نویسنده: مهدى سلطانى رنانى

مقوله «پوشش و استتار بدن» به عنوان جزء جدایى‌ناپذیر حیات انسانى و مصداق اصلى حجاب، امرى کاملاً مشهود و بى‌نیاز از تعدیل است. براى حجاب کارکردهایى در دو حوزه فردى و اجتماعى، قابل تصوّر است:
الف. کارکردهاى فردى:
همچون پاسخگویى به نیاز فطرى «خوداستتارى» و تأمین امنیّت در برابر گرما و سرما.
ب. کارکردهاى اجتماعى:
هویّت‌بخشى و ایجاد امنیّت اجتماعى از جمله این کارکردهاست، چراکه نوع پوشش و حجاب، نشان‌دهنده سنّت‌ها، ارزش‌ها و باورهاى یک جامعه است.
اسلام، حجاب را از مصادیق مهمّ تحقق امنیّت اجتماعى در جامعه معرّفى کرده است و چالش‌ها، زمینه‌ها و راهبردهاى بسیار مهمّى را براى شکوفایى ذهن نواندیش افراد جامعه در این مورد تبیین نموده است.
بر این اساس و به منظور آگاهى بیشتر از رابطه حجاب و امنیّت اجتماعى، ما برآنیم که در این نوشتار جنبه‌هاى مختلف این موضوع و اهمّیّت آن راتوضیح داده و تأثیر آن را در حفظ ارزش‌هاى دینى بیان کنیم.
به طور کلّى در این مقاله موارد ذیل مورد بحث و بررسى قرار گرفته است:
1. امنیّت اجتماعى، هدف اساسى وجوب حجاب.
2. امنیّت اجتماعى، فلسفه حقیقى وجوب حجاب.
3. پایه‌هاى تحقق امنیّت اجتماعى در سایه حجاب بانوان.
4. آثار و فوائد حجاب اسلامى و تحقق امنیّت اجتماعى.
5. آثار سوء بد حجابى و انهدام امنیّت اجتماعى.
6. بیان نتیجه و ارائه راهکارها و پیشنهاداتى جهت تثبیت امنیّت اجتماعى در سیطره حجاب اسلامى.
گوهر اسلام، سعادت و نجات آدمى است و باورهاى دینى، احکام اخلاقى و فقهى در راستاى این غایت مهم نازل شده‌اند. این آموزه‌هاى هستمندانه و بایستى از خالق حکیمى تجلّى مى‌یابد که به نیازهاى روحى و جسمى، مادى و معنوى، فردى و اجتماعى بشریّت، کاملاً آگاه است. احکام الهى مربوط به پوشش زنان نیز با این فلسفه و حکمت مدبّرانه صادر گردیده است.
زن با عنصر حجاب اسلامى، نه تنها به تهذیب، تزکیه نفس و ملکات نفسانى پرداخته و قرب الهى را فراهم مى‌سازد، بلکه باعث گسترش روزافزون امنیّت اجتماعى و ایجاد زمینه‌اى جهت رشد معنوى مردان مى‌گردد؛ همچنان که خداوند سبحان، خطاب به پیامبر اکرم صلى‌الله‌علیه‌و‌آله مى‌فرماید:
«به مردان مؤمن بگو تا چشمان خود را از نگاه ناروا بپوشانند و فروج و اندامشان را محفوظ دارند، که این بر پاکیزگى جسم و جان ایشان، بهتر است (1)».
همچنین مى‌فرماید:
«به زنان و دختران خود و به زنان مؤمن بگو که خویشتن را با چادرهاى خود بپوشانند که این کار براى آن است که آنها به عفّت شناخته شوند تا از تعرّض و جسارت، آزار نکشند (در امنیّت کامل باشند) ؛ خداوند در حقّ خلق، آمرزنده و مهربان است(2)».
همان‌گونه که ذکر گردید، حجاب و پوشش اسلامى براى مردان و زنان، تنها از کارکرد فردى برخوردار نیست و فقط براى سامان‌دهى خلقیّات و ملکات نفسانى آدمیان، مؤثر نمى‌باشد، بلکه از کارکرد اجتماعى نیز برخوردار است؛ غرایز، التهاب‌هاى جسمى و معاشرت‌هاى بى‌بند و بار را کنترل نموده، بر تحکیم نظام خانواده مى‌افزاید. همچنین از انحلال کانون مستحکم و پایدار زناشویى جلوگیرى نموده و امنیّت اجتماعى را فراهم مى‌سازد. حال اگر کسانى با نگرش دینى، اسلامى یا با رویکرد جامعه‌شناختى و روان‌شناسى به چنین کارکردها و تأثیرات مطلوب، به ویژه تأمین امنیّت اجتماعى پى ببرند، نه تنها هدفمندانه، زندگى مى‌کنند، بلکه براى رفتارها و اندیشه‌هایشان دست به گزینش مى‌زنند تا به اهداف متعالى الهى و انسانى دست یازند. از این‌رو به مسأله حجاب نیز به عنوان راهبردى کارساز جهت تأیید و ترویج ارزش‌هاى اجتماعى، تأمین‌کننده سعادت آدمى و منشأ قرب الهى مى‌نگرند.
بنابراین، پوشش اسلامى به منزله یک حفاظ ظاهرى و باطنى در برابر افراد نامحرم، قلمداد مى‌شود که مصونیت اخلاقى، خانوادگى و پیوند عمیق میان حجاب ظاهرى و بازدارى باطنى و از همه مهمّ‌تر امنیّت اجتماعى را فراهم مى‌سازد و پیشینه آن به اندازه تاریخ آفرینش انسان است؛ چراکه پوشش و لباس هر بشرى، پرچم کشور وجود اوست. پرچمى که وى بر خانه وجودش نصب کرده است و با آن اعلام مى‌دارد که از کدام فرهنگ تبعیّت مى‌کند(3).
در سال‌هاى اخیر، روند شبهات درباره حجاب و پوشش اسلامى، شدت یافته است و مطرح شدن شبهات فراوان در زمینه حجاب برتر به همراه عوامل دیگرى مانند ضعف اعتقاد و عدم شناخت کافى از این مسأله و ضرورت آن موجب تهدید امنیّت اجتماعى و اُفت روند استفاده از مصادیق چنین حجابى در جامعه شده است، که نتیجه اتّخاذ روش تخریبى بعضى مطبوعات و رواج پوشش‌هاى نامناسب در مقابل نامحرمان است؛ لذا ما به منظور اینکه اسلام، مشوّق حجاب و پوشش کامل براى زنان و دختران در برابر افراد نامحرم است، به بیان هدف و فلسفه این مصداق مهمّ اسلامى و رابطه فراگیر و تنگاتنگ آن با امنیّت اجتماعى از جنبه‌هاى مختلف مى‌پردازیم.
امید است که راهکارهاى بیان شده در این زمینه‌ها براى همه اقشار جامعه اسلامى به ویژه نسل جوان و اندیشمند، مفید باشد و عزمشان را براى عمل و گسترش آن، به نحو مطلوب و احسن، جزم نمایند تا امنیّت اجتماعى، تأمین شود. ثانیا نماد فرهنگى و ملّى بشریّت، درخشش روزافزون خود را حفظ نماید.
امنیّت اجتماعى، هدف اساسى وجوب حجاب
با توجه به آیات قرآن مجید، به خوبى مشخص و معیّن مى‌گردد که هدف از تشریع وجوب حکم حجاب اسلامى دست‌یابى به تزکیه نفس، طهارت، عفّت و پاکدامنى جهت استحکام و گسترش امنیّت اجتماعى است.
«و اِذا سَأَلْتُموهُنَّ مَتاعا فَسْئلوهُنَّ مِنْ وَراءِ حِجابٍ ذلِکُم أطْهَرُ لِقلوبِکُم و قُلُوبِهِنَّ(4)».
چون نگاه نامحرم توسط مردان، باعث تحریک و تهییج جنسى آنان و در نتیجه منجر به فساد و ریشه‌کن نمودن امنیّت اجتماعى مى‌شود، خداوند در کنار دستور حجاب و پوشش بدن به بانوان، مردان را نیز امر به حجاب و پوشش چشم داده و نگاه به نامحرم را بر ایشان، حرام کرده است. چنانکه در این‌باره از امام رضا علیه‌السلام نقل شده است:
«حرّم النَّظَر الى شُعورِ النّساء المَحْجوبات بالاَزْواج و غَیْرهِنَّ مِنَ النّساء لما فیه مِنْ تَهْییجِ الرّجال و ما یَدْعوا التَّهْییج الى الفَساد و الدُّخول فیما لا یحلّ و لا یجمل(5)».
«نگاه به موهاى زنان باحجاب ازدواج‌کرده و بانوان دیگر، از آن جهت حرام شده است که نگاه، مردان را برمى‌انگیزد و آنان را به فساد فرامى‌خواند در آنچه که ورود در آن نه حلال است و نه شایسته».
از مجموع گفتار فوق روشن مى‌گردد که هدف از وجوب حجاب اسلامى علاوه بر موارد مذکور، ایجاد صلاح و پیشگیرى از فساد، جهت تأمین و گسترش امنیّت اجتماعى است.
امنیّت اجتماعى، فلسفه حقیقى وجوب حجاب
یکى از فلسفه‌هاى حقیقى وجوب حجاب، حفظ آرامش زن، مصونیّت جامعه از فساد و عمق و معنا بخشیدن به امنیّت اجتماعى با توسعه آن مى‌باشد. زیرا نفس آدمى، دریایى موّاج از تمایلات و خواسته‌هاى اوست که مهم‌ترین آنها به خوراکى‌ها، امور جنسى و مال و جاه و مقام، مربوط مى‌شود و بدون شک بالاترین خواسته‌هاى مردان، تمایل به جنس زن است. در سخنان عرفا آمده است:
«أعْظَمُ الشَّهْوَه، شَهْوَه النّساء(6)»:
«بزرگ‌ترین خواسته‌هاى مرد، رغبت به زنان است».
ارائه زیبایى‌ها و مواضع بدن زن، به شهوت و طمع مردان، دامن مى‌زند و آنها را به یک کانون جدّى خطر، مبدّل مى‌سازد که به سلب آرامش زن و امنیّت اجتماعى منتهى مى‌گردد. آنچه مى‌تواند از این ناامنى پیشگیرى کند، پوشش زن از چشمان گرسنه نامحرمان است که با حجاب کامل اسلامى، عملى خواهد شد.
پوشش دینى، پیام عفت، شخصیّت و خداترسى زن مسلمان است و مردان جامعه نه تنها به چنین بانویى چشم طمع نخواهند داشت که او را نیرویى بالفعل در هرچه وسعت بخشیدن امنیّت اجتماعى دانسته و نجابتش را مى‌ستایند. در این صورت است که زن نه تنها در سنگر حجاب خود، از تیر نگاه‌هاى زهرآلود، سخنان آزاردهنده و برخوردهاى اراذل جامعه در امان خواهد بود، بلکه امنیّت و آرامش درونى خود و اجتماع خویش را برقرار خواهد کرد.
نکته معنوى و عرفانى قابل ذکر در این باب، پیام الهى آفریدگار هستى، خطاب به زنان است:
«اى زن! آگاه باش، دنیا خراب‌آبادى است که هر نقطه آن به مین‌هاى شیطان و نگاه‌هاى آلوده، ناامن گشته است. اما فرشته‌هاى حجاب در محفل انس و یاد خدا در امنیّتى بى‌نظیر به سر مى‌برند که دیگران از طعم آن بى‌خبرند(7)».
شب تاریک و بیم موج و گردابى چنین حایل کجا دانند حال ما سبکباران ساحل‌ها
پایه‌هاى تحقق امنیّت اجتماعى در سایه‌هاى حجاب بانوان
پوششى که اسلام آن را به عنوان یک حکم شرعى اعلام کرده است، یک عمل ظاهرى و گسسته از عوامل و پایه‌ها نیست، بلکه حجاب، خیمه عفاف بانوانى است که آن را بر پایه‌هاى خود استوار نموده و باعث ترویج ارزش امنیّت اجتماعى مى‌گردند و به تحقق آن در جامعه اسلامى، کمک مى‌نمایند.
اکنون شایان ذکر است که این پایه‌هاى اساسى بیان گردد:
1. ایمان به خدا و جهان آخرت
از مهم‌ترین عواملى که بانوان توسط آن به آرامش روحى و روانى دست یافته و امنیّت اجتماعى جامعه را فراهم مى‌نمایند، این است که وقتى زن به خداى تعالى و علم و حکمت او ایمان آورد و معتقد گردد احکامى که براى بشریّت تشریع کرده، بودن نقص و داراى آثار مطلوبى است، از حکم الهى حجاب استقبال نموده، امنیّت اجتماعى جامعه را تضمین مى‌کند.
2. تقوا
پرهیزکارى بانوان، ضامن تأمین امنیّت اجتماعى است و تا این پایه محکم معنوى در قلب بانوان شکل نگیرد، حجاب را نوعى محدودیّت براى خود قلمداد نموده و امنیّت اجتماعى انسان‌ها را تهدید مى‌نماید.
خانمى که بداند تقواى الهى پادزهر بیمارى دل‌هاست که حجاب‌هاى تاریک جان را غرق مى‌کند و لانه‌هاى هوس را برمى‌اندازد، آن را به کام جان خود مى‌ریزد تا عالم جانش، گلستان گل‌هاى سلم، طاعت و تسلیم گردد و خیمه حجابش را برمى‌افروزد تا حافظ بوستان ارزش‌هاى خویشتن و آرامش درونى اجتماع خود شود.
3. آگاهى
شناخت سیماى زن، حقیقت حجاب، فلسفه و آثار آن از جمله پایه‌هاى مستحکم پوشش دینى و تبلور امنیّت اجتماعى است. وقتى خانمى به پاسخ درونى خود که چرا باید پوشیده باشم نایل شود، پایه‌هاى حجاب دینى در او شکل گرفته و با آگاهى کامل به امنیّت اجتماعى ارزش مى‌بخشد و دوام آن را تضمین خواهد کرد. به طور کلّى، آگاهى زن نسبت به آثار مطلوب حجاب و مهم‌تر از آنها مسأله امنیّت اجتماعى باعث مى‌شود که نه تنها احساس سنگینى از پدیده حجاب ننماید، بلکه از آن به خوبى استقبال نموده، وسوسه‌هاى شیطانى را هیچ انگاشته و آرامش برونى و درونى اجتماع را وسعت مى‌بخشد.
همچنین این پیام اصیل و عرفانى را همیشه آویزه گوش‌هاى خود مى‌گرداند:
«خواهرم! سرزمین جانت را با خورشید آگاهى روشن کن تا بر زوایاى وجودت بتابد و آن‌چنان که هستى خود را بشناسى، آنگاه دریابى که حجاب باله‌هاى شنا به سوى سرچشمه هستى امنیّت فردى و اجتماعى کامل است و پوشش‌هاى مهیّج وزنه‌هاى سنگینى است که زن را غریق ژرفاى مهیب دنیا نموده، امنیّت خود و جامعه خویش را برهم مى‌زند».
آثار و فواید حجاب اسلامى بر تحقق امنیّت اجتماعى
آثار و فواید حجاب اسلامى بر گسترش امنیّت اجتماعى، بسیار است که برخى از آنها عبارتند از:
1. ایجاد آرامش روانى بین افراد جامعه.
2. جلوگیرى از تهییج و تحریک جنسى و خنثى نمودن لذایذ نفسانى.
3. کاهش چشمگیر مفاسد فردى و اجتماعى در جامعه اسلامى.
4. حفظ و استیفاى نیروى کار در سطح جامعه اسلامى.
5. حضور معنوى‌گرایانه زنان و مردان در محیط اجتماعى.
6. کاهش تقاضاى مدپرستى بانوان.
7. حفظ ارزش‌هاى انسانى، مانند عفت، حیا و متانت در جامعه.
8. مصونیّت زنان در همه زمانها و مکانها.
9. سلامت و زیبایى موقعیّت اجتماعى و فرهنگى مردان و زنان جامعه اسلامى.
10. هدایت، کنترل و بهره‌مندى صحیح از امیال و غرایز انسانى.
11. مبارزه با تهاجم فرهنگى غرب.
12. از بین‌بردن فشارهاى اجتماعى نامشروع و نابهنجار(8).
اکنون به توضیح برخى از فواید مذکور مى‌پردازیم تا اثبات گردد حجاب از لوازم جدایى‌ناپذیر و ابزارهاى اولیه و پایه‌اى جهت برقرارى مداوم امنیّت اجتماعى است.
ایجاد آرامش روانى در افراد جامعه
نفس آدمى دریایى از خواستنى‌ها و تمایلات است. زمانى که به چیزى رغبت پیدا کند همانند دریا، توفانى مى‌شود و تنها راه آرام شدن جزر و مد این دریا، رسیدن او به خواسته خویش است. لذا براى جلوگیرى از چنین موقعیت مهلک و درد طاقت‌فرسایى، حجاب؛ داروى درمان‌کننده و موجد امنیّت و صفاى روحى است. همانطور که یک بانوى تازه مسلمان آمریکایى مى‌گوید: «سلامت روح مرد و جامعه با نوع و کیفیت پوشش زنان، رابطه مستقیم و غیرقابل انکار دارد(9)».
حفظ و استیفاى نیروى کار
اسلام با التفات ویژه به مسأله حجاب و پوشش زنان در محیط کار مى‌خواهد که محیط اجتماع از لذت‌هاى ناهنجار جنسى، پاک شده و راه را جهت حفظ نیروى قدرتمند روحى و جسمى با حضورى معنوى در محل کار، بگشاید. در مقابل، بى‌حجابى و بدحجابى باعث سوق دادن لذت‌هاى جنسى از محیط کار و کادر خانواده به اجتماع و در نتیجه، تضعیف نیروى کار افراد جامعه و برهم زدن امنیّت اجتماعى آنان مى‌گردد(10).
مبارزه با تهاجم فرهنگى غرب
مبارزه با تهاجم فرهنگى، پدیده جدیدى نیست. در طول تاریخ بشر، جنگ فرهنگى، همیشه وجود داشته است. به عنوان نمونه، فرعون در برابر موسى علیه‌السلام به جنگ فرهنگى متوسل شده گفت: »مى‌ترسم آیین شما را دگرگون سازد، و یا در این سرزمین فساد برپا نماید!»(11). یکى از جنبه‌هاى مهم تهاجم فرهنگى غربى‌ها مبارزه با حجاب و از بین‌بردن امنیّت اجتماعى بوده و هست و این امر، مشخصا از زمان رضاخان شروع شد. به این صورت که تحت عنوان متحدالشکل شدن، با حجاب به مبارزه برخاستند و پوشیدن لباس روحانیّت را قدغن، و مجالس عزادارى امام حسین علیه‌السلام را نیز ممنوع کردند(12).
آنها همچنین به عنوان آزادى و هنر، انواع فساد و فحشا و ابتذال را ترویج دادند و حجاب را مانع اصلى این آزادى حقیقى معرفى کردند و امنیّت اجتماعى افراد جامعه را به خطر انداختند.
حفظ حجاب و امنیّت اجتماعى و درک رابطه مستقیم و عمیق این دو مقوله، راهکارها و فواید بسیار ارزشمندى را جهت مبارزه با تهاجم فرهنگى غرب ارائه مى‌دهند:
1. باعث تبلیغ فرهنگ ناب اسلامى و تشویق جوانان به ازدواجِ موفقِ اسلامى مى‌گردند.
2. جوانان را جهت تقویت روحیه و حفظ آرامش درونى به جاى سوق‌دادن به محیط فحشا و اعمال مبتذل، به شرکت در فعالیت‌هاى هنرى، ورزشى، فرهنگى و مذهبى رهنمون مى‌شوند.
3. حفظ حجاب، نه تنها باعث ایجاد امنیّت اجتماعى فراگیر مى‌شود، بلکه جهت مبارزه با تهاجم فرهنگى، مسؤولان را از واردات کالاى تجملاتى، لوازم بهداشتى و آرایشى مبتذل نهى مى‌نماید(13).
آثار سوء بى‌حجابى و زوال امنیّت اجتماعى
بى‌حجابى یا حضور تحریک کننده زنان در جامعه، از آثار زیانبار اخلاقى، سیاسى، آخرتى و اجتماعى مختلفى برخوردار است که یکى از مهم‌ترین آن‌ها زوال امنیّت اجتماعى است. بى‌حجابى با اثرات مهلک خود که در ذیل آمده و شرح داده مى‌شود، باعث از بین رفتن بنیه اعتقادى و امنیّت اجتماعى بشریّت مى‌گردد.
1. سقوط شخصیّت
حجاب، قانون فطرت است و سرپیچى از قوانین فطرى، زن را از هویت او خارج مى‌سازد و خروج از هویت انسانى همان و سقوط از جایگاه بلند ارزشى شخصیتى همان. با افول شخصیّت زن، بى‌بندوبارى در جامعه رایج و نظام خانوادگى مختل مى‌گردد و در نتیجه امنیّت اجتماعى از افراد جامعه، سلب مى‌شود(14). سقوط شخصیت زن به دلایل زیر باعث اضمحلال امنیّت اجتماعى مى‌شود:
الف. زن با از دست‌دادن شخصیت خویش، ارزشهایش منهدم شده و هوسرانى را در جامعه رواج مى‌دهد، در نتیجه سلامت اخلاقى و به دنبال آن امنیت اجتماعى نیز کاهش مى‌یابد.
ب. زنان، با غفلت از اصول اخلاقى اسلام، مسایل جنسى را به محیط جامعه کشانده و زمینه گسترش گناه و از هم‌پاشیدگى نظم اجتماع را به وجود مى‌آورند.
ج. زنان، با بى‌حجابى به معصیت کبیره خودنمایى گرفتار آمده و بى‌حیایى را در جامعه ترویج مى‌دهند، در نتیجه امنیّت اجتماعى، نابسامان گشته، از بین مى‌رود.
2. تزلزل خانواده‌ها
یکى از آثار زیانبار بى‌حجابى بانوان، تزلزل خانواده‌هاست، زیرا آنان با گسترش و رواج مسایل جنسى از خانواده به جامعه، مرتکب ظلمى فاحش و غیرقابل جبران اجتماعى مى‌گردند و روابط زناشویى در خانواده‌ها را متزلزل مى‌کنند، در نتیجه امنیّت خانوادگى با خطرات جدى از قبیل از هم‌پاشیدگى بنیان خانواده و عقده‌مند شدن مردان، روبرو مى‌شود و این مشکلات زیانبار به محیط جامعه کشیده شده، امنیّت اجتماعى را در نظام اسلامى با آشفتگى جدى مواجه مى‌سازد.
از دیگر آثار سوء بى‌حجابى و تأثیر آن در زوال امنیّت اجتماعى مى‌توان به فقدان تعادل فکرى، روانى و اجتماعى افراد جامعه، ایجاد احساس بى‌مسؤولیتى در نسل جوان جامعه، از بین‌بردن انگیزه‌هاى ازدواج مشروع در جوانان و تقویت احساس بى‌ارزشى و پوچى انسان‌ها اشاره نمود، که به دلیل گستردگى بحث، از توضیح آنها خوددارى مى‌شود (ر.ک: مسأله حجاب، شهید مرتضى مطهرى، صص 95 – 80. حجاب و جامعه، زهرا حسینى موسوى، صص 70 – 9 و حجاب‌شناسى، چالش‌ها و کاوش‌هاى جدید، حسین مهدى‌زاده، بخش شبهه‌هاى وارده در حجاب و پاسخ‌هاى نغز آن از سوى دانشمندان اسلامى).
نتیجه
از مباحث بیان شده در این مقاله، به خوبى رابطه حجاب و امنیّت اجتماعى، آشکار مى‌گردد و نمایان مى‌شود که اسلام، جهت حفظ امنیت اجتماعى، طرفدار حجاب بیشتر و حداکثر بانوان، به ویژه زنان و دختران جوان در بیرون از منزل و در مواجهه با نامحرم است. از دیرباز، بعضى از مصادیق حجاب برتر، مانند لباس‌هاى بلند، مقنعه و چادر مشکى، ضامن امنیت بوده و داراى اصل و ریشه قرآنى مى‌باشند. از این مقاله به خوبى این نکته فهمیده مى‌شود و به دست مى‌آید که مسأله حجاب، یکى از مهم‌ترین چارچوب‌هاى احکام الهى جهت تضمین سعادت فردى و اجتماعى بشریّت است و اینکه عده‌اى با استفاده از شبهات و روش‌هاى القایى تبلیغ منفى، به جاى ارائه‌دادن طرح مشخص و جالبى براى ترویج الگوهاى مطلوب از حجاب اصیل و برتر، به جنگ روحى و روانى بر علیه زنان متدیّن و عفیف جامعه و اضمحلال امنیت اجتماعى اقدام مى‌نمایند، به سختى در اشتباه و گمراهى آشکارند و باید بدانند که از اقدامات نابهنجار خویش سودى جز تخریب شخصیت درونى خود نخواهندبرد.
با توجه به واقعیّتهاى موجود از حجاب در جامعه، باید تمام ابزارهاى فرهنگ‌ساز از قبیل کتاب، مطبوعات و صدا و سیما به سوى ارزش‌هاى اسلامى که یکى از بارزترین آنها رعایت پوشش و حجاب برتر و مطلوب و امنیت اجتماعى فراگیر است، هدایت شوند و همه افراد را به مهم‌ترین وجهى رهنمون گردند.

________________________________________
1. نور، 30.
2. احزاب، 59.
3. فرهنگ برهنگى و برهنگى فرهنگى، غلامعلى حداد عادل، ص 40.
4. احزاب، 53.
5. بحارالانوار، علامه مجلسى، ج 104، ص 34.
6. محجه البیضاء، ج 5، ص 177.
7. تحلیلى نو و عملى از حجاب در عصر حاضر، محمدرضا اکبرى، ص 14 – 16.
8. براى آگاهى بیشتر درباره آثار و فواید پوشش و حجاب و امنیّت اجتماعى، ر.ک: مجموعه مقالات پوشش و عفاف، دومین نمایشگاه تشخیص منزلت زن در نظام اسلامى.
9.ر.ک: آیین بهزیستى، ج 3، ص 219.
10.مسأله حجاب: استاد شهید مرتضى مطهرى، ص 94 – 84.
11. «..انّى أَخافُ أنْ یُبَدِّلَ دِینَکُم أو أن یُظْهِر فى الارض الفساد»، سوره مؤمن، آیه 26.
12.ر.ک: انقلاب یا بعثت جدید، حجه‌الاسلام هاشمى رفسنجانى، ص 17.
13.ر.ک: پژوهشى نو پیرامون انقلاب اسلامى، حمید دهقان، ص 182 – 180.
14.تحلیلى نو و عملى از حجاب در عصر حاضر، محمدرضا اکبرى، ص 190 – 193.

منبع: ماهنامه ‌درسهایى از مکتب اسلام