یکی دیگر از ویژگی های قرآن، وجود تناسب معنوی میان آیات هر سوره است، گرچه یک جا نازل نگشته و به صورت پراکنده با فاصله های زیاد یا کم نازل شده باشند. زیرا پراکندگی در نزول آیات که به جهت مناسبت های گوناگون بوده ـ طبیعتاً ـ اقتضا می کند میان هر دسته آیاتی که ...
معنای استعلاء استعلاء در لغت، به معنای «برتری طلبی، میل به بلندی» می‌باشد، و در اصطلاح، عبارت است از «میل ریشه زبان به طرف سقف دهان در هنگام تلفّظ حرف». در اثر این صفت، حرف حالت پر حجم و درشتی به خود می‌گیرد. حروف استعلاء حروف استعلاء عبارتند از «خ ـ ص ـ ض ـ ...
معنای تفخیم تفخیم در لغت، (مترادف کلمه «تسمین») به معنای «تعظیم و بزرگداشت» می‌باشد، و در اصطلاح، عبارت است از «درشت و غلیظ اداء کردن حرف به طوری که دهان از صدای آن پرشود». معنای ترقیق ترقیق در لغت، (ضد تفخیم) به معنای «رقیق کردن و از غلظت چیزی کاستن» می‌باشد، و در اصطلاح، عبارت ...
تنوین و نون ساکنه، حُکمش بدان ای هوشیار کز حکم آن زینت بود اندر کلام کردگار در «یرملون» ادغام کن، در «حرف حلق» اظهار کن در نزد «باء» قلب به میم، «مابقی» اِخفا بیار نون ساکنه و تنوین در مجاورت بیست و هشت حرف زبان عرب، چهار حکم پیدا می‌کند که عبارتند از: اظهار، ادغام، ...
معنای مدّ و قصر مدّ در لغت، به معنای «زیادت، افزونی» می‌باشد، و در اصطلاح، عبارت است از «امتداد صوت در حروف مدّی بیش از مقدار طبیعی». قصر در لغت، به معنای «کوتاهی» و ضد مدّ می‌باشد، و در اصطلاح، عبارت است از «ادا حروف مدّی به اندازه طبیعی و معمولی آن». حروف و سبب ...
1ـ موارد «سکت» در قرآن سکت یعنی قطع صوت در زمانی کوتاه بدون تجدید نفس. در چهار مورد از قرآن «سکت» وجود دارد، و علامت آن «س» کوچک می‌باشد. الف: وَلَمْ یَجْعَلْ لَهُ عِوَجاً (س) قَیَّماً لِیُنٌذِرَ (کهف، 2ـ1). لازم به یادسپاری است که روش انجام سکت مانند روش انجام وقف می‌باشد (بدون تجدید نفس) ...
معنای تجوید تجوید در لغت، مترادف با کلمه «تحسین» به معنای «نیکو گردانیدن» می‌باشد، و در اصطلاح، عبارت است از قواعد و دستورهای صحیح ادا کردن حروف از نظر مخارج، صفات و احکام آن. فائده تجوید با رعایت قواعد تجوید، قرآن همانگونه که در آغاز اسلام خوانده و شنیده می‌شد، قراءت می‌گردد و در نتیجه ...
معنای قلقله قلقله در لغت، به معنای «اضطراب، جُنبش» می‌باشد، و در اصطلاح، عبارت است از «آزاد نمودن صدای حرف در هنگام سکون». حروف قلقله حروف قلقله عبارتنداز «ب ـ ج ـ د ـ ط ـ ق» که در عبارت «قُطْبُ جَدّ» گرد آمده‌اند. در حالت سکون (اعم از اینکه ذاتی باشد یا عارضی)، صدای ...
ادغام در لغت، (مترادف کلمه «ادخال») به معنای «داخل نمودن» می‌باشد، و در اصطلاح، عبارت است از «داخل کردن حرفی در حرف دیگر به طوری که اثری از حرف اوّل «مُدْغَمْ» باقی نماند و حرف دوم «مُدْغَمٌ فیه» مشدّد شود»، مانند: (قَدْ دَخَلُوا) که دال (قَدْ) در دال (دَخَلُوا) ادغام شده و آن را (قَدَّ ...
میم ساکنه نزد حروف الفباسه حالت پیدا می‌کند «ادغام، اخفاء، اظهار». 1ـ ادغام: میم ساکنه در حرف «میم» بعد از خود ادغام می‌شود (ادغام، متماثلین و با غُنّه همراه است)، مانند: وَ هُمْ مُهْتَدُونَ (وَ هُمُّهْتَدُونَ) ـ کَمْ مِنْ (کَمِّنْ) 2ـ اخفاء: میم ساکنه قبل از حرف «باء» اخفاء می‌گردد. در هنگام اخفاءِ میم، لبها ...
معنای وقف وقف در لغت، به معنای «باز داشتن، درنگ کردن» می‌باشد، و در اصطلاح، عبارت است از «قطع صوت در هنگام قراءت برای تازه کردن نفس و سپس ادامه قرائت» (که ابتداء نامیده می‌شود.) روش وقف در کلمات قرآن در هنگام وقف تغییراتی در آخر کلمات به شرح ذیل داده می‌شود: 1ـ کلماتی که ...
عامل اساسی تمایز متن قرآن از متون عادی، علاوه بر جنبههای بلاغی و ادبی و.. همان جنبه غیبی داشتن آن است. قداست قرآن بر هر کسی با هر شرایطی اجازه نمی‌دهد که آن را در قالب دلخواه خود درآورد به ویژه که قسمت عمده‌ای از اعجاز آن در ویژگی‌های صوری و نوشتاری تمثل یافته است. ...