قرآن کریم :

وَ اعْبُدُوا اللّه َ وَ لا تُشْرِکُوا بِهِ شَیْأً وَ بِالْوالِدَیْنِ اِحْسانا وَ بِذِى الْقُربى وَ الْیَتامى وَ الْمَساکِینِ وَ الْجارِ ذِى الْقُربى وَ الْجارِ الْجُنُبِ وَ الصّاحِبِ بِالْجَنْبِ وَ ابْنِ السَّبیلِ وَ مَا مَلَـکَتْ اَیْمانُـکُمْ اِنَّ اللّه َ لا یُحِبُّ مَنْ کانَ مُخْتالاً فَخُورا؛
[سوره نساء، آیه ۳۶] خدا را بپرستید و هیچ چیز را شریک او قرار ندهید! و به پدر و مادر خوبى کنید و همچنین به خویشاوندان و یتیمان و مسکینان و همسایه نزدیک و همسایه دور و دوست و هم نشین و در راه ماندگان و بردگان (خدمتکاران) خود، زیرا خداوند، کسى را که متکبّر و فخرفروش است، دوست ندارد.

۱پیامبر صلی الله علیه و آله : اَلصَّدَقَهُ عَلى وَجْهِها وَاصْطِناعُ الْمَعْروفِ وَ بِرُّ الْوالِدَیْنِ وَصِلَهُ الرَّحِم ِتُحَوِّلُ الشِّقاءَ سَعادَهً وَتَزیدُ فِى الْعُمْرِ وَ تَقى مَصارِ عَ السُّوءِ؛

صدقه بجا، نیکوکارى، نیکى به پدر و مادر و صله رحم، بدبختى را به خوش بختىتبدیل و عمر را زیاد و از پیشامدهاى بد جلوگیرى مى کند.
[نهج الفصاحه، ح ۱۸۶۹]

۲پیامبر صلی الله علیه و آله: مَنْ کانَ یُؤْمِنُ بِاللّه ِ وَالْیَوْمِ الآْخِرِ فَلْیُکْرِمْ ضَیْفَهُ؛

هر کس به خدا و روز قیامت ایمان دارد، باید میهمانش را گرامى دارد.
[کافى، ج ۶، ص ۲۸۵، ح۱]

۳پیامبر صلی الله علیه و آله: اَلصَّدَقَهُ بِعَشْرَهٍ وَ الْقَرْضُ بِثَمانِیَهَ عَشْرَ وَ صِلَهُ الاِْخْوانِ بِعِشْرینَ وَصِلَهُ الرَّحِمِ بِاَرْبَعَهٍ وَ عِشْرینَ؛

صدقه دادن، ده حسنه، قرض دادن، هجده حسنه، رابطه با برادران [دینى]، بیستحسنه و صله رحم، بیست و چهار حسنه دارد.
[کافى، ج ۴، ص ۱۰، ح ۳]

۴پیامبر صلی الله علیه و آله: اَلضَّیْفُ یَنْزِلُ بِرِزْقِهِ وَیَرْتَحِلُ بِذُنوبِ اَهْلِ الْبَیْتِ؛

میهمان، روزى خود را مى آورد و گناهان اهل خانه را مى برد.
[بحارالأنوار، ج ۷۵، ص ۴۶۱، ح ۱۴]

۵امام على علیه السلام: صِلَهُ الرَّحِمِ توجِبُ الْمَحَبَّهَ وَتَکْبِتُ العَدُوَّ؛

صله رحم، محبّت آور است و دشمنى را از بین مى برد.
[غررالحکم، ح ۵۸۵۲]

۶پیامبر صلی الله علیه و آله: کُلُّ بَیْتٍ لایَدْخُلُ فیهِ الضَّیْفُ لاتَدْخُلُهُ الْمَلائِکَهُ؛

هر خانه اى که میهمان بر آن وارد نشود، فرشتگان واردش نمى شوند.
[جامع الأخبار، ص ۳۷۸]

۷امام على علیه السلام: کَفِّروا ذُنوبَکُمْ وَتَحَبَّبوا اِلى رَبِّـکُمْ بِالصَّدَقَهِ وَ صِلَهِ الرَّحِمِ؛

با صدقه و صله رحم، گناهان خود را پاک کنید و خود را محبوب پروردگارتان گردانید.
[غررالحکم، ح ۷۲۵۸]

۸پیامبر صلی الله علیه و آله: لایَـتَـکَـلَّـفَنَّ أَحَدٌ لِضَیْفِهِ ما لا یَقْدِرُ؛

هیچ کس نباید بیش از توانش خود را براى میهمان به زحمت اندازد.
[کنزالعمال، ح ۲۵۸۷۶]

۹امام على علیه السلام: صِلَهُ الرَّحِمِ تُدِرُّ النِّعَمَ وَ تَدْفَعُ النِّقَمَ؛

صله رحم، نعمت ها را فراوان مى کند و سختى ها را از بین مى برد.
[غررالحکم، ح ۵۸۳۶]

۱۰امام رضا علیه السلام: دَعاهُ رَجُلٌ فَقالَ لَهُ عَلىٌّ علیه السلام: قَد أجَبْتُکَ عَلى اَنْ تَضْمَنَ لى ثَلاثَخِصالٍ . قالَ: وما هِىَ یا اَمیرَالمُؤمِنینَ ؟ قالَ: لاتُدْخِلْ عَلَىَّ شَیْئا مِنْ خارِ جٍ وَ لا تَدَّخِرْعَنّى شَیْئا فِى الْبَیْتِ، وَ لا تُجحِفْ بِالْعِیالِ . قالَ : ذاکَ لَکَ یا اَمیرَ الْمُؤمِنینَ ، فَاَجابـَهُعَلىُّ بنُ اَبى طالِبٍ علیه السلام ؛

مردى، امیر المؤمنین علیه السلام را به میهمانى دعوت کرد . حضرت فرمودند :مى پذیرم بهشرط این که سه قول به من بدهى . عرض کرد : چه قولى اى امیر المؤمنین؟ فرمودند : ازبیرون چیزى براى من تهیه نکنى ، حاضرى خانه ات را از من دریغ ننمایى و به زنو فرزندنت زور نگویى . عرض کرد : قبول مى کنم اى امیر المؤمنین . پس على بن ابىطالب علیه السلام دعوت را پذیرفتند .
[عیون اخبار الرضا، ج ۱، ص ۴۵، ح ۱۳۸]

۱۱امام على علیه السلام: زَکوهُ الْیَسارِ بِرُّ الْجیرانِ وَ صِلَهُ الاَْرحامِ؛

زکاتِ رفاه، نیکى با همسایگان و صله رحم است.
[غررالحکم، ح ۵۴۵۳]

۱۲امام صادق علیه السلام: اِبنُ اَبى یَعفورَ: رَاَیتُ عِندَ اَبى عَبدِاللّه ِ علیه السلام ضَیْفا، فَقامَ یَوْما فىبَعضِ الْحَوائِج، فَنَهاهُ عَنْ ذلِکَ ، وَ قامَ بِنَفْسِهِ إلى تِلکَ الْحاجَهِ، وَ قالَ علیه السلام: نَهى رَسولُاللّه ِ صلی الله علیه و آلهعَنْ أنْ یُستَخْدَمَ الضَّیفُ؛

ابن ابى یعفور : در خانه امام صادق علیه السلام میهمانى را دیدم که روزى براى انجام کارىبرخاست . حضرت او را از آن کار منع کردند و شخصا آن کار را انجام دادند و فرمودند :رسول خدا صلی الله علیه و آله از به کار گرفتن میهمان ، نهى فرموده است .
[کافى، ج ۶، ص ۲۸۳، ح ۱]

۱۳امام باقر علیه السلام: اِنَّ اَعْجَلَ الْخَیرِ ثَوابا صِلَهُ الرَّحِمِ؛

ثواب صله رحم سریع تر از هر کار خیرى به انسان مى رسد.
[کافى، ج ۲، ص ۱۵۲، ح ۱۵]

۱۴پیامبر صلی الله علیه و آله: کَفى بِالْمَرءِ إثما اَن یَستَقِلَّ ما یُقَرِّبُ اِلى اِخوانِهِ وَ کَفى بِالْقَومِ اِثما اَنْیَستَقِلّوا ما یَقْرُبُ بِهِ اِلَیهِم اَخُوهُم؛

انسان را همین گناه بس، که آنچه را که تقدیم برادران میهمان خود مى کندکم شمارد و میهمان را همین گناه بس، که آنچه را که میزبانشان براى آنها فراهم مى کندکم شمارد.
[محاسن، ج ۲، ص ۴۱۴، ح ۱۶۵]

۱۵امام صادق علیه السلام: صِلَهُ الاَْرحامِ تُـزَ کّى الاَْعمالَ وَتُنْمى الاَْموالَ وَ تَدْفَعُ الْبَلوى وَتُیَسِّرَالْحِسابَ وَتُنْسِئُ فِى الاَْجَلِ؛

صله رحم، اعمال را پاکیزه، اموال را بسیار، بلا را برطرف و حساب (قیامت) را آسانمى کند و مرگ را به تأخیر مى اندازد.
[کافى، ج ۲، ص ۱۵۷، ح ۳۳]

۱۶امام باقر علیه السلام: اِذا دَخَلَ اَحَدُکُمْ عَلى اَخیهِ فى رَحْلِهِ فَلْیَقْعُدْ حَیْثُ یَأمُـرُهُ صاحِبُالرَّحْلِ فَاِنَّ صاحِبَ الرَّحْلِ اَعْرَفُ بِعَوْرَهِ بَیْتِهِ مِنَ الدّاخِلِ عَلَیْهِ؛

هرگاه یکى از شما به خانه برادرش وارد شد، هر جا صاحب خانه گفت همان جابنشیند، زیرا صاحب خانه به وضع اتاق خود از میهمان آشناتر است.
[قرب الإسناد، ص ۶۹، ح ۲۲۲]

۱۷امام صادق علیه السلام: اِنَّ صِلَهَ الرَّحِمِ وَالبِرَّ لَیُهَوِّنانِ الحِسابَ وَیَعْصِمانِ مِنَ الذُّنوبِ؛

صله رحم و نیکى، حساب (قیامت) را آسان و از گناهان جلوگیرى مى کند.
[کافى، ج ۲، ص ۱۵۷، ح ۳۱]

۱۸پیامبر صلی الله علیه و آله: اَلضَّیْفُ یُلْطَفُ لَیْلَتَیْنِ فَاِذا کانَتْ لَیْلَـهَ الثالِثَهُ فَـهُـوَ مِنْ أَهْلِ الْبَیْتِ یَأْکُلُما أَدْرَکَ؛

میهمان تا دو شب پذیرایى مى شود، از شب سوم از اهل خانه به شمار مى آید و هرچه رسید بخورد.
[کافى، ج ۶، ص ۲۸۳، ح ۱]

۱۹امام صادق علیه السلام: صِلَهُ الاَْرحامِ تُحَسِّنُ الْخُلُقَ وَ تُسْمِحُ الکَفَّ وَتُطیبُ النَّفْسَ وَتَزیدُفِى الرِّزْقِ وَتُنْسِئُ فِى الاَْجَلِ؛

صله رحم، انسان را خوش اخلاق، با سخاوت و پاکیزه جان مى نماید و روزى را زیادمى کند و مرگ را به تأخیر مى اندازد.
[کافى، ج ۲، ص ۱۵۱، ح ۶]

۲۰پیامبر صلی الله علیه و آله: لا تَأْکُلْ طَعامَ الْفاسِقینَ؛

غذاى مردم فاسق را نخور.
[امالى طوسى، ص ۵۳۵]

۲۱پیامبر صلی الله علیه و آله: صِلَهُ الرَّحِمِ وَ حُسْنُ الْخُلْقِ وَ حُسْنُ الْجَوارِ یَعْمُرانِ الدّیارَ وَ یَزیدانَفِى الاَْعْمارِ؛

صله رحم، خوش اخلاقى و خوش همسایگى، شهرها را آباد و عمرها را زیاد مى کند.
[نهج الفصاحه، ح ۱۸۳۹]

۲۲امام رضا علیه السلام: اَلسَّخىُّ یَأکُلُ مِن طَعامِ النّاسِ لِیَاْکُلوا مِنْ طَعامِهِ ، وَ البَخیلُ لا یَاْکُلُمِنْ طَعامِ النّاسِ لِئَلاّ یَأکُلوا مِنْ طَعامِهِ؛

سخاوتمند، از غذاى مردم مى خورد، تا مردم از غذاى او بخورند، اما بخیل از غذاىمردم نمى خورد تا آنها نیز از غذاى او نخورند.
[عیون اخبار الرضا، ج ۱، ص ۱۵، ح ۲۶]

۲۳پیامبر صلی الله علیه و آله: مَنْ مَشى اِلى ذى قَرابَهٍ بِنَفْسِهِ وَ مالِهِ لِیَصِلَ رَحِمَهُ اَعْطاهُ اللّه ُ عَزَّوَجَلَّاَجْرَ مِأَهِ شَهیدٍ؛

هر کس با جان و مال خود در راه صله رحم کوشش کند، خداوند عزّوجلّ پاداشیکصد شهید به او مى دهد.
[من لایحضره الفقیه، ج ۴، ص ۱۶]

۲۴امام على علیه السلام: قوتُ الاَْجسادِ الطَّعامُ وَ قوتُ الاَْرواحِ الاِْطـعامُ؛

غذاى جسم، خوردن و غذاى روح، خوراندن است.
[مشکاه الأنوار، ص ۵۶۱]

۲۵امام على علیه السلام: صِلَهُ الاَْرْحامِ مِنْ اَفْضَلِ شِیَمِ الکِرامِ؛

صله رحم، از بهترین خصلت هاى بزرگواران است.
[غررالحکم، ح ۵۸۸۲]

۲۶پیامبر صلی الله علیه و آله: طَعامُ السَّخىِّ دَواءٌ وَ طَعامُ الشَّحیحِ داءٌ؛

غذاى سخاوتمند، داروست و غذاى بخیل، درد.
[بحارالأنوار، ج ۷۱ ، ص ۳۵۷، ح ۲۲]

۲۷امام على علیه السلام: اِنَّ صِلَهَ الاَْرْحامِ لَمِنْ موجِباتِ الاِْسْلامِ وَ اِنَّ اللّهَ سُبْحانَهُ اَمَرَبِاِکْرامِها وَ اِنَّهُ تَعالى یَصِلُ مَنْ وَصَلَها وَ یَقْطَعُ مَنْ قَطَعَها وَ یُکْرِمْ مَنْ اَکْرَمَها؛

به راستى که صله رحم از واجبات اسلام است و خداى سبحان، امر فرموده که آن را گرامىبدارند و خداوند متعال با هر کس که صله رحم کند، رابطه برقرار مى کند و با هر کس که قطعرحم کند، قطع رابطه مى کند و هر کس که صله رحم را گرامى بدارد، گرامى اش مى دارد.
[غررالحکم، ح ۳۶۵۱]

۲۸امام على علیه السلام: رُئِىَ اَمیرُ المُؤمِنینَ حَزینا فَقیلَ له: مِمَّ حُزْنُکَ قالَ: لِسَبعٍ اَتَتْ لَمْیَضِفْ اِلَینا ضَیفٌ؛

۲۹امام على علیه السلام: حِراسَهُ النِّعَمِ فى صِلَهِ الرَّحِمِ؛

حفظ نعمت ها در صله رحم است.
[غررالحکم، ح ۴۹۲۹]

۳۰پیامبر صلی الله علیه و آله: الوَلیمَهُ اَوَّلُ یومٍ حَقٌّ وَ الثانى مَعروفٌ وَ مازادَ ریاءٌ وَ سُمْعَهٌ؛

ولیمه (سور) دادن، روز اول حق است و روز دوم احسان، از دو روز که گذشت،خودنمایى و شهرت طلبى است.
[کافى، ج ۵، ص ۳۶۸، ح ۴]

۳۱امام على علیه السلام: اِذا قَطَّعُوا الأْرحامَ جُعِلَتِ الأْمْوالُ فى أیدىِ الأْشْرارِ ؛

هرگاه مردم قطع رحم کنند، ثروت ها در دست افراد شرور قرار مى گیرد.
[کافى، ج ۲، ص ۳۴۸، ح ۸]

۳۲پیامبر صلی الله علیه و آله: اُوصِى الشاهِدَ مِنْ اُمَّتى وَ الغائبَ اَنْ یُجیبَ دَعْوَهَ المُسلِمِ ـ وَ لَو عَلىخَمْسَهِ اَمیالٍ ـ ، فاِنَّ ذلِکَ مِنَ الدَّینِ؛

به حاضران و غایبان امت خود سفارش مى کنم که دعوت مسلمان را، گرچه از فاصلهپنج میل (حدود ۱۰ کیلومتر)، بپذیرید، زیرا این کار جزو دین است.
[محاسن، ج ۲، ص ۴۱۱، ح ۱۴۲]

۳۳امام صادق علیه السلام: أفْضَلُ ما یوصَلُ بِهِ الرَّحِمُ کَفُّ الأذى عَنْها؛

بهترین صله رحم، خوددارى از آزار و اذیت خویشاوندان است .
[بحارالأنوار، ج ۷۴، ص ۸۸ ، ح ۱]

۳۴امام صادق علیه السلام: اِذا اَتاکَ اَخوکَ فَـآتِهِ بِما عِنْدَکَ وَ اِذا دَعَوْتَهُ فَـتَـکَـلَّفْ لَهُ؛

هرگاه برادرت ناخوانده بر تو وارد شد، همان غذایى که در خانه دارى برایش بیاور وهرگاه او را دعوت کردى در پذیرایى از او خودت را به زحمت بینداز.
[محاسن، ج ۲، ص ۴۱۰، ح ۱۳۸]

۳۵امام صادق علیه السلام: صِلُوا أرحامَکُمْ و بِرّوا بِإخْوانِکُمْ وَ لَوْ بِحُسْنِ السَّلامِ وَ رَدِّالجَوابِ؛

صله رحم نمایید و به برادران (دینى) خود نیکى کنید، هر چند با سلام کردن خوب ویا جواب سلام خوب باشد.
[کافى، ج ۲، ص ۱۵۷، ح ۳۱]

۳۶پیامبر صلی الله علیه و آله: مَنْ اَحَبَّ اَنْ یُحِبّهُ اللّهُ وَ رَسولُهُ فَـلْیَاْکُلْ مَع ضَیفِهِ؛

هر کس دوست دارد که خدا و رسولش او را دوست داشته باشند، با میهمان خودغذا بخورد.
[تنبیه الخواطر، ج ۲، ص ۱۱۶]

۳۷امام صادق علیه السلام: صِلَهُ الرَّحِمِ تَعْمُرُ الدِّیارَ وَ تَزیدُ فى الأعْمارِ وَ اِنْ کانَ اَهلُها غَیرَاَخْیارٍ؛

صله رحم، خانه ها را آباد و عمرها را طولانى مى کند، هر چند صله رحم کنندگانمردمان خوبى نباشند.
[امالى طوسى، ص ۴۸۱، ح ۱۸]

۳۸امام صادق علیه السلام: اِذا دُعىَ اَحَدُکُمْ اِلى طَعامٍ فَلا یَستَتْبِعَنَّ وَ لَدَهُ فَاِنَّهُ اِنْ فَعَلَ ذلکَ، کانَحَراما وَ دَخَلَ غاصِبا؛

هرگاه یکى از شما به میهمانى دعوت شد، فرزندش را به دنبال خود راه نیندازد کهاگر چنین کند، کار حرامى کرده و غاصبانه وارد خانه میزبان شده است.
[کافى، ج ۶ ، ص ۲۷۰، ح ۱]

۳۹امام رضا علیه السلام: وَقِّرُوا کِبارَکُمْ وَ ارْحَمُوا صِغارَکُمْ وَ صِـلُـوا اَرْحـامَـکُمْ؛

به بزرگترهایتان احترام بگذارید و با کوچکترها مهربان باشید و صله رحم نمایید.
[عیون اخبار الرضا، ج ۲، ص ۲۶۵]

۴۰پیامبر صلی الله علیه و آله: اَلضّیافَهُ اَوَّلُ یَوْمٍ وَ الثانى وَ الثالثُ وَ ما بَعْدَ ذلِکَ فَاِنَّها صَدَقَهٌ تُصَدّقبِها عَلَیْهِ؛

میهمانى یک روز و دو روز و سه روز است، بعد از آن هر چه به او دهى صدقه محسوبمى شود.
[کافى، ج ۶ ، ص ۲۸۳، ح ۲]

مؤلف : هادی موحدی