انتخاب شما کدام است؟
وقتی می‌خواهی چای بخوری، آن را با چه شیرین می‌کنی؟ یکی می‌گوید شکر سفید، یکی شکر قهوه‌ای را توصیه می‌کند و یکی فقط عسل را پیشنهاد می‌دهد. علاوه بر شیرین‌کننده‌های نامبرده، مربا، میوه‌های خشک و قند رژیمی هم هستند که افراد بنا بر ذائقه‌شان، یکی از آنها را انتخاب می‌کنند و عادت به خوردنشان دارند اما کدام‌یک بر دیگری ارجحیت دارد؟
قبل از هر چیز، به یاد داشته باشید که هر شیرین‌کننده‌ای، حتی اگر عسل باشد، باید در مقادیر مشخص مصرف شود.

عسل
یکی از شیرین‌کننده‌ها، عسل است که قند آن طبیعی و متشکل از فروکتوز و گلوکز است. این ماده غذایی خاصیت ضد میکروبی (ضدقارچ، ضدباکتری و ضدویروسی) دارد، عادت به خوردن آن به تنظیم قندخون کمک و از افت ناگهانی آن جلوگیری می‌کند. به علاوه، از آنجا که اندیس‌گلایسمی پایین‌تری در مقایسه با شکر سفید دارد، توصیه می‌شود به‌عنوان یک شیرین‌کننده در رژیم غذایی افرادی که قصد کاهش وزن دارند، قرار گیرد. بررسی‌ها نشان داده است خوردن عسل به تقویت سیستم دفاعی بدن کمک و از بروز عفونت‌های احتمالی پیشگیری می‌کند. در ضمن، عسل دارای ترکیب‌هایی با خاصیت آنتی‌اکسیدانی است و مصرف مرتب آن سطح ترکیبات پلوفنولیکی بدن (با خاصیت ضد سرطانی) را افزایش می‌دهد. به علاوه، خوردن این ماده غذایی برای افراد مبتلا به دیابت نوع 2 یا دچار کلسترول خون بالا، توصیه می‌شود اما باز هم تاکید می‌کنیم که حتی عسل هم در مقادیر حساب شده باید مصرف شود.

خشکبار
این گروه از مواد غذایی شیرین شامل کشمش، مویز و انواع تکه‌های میوه خشک است که مملو از موادمعدنی نظیر پتاسیم، منیزیم و آهن هستند و فیبر فراوانی دارند اما به دلیل قند زیاد توصیه می‌شود که به مقدار محدود مصرف شوند. به همین دلیل، خوردن بی‌رویه آنها به کسانی که اضافه‌وزن دارند و به دیابت مبتلا هستند، توصیه نمی‌شود زیرا عوارض ناشی از چاقی و دیابت را تشدید خواهدکرد بنابراین مقدار مشخصی از میوه‌های خشک مانند یک قاشق غذاخوری توت خشک یا کشمش در طول روز مجاز است و به کسانی که تصمیم به کاهش وزن دارند یا از فشارخون بالا رنج می‌برند یا یبوست دارند، توصیه می‌شود.

شکر سفید
شکر سفید، شیرین‌کننده‌ای سرشار از قندهای ساده نظیر ساکاروز است و از تصفیه کامل شکر به‌دست می‌آید. هر قاشق چایخوری از آن 16 کیلوکالری انرژی دارد و از آنجا که قندخون را بالا می‌برد، باعث می‌شود انسولین به سرعت ترشح و قند وارد سلول‌ها شود و به دنبال آن قندخون افت می‌کند و گرسنگی احساس می‌شود. به این ترتیب زمینه چاقی و ابتلا به بیماری‌هایی نظیر دیابت به وجود خواهد آمد. علاوه بر موارد یاد شده، عادت به خوردن شکر سفید آن هم در مقادیر فراوان، تضعیف سیستم ایمنی بدن را به دنبال دارد، زمینه ابتلا به سرطان (پستان، پروستات، ریه، مثانه،‌ پانکراس و…) را افزایش می‌دهد و روند پیری پوست را سریع خواهد کرد. علاوه بر اینها، مصرف مکرر شکر سفید باعث بزرگ‌شدن کبد و حتی بروز کبد چرب می‌شود و ترشح هورمون‌ها را مختل می‌کند مثلا استروژن را در مردان افزایش و باعث کاهش ترشح هورمون رشد می‌شود. همچنین بررسی‌ها نشان داده‌اند کسانی که در طول عمرشان زیاد شکر سفید مصرف می‌کنند، بیشتر احتمال دارد به آلزایمر مبتلا شوند بنابراین تا می‌توانید شکر سفید نخورید.

مربا
تهیه مربا یکی از روش‌های نگهداری مواد غذایی، به‌خصوص میوه‌هاست. برای تهیه آن میوه را با نسبت مشخصی از شکر روی حرارت می‌گذارند تا پخته شود اما بعضی افراد از مربا به عنوان شیرین‌کننده استفاده می‌کنند در حالی که چون روی حرارت تهیه شده است، مقدار قابل ملاحظه‌ای از ویتامین C موجود در میوه آن از بین می‌رود اما فیبر آن باقی می‌ماند. بهتر است مربای خانگی با تکه‌های میوه مصرف شود اما در مقادیر محدود. به خصوص کسانی که یبوست دارند و می‌خواهند یک شیرین‌کننده مصرف کنند می‌توانند میوه‌هایی مانند زردآلو و انجیر را به صورت مربا میل کنند.

شکر قهوه‌ای
شکر قهوه‌ای در واقع شکر نیمه تصفیه‌شده و همراه با ملاس است. وجود ملاس در شکر، باعث قهوه‌ای رنگ‌شدن آن می‌شود. این شیرین‌کننده نیز درصدی ساکاروز و 2 درصد آب دارد اما دارای مقادیری از مواد معدنی نظیر کلسیم، پتاسیم، منیزیم و آهن است. البته از نظر مقدار کالری، با شکر سفید چندان تفاوت ندارد به‌طوری که خوردن یک قاشق چای‌خوری از آن 17 کیلوکالری انرژی به بدن می‌رساند. جالب است بدانید که شکر قهوه‌ای قدرت شیرین‌کنندگی بیشتری در مقایسه با شکر سفید دارد و توصیه می‌شود در خوردن آن نیز حد اعتدال رعایت شود اما کسانی که فشارخون دارند، به کم‌خونی دچار هستند و از پوکی استخوان رنج می‌برند اگر می‌خواهند شیرین‌کننده‌ای مصرف کنند، بهتر است شکر قهوه‌ای را برگزینند.

قند رژیمی
قندهای رژیمی انواع بسیاری دارند؛ از ساخارین گرفته تا آسپارتام وآسه‌سولفام که هر یک، قدرت شیرین‌کنندگی متفاوتی دارند (البته بیشتر از قند معمولی) و با خوردن آنها بدن انرژی دریافت نمی‌کند (این موضوع مزیت این خوراکی ها محسوب می شود) اما بررسی‌‌ها و مطالعات حیوانی نشان داده‌اند برخی از این شیرین‌کننده‌ها آثار سرطان‌زایی دارند و در خوشبینانه‌ترین حالت، تنها عارضه‌شان این است که ذائقه را به مصرف هر چه بیشتر مواد غذایی شیرین عادت خواهد داد. به همین دلیل توصیه می‌شود این شیرین‌کننده‌ها را مصرف نکنید.
منبع: هفته نامه سلامت