یکی از ریشه های «حرص» دلباختگی و دلدادگی در برابر زرق و برق دنیاست. هنگامی که آتش سوزان این عشق در درون جان انسان زبانه می کشد او را به سوی حرص و ولع نسبت به مواهب دنیای مادّی می کشاند، مانند: سایر عشّاق بی قرار که فارغ از هرگونه فکر منطقی پیوسته دست و ...
«غفلت» دارای مفهوم وسیع و گسترده ای است که هرگونه بی خبری از شرایط زمان و مکانی (که انسان در آن زندگی می کند) و از واقعیت های فعلی و آینده و گذشته خویش و از صفات و اعمال خود و از پیامها و آیات حق و همچنین هشدارهایی که حوادث تلخ و شیرین زندگی، ...
مقدمه: بخش مهمی از اخلاق اسلامی بر محور امور مالی شکل می‌گیرد. این بخش از یک سو، با مسائل حقوقی ارتباط دارد و از سوی دیگر، با مسایل اقتصادی، و نیز با مسایل سیاسی و بین المللی هم بی ارتباط نیست. با این همه ما در این جا فقط به ارزش اخلاقی آنها توجه می‌کنیم. ...
یکی از مباحث مهم علم اخلاق مقوله سعادت و لذت است و اینکه سعادت چیست؟ و لذت کدام است مقولهای است که ذهن علمای اخلاق را به خود مشغول داشته است. در این نوشته به تعریف سعادت و لذت از منظر قرآن پرداخته میشود. در توضیح مفهوم سعادت، میتوان گفت: سعادت و لذت خیلی به ...
از مباحث مهم جهان بینی، بحث حق و باطل است. این بحث که در قرآن نیز به کرات از آن سخن به میان آمده است، در دو قلمرو مورد توجه و برسی قرار می گیرد: 1. در جهان بینی 2. در جامعه و تاریخ این مقاله بیشتر به قسمت دوم توجه دارد هر چند که ...
عدالت خداوند از عقاید اصولی ما مسلمانان است و ما معتقدیم همه‌ی کارهای خداوند متعال بر اساس عدل و حکمت انجام می‌گیرد؛ با توجه به این اصل، ممکن است این سئوال مطرح شود که: منظور از جمله‌ی «یُضِلُّ مَنْ یَشَاءُ وَ یَهْدِی مَنْ یَشاءُ» در آیه 93 سوره‌ی نحل و مانند آن چیست؟ اگر هدایت ...
در بسیاری از آیات قرآن مجید و روایات اسلامی و سرگذشت انبیاء و اولیاء و صالحان و در کتب علمای اخلاق و ارباب سیر و سلوک, روی مساله توکل به عنوان یک فضیلت مهم اخلاقی که بدون آن نمیتوان به مقام قرب الهی رسید، یاد شده است. منظور از توکل سپردن کارها به خدا، و ...
سلام در لغت به معانی گوناگون آمده است، یکی از آنها معنای تحیت است و در آیه شریفه آمده است: (والسلام علی من اتبع الهدی)[1] و یکی از اسماء الله سلام است زیرا سالم از هرگونه نقص و عیب و فناست[2] و به معنای درود گفتن و هنیتبه زبان آوردن هم میباشد.[3] تحیت و درود ...
قلمن حرم زینه الله التی اخرج لعباده و الطیبات من الرزق[1] در این آیه به نوعی التفات حکمی مخصوص به این امت از حکم عام سابق استخراج شده، همچنانکه در جمله: ذلک من ایات الله لعلهم یذکرون و جمله: فاذا فعلوا فاحشه نظیرش گذشت. استفهامی که در این آیه است استفهامی است انکاری. کلمه الزینه ...
ناگفته پیداست که تواضع و فروتنی نقطه مقابل تکبر و فخرفروشی است و جدا سازی بحثهای کامل این دو از یکدیگر مشکل یا غیر ممکن است و لذا هم در آیات و روایات اسلامی و هم در کلمات بزرگان اخلاق این دو به یکدیگر آمیخته شده است، نکوهش از یکی ملازم تمجید و ستایش از ...
حقیقت توبه «توبه» دراصل به معنای بازگشت ازگناه است (این درصورتی است که به شخص گنهکاری نسبت داده شود) ولی در قرآن و روایات اسلامی بارها به خدا نسبت داده شده است دراین صورت به معنی بازگشت به رحمت است, همان رحمتی که به خاطر ارتکاب گناه از گنهکار سلب شده بود, پس از بازگشت ...
شجاعت فضیلتی مهم است، به گونه ای که قرآن شریف آن را اساس حکومت الهی دانسته و آن را مورد محبت و عنایت خاص قرار داده است: … ان الله اصطفه علیکم و زاده بسطه فی العلم و الجسم…[1]. … به درستی که خدا او را بر شما برگزید و در دانش و توانایی او ...