مقدمه شاید عنوان مقاله را بارها شنیده و در این باره مطالبی خوانده باشید. از آن جا که درباره پیاده کردن نظام اسلامی و مشکلات تئوریک و عملی آن بسیار سخن گفته شده، طبعاً مقوله‌ی عدالت اجتماعی نیز مورد توجه و بحث قرار گرفته است. اما جای تأمل است که این بحث از مطالعه‌ای عمیق ...
دین در ابعاد گوناگونی همچون پیریزی نظام ارزشی، فراهم آوردن ضمانت اجرایی و تقویت انگیزه درونی به یاری اخلاق میشتابد و آدمیان را به تهذیب و تزکیه روحی فرا میخواند. پیوند دین و اخلاق از زوایای گوناگونی قابل بررسی است و نویسنده در این نوشتار به نقد دیدگاهی پرداخته که از تقابل دین و اخلاق ...
بحث در مورد خاستگاه و منشأ دین همچون بسیاری دیگر از مباحث فلسفه دین و الهیات جدید، از تشکیکها و پرسشهای انسان دوره جدید در مورد دین و باورهای دینی زاده شده است. تلاش اصلی بیشتر شخصیتهایی که در این زمینه نظریه پردازی کرده‌اند پاسخ به معمایی خود ساخته است. آنها از سویی بر اساس ...
تاریخچه تا قبل از قرن هجدهم، عقل گرایی و تکیه بر تواناییهای عقل در عرصه شناخت و اثبات وجود خداوند، مهم ترین اندیشه در مغرب زمین بود و تمام تلاش اندیشه مندان مصروف براهین عقلی اثبات وجود خداوند می شد؛ اما در اواخر قرن هجدهم عقل گرایی از سوی بسیاری از اندیشه مندان نفی شد ...
یکی از پرسش های دیرین در علم کلام و الهیات، چگونگی فهم و تحلیلِ معانی اوصافی است که بین انسان و خدا مشترک بوده و یا به موجودات جسمانی نسبت داده می شود. آیا این اوصاف، معانی عادی و متعارف دارند و با معانی انسانی به خداوند حمل می شوند؟ یا این که واجد معنای ...
از آن جهت که بحث هاى معرفت شناسى دینى، نوعى تازگى در این دیار دارد، لازم است در آغاز، به توضیح و تبیین بعضى از اصطلاحات و یا به تعبیر دیگر به ذکر پاره اى از مبادى تصورى و تصدیقى آن مانند مفاهیم معرفت شناسى، معرفت دینى، متد و روش معرفت شناسى و مفهوم دین ...
چگونگى خلقت انسان از زمره ى مسائل دیرین و باستانى است که شاید از زمان پیدایش انسان مورد بحث و بررسى قرار گرفته است. با نگاهى کوتاه به کتاب هاى آسمانى ادیانى چون یهود، مسیحیت و اسلام، قدمت این بحث به خوبى نمایان مى شود. آن چه در این نوشتار آمده است، تطبیقى میان آیات ...
چکیده اثباتپذیرى گزارههاى دینى، یکى از مسائل چالش برانگیز در فلسفه دین و معرفتشناسى دینى است که در باب صدق و توجیه باورهاى دینى جستوجو مىکند. در آغاز مقاله، مبادى تصوّرى مسأله یعنى دین، گزارههاى دینى و اثباتپذیرى، تبیین، و دیدگاههاى فیدئیزم، پوزیتوسیم منطقى، نسبىگرایى و معرفتشناسى اصلاح شده، به اختصار معرفى و نقد شده ...
آیا عقل در قلمرو دین جایی دارد؟ جایگاه و نقش آن در قلمرو دین چیست؟ آیا نقش عقل صرفاً در مقام تعلیم و فهم گزاره‌های دینی است، یا عقل در مقام تبیین و تعلیل نیز نقش دارد؟ نقش ایمان در دین چیست؟ فرآیند ایمان‌آوردن دارای چه مراحلی است؟ آیا ایمان متکی بر عقل است یا ...
یکى از مسائل جدید کلامى که به عنوان روشى براى پاسخ یابى به مسئله ى انتظار بشر از دین و گستره ى شریعت به کار مى رود، مسئله ى کارکردهاى دین است. قبل از آن که به تبیین کارکردها، آثار و خدمات دین بپردازیم، توجه به نکات مقدماتى ذیل ضرورت دارد: کارکردهاى دین در کلام ...
مراد از دین ـ در این نوشتار – متون مقدس دینى است و منظور از قرائت هاى مختلف از دین، برداشت هاى متفاوت از متون دینى مانند قرآن و سنّت در اسلام، عهدین در مسیحیت، عهد عتیق و تلمود در یهود، اوپانیشادها در هندو، اوستا در زردشت و…. البتّه باید توجه داشت که مراد از ...
درآمد نوگرایى، سؤالات و پرسشهاى مختلفى را فراروى انسان دیندار قرار داد و مشکلات و شبهات بسیارى را براى دین و دیندارى به ارمغان آورد. این پرسشها و شبهات، موجب رشد و شکوفایى اندیشه دینى در عرصههاى گوناگون و پدید آمدن شاخههاى مختلف در حوزه دین شد. دینپژوهى در این دوره پا به عرصه جدیدى ...