بندگی می داند.(3)
به بزرگواری و رحمتت مرا در مسیر بندگی ات و برای پایداری در طاعتت هم پا و همراه جماعت (حق جو) کن و از هم نشینی با بدعت گذاران و آدمیان گمراه، نگاهم دار.
ای همه امید من، مرا از حصار بندگی ات بیرون مکن و در شمار بندگان مطیع خود به شمارم آور که به جز بنده تو بودن، مرا آرزو و امیدی نیست.

پیام متن:
1.مهم تر ازبندگی خدا ، پایداری در بندگی تاپایان عمر است .
2.همراهی اهل طاعت و دوری از اهل بدعت ، راهی است برای پایدار ماندن در توفیق بندگی حق.

یاری جستن به گاه ناتوانی در پیری
دوران کودکی به چشم برهم زدنی پایان می گیرد، جوانی مثل باد بهار، شیرین ودل پذیر و کوتاه می گذرد و کهن سالی آرام و سنگین فرا می رسد و من در جویبار عمر روانم.
ای پروردگار من، تو خود فرمودی : «خدا هموست که شما را از ضعف و ناتوانی آفرید. پس از ضعف، شما را نیرو و قوت داد و باز پس از قدرت، ناتوانی و پیری پدید آورد.»(روم : 54) و تو خود پیری را خزان درخت زندگی قرار دادی و فرمودی : «کسی را که در آفرینش، عمر دراز دهیم، نیرویش را رو به ضعف می بریم ».(یس : 68)
الهی، بر نادانی کودکانه ام خرده مگیر ، بر سستی جوانی ام خشم مگیر و در کهن سالی ام، در فصل ناتوانی و افتادگی ام ، دستم گیر که نیرویم از دست رفته و توانم به پایان رسیده است.
خستگان را چو طلب باشد و قوت نبود
گر تو بیداد کنی، شرط مروت نبود
(حافظ)
ای همه عزت ها! ذلت و خواری را بر بنده ات مپسند و کهن سالی را دوره خواری و بیچارگی ام قرار مده . بیشترین رزق و روزی را بر من در کهن سالی ام قرار ده و قوی ترین نیرو و قوت را در روزگاران فرسودگی ام عطا کن.(4) که در این دوران ضعف و افتادگی ، سخت محتاج و نیازمندم؛ آن قدر که تو خود نیز بندگانت را به یاری کهن سالان بسیار سفارش فرمودی و رسول گرامی تو نیز احترام به پیران و کهن سالان را بزرگ داشته و احترام ذات مقدس الهی شمرده (5) و فرموده است : «کسی که پیر را به علت پیری اش احترام کند ، خدا او را از ترس و نگرانی روز قیامت ایمن می دارد.» (6) پس ای عزیز ، مگذار که ناتوانی بر من چیره شود و دست نیازم به خلق برآید که اینک، دست طلب به سوی تو بلند کرده ام، ای مهربان ترین مهربانان!

پیام متن:
1. دوران پیری، روزهای ضعف پس از نیرو و قوت است. اینک که در اوج قدرتی، دست ضعیفان گیر که شاید در روزگار ضعف و پیری تو، دست تو گیرند.
2. در جوانی چنان پیشه کن که در پیری برای طلب یاری از خدا شرم نکنی.

عبادت از سرشوق
مگر نه اینکه آفرینش مرا هدفی است والاتر از آفرینش حیوان و گیاه و جمادها و مگر نه اینکه خوردن و خوابیدن و آشامیدن، مقصدی نیست که روح تشنه مرا سیراب کند و جان بی قرار مرا در قفس تن آرام سازد؟ آری روح آن دم که در مسیر بندگی تو گام بر می دارد، به قرار و آرام می رسد. بندگی تو، هدف آفرینش جن و انس است، چنان که خود فرمودی: «جن و انس را نیافریدم ، مگر برای آنکه [مرا] عبادت کنند». (ذاریات : 56)
و رسول گرامی تو نیز- که سلام و درود تو بر او و خاندان او باد – فرمود:
برترین مردم کسی است که عاشق عبادت باشد، در دل عبادت را دوست داشته باشد، در حال فراغت بال و آرامش خاطر آن را انجام دهد و باک نداشته باشد که از نظر معاش در مضیقه و تنگی است یا در آسایش و رفاه. (7)
خدای مهربان من، مباد روزی که دلم از عبادت و بندگی تو به تنگ آید و از ایستادن بر در خانه تو ملول شود یا به تکبیری و قرائتی و سجده ای بی روح، به رفع تکلیف بندگی دل خوش کند؛ که این، نه بندگی، که پرده غفلت است و به فرموده تو: «کوردلان را راهی برای هدایت نیست». (نمل : 81)
از در کوی تو هر کس به ملامت برود
نرود کارش و آخر به خجالت برود
(حافظ)
پس مخواه که در عبادت و بندگی ات، به بی رغبتی گرفتار آیم و در پیمودن راه تو، گرفتار کوردلی و نابینایی شوم.(8) در راهت به هوش و بیدارم دار تا با شور و نشاط به سوی تو آیم و با عشق سر به درگاه بندگی ات سایم و با چشمی گشوده ، راه روشن تو را برگزینم.
ای سرچشمه هستی ، چشمی بینا و دلی عاشقم ده که عاشقانه به عبادت برخیزم و آن گاه با چنین بندگی ایی، جان سرگشته را تسلا دهم و از جام آرامش بنوشم.

پیام متن:
عبادت و نزدیکی به خدا، هدف آفرینش توست و کارهای دیگر، همه سراب. بنگر که برای رسیدن به سراب، بیشتر می کوشی یا برای رسیدن به هدف؟

کسب رضای خدا و دوستی با دوستان خدا
ای مهربان، ای بخشاینده، ای خطا پوش، چه زیباست خدایی ات! چه دل نشین است حضورت ! و چه بلند است مقامت!
«ای خدای من، این عزت مرا بس که بنده تو باشم و این افتخار مرا بس که پروردگارم تو باشی .»(9) در درگاه بزرگواری تو، جز شرمناکی و روسیاهی چه می ماند برای من که هیچ نشان شایستگی در بندگی ات بر سینه ندارم؟
عزیزا، «تو چنانی که من دوست می دارم . سپس مرا چنان کن که تو دوست می داری.» (10) و مددم کن که چنان کنم که تو می خواهی. به راهی که نمی پسندی، روانم مدار و به طلب آنچه رضای تو نیست، گرفتارم مکن. با آنانی نزدیکم کن که با تو نزدیکند، تو را می پسندند، تو را می خواهند، تو را می خوانند و تو دوستشان می داری؛ آنان که مولا علی علیه السلام در وصفشان می فرماید:
گروهی هستند که خدا را خالصانه عبادت می کنند و وقتی همه مردم به ظاهر دنیا توجه می کنند، آنان به باطن دنیا می نگرند و گذرا بودن دنیا را می فهمند، آن گاه که همه به دنیا دل می بندند. پس آنچه را می دانند روزی رهایشان خواهد کرد، رها می کنند. (11)
رسول گرامی تو نیز اینان را چنین معرفی می کند که:
دوستان خدا ساکت می شوند، ولی سکوتشان ذکر خداست و نگاهشان عبرت و پند است و گفتارشان حکمت است و راه رفتنشان میان مردم برکت است .(12)
الهی ، هرگز مباد که از دوستان تو دور بمانم و هم قدم دشمنان تو باشم؛ همراه آنان که از تو دورند و از تو بریده اند .
ای برتر از همه وهم ها و ای والاتر از همه وصف ها، بنگر مرا که چگونه هر دم به تمنا سر به درگاه تو می سایم. پس به رحمتت مرا به سوی خود بخواه تا تنها، بنده تو باشم و دیگر هیچ؛ و با دوستانت هم نشین باشم و از دشمنانت بگریزم . ای برآورده حاجت ها و ای مهربان ترین مهربان ها.

پیام متن:
1. خدای تو چنان است که تو دوست می داری: بخشنده، مهربان، روزی دهنده و خطاپوش. پس ای بنده، تو نیز چنان باش که او دوست می دارد: مخلص: مطیع و دوست دار رسیدن به او.
2. خدایا با آنان که به یاد تو هستند ، هم نشینم بدار و از هم نشینی با بی خبران از تو، بازم دار.

پی نوشتها:

1-محمدباقر مجلسی، بحار الانوار، ج 3 ، ص200.
2- همان ،ص218.
3- دعای مکارم الاخلاق.
4- اشاره به بخشی از دعای مکارم الاخلاق.
5- شرح مکارم الاخلاق، ص236.
6- همان.
7- همان، ص253.
8- بخشی از دعای مکارم الاخلاق.
9- مفاتیح الجنان، مناجات منظومه امیرالمؤمنین علیه السلام.
10- همان.
11- نک : محمد محمدی ری شهری، میزان الحکمه، ح22529.
12- همان ، ح22539.
منبع: ماهنامه طوبی 26

مطالب مشابه

دیدگاهتان را ثبت کنید