وسوسه شیطانی معمولا تدریجی و گام به گام است . او نمی تواند یک باره و ناگهانی بر انسان مسلط شود و او را به دام خود و بدبختی بکشاند. بلکه آرام آرام و گام به گام در او نفوذ می کند تا بر او تسلط کامل یابد. قرآن می فرماید: ای مردم ! از نعمت های حلال و پاکیزه خداوند که در روی زمین است بخورید و از گام های شیطان پیروی نکنید، که او دشمن آشکار شما است . از این آیه معلوم می شود که ، تسلط افکار شیطان بر انسان تدریجی و لحظه به لحظه است نه دفعی و ناگهانی . تمایلات شیطانی ، مقدماتی دارد که اسیران شهوت ، کم کم در دامش گرفتار می آیند، زمزمه های دوستان ناباب ، شرکت در محافل نامناسب ، ترغیب و تشویق آلودگان ، جملگی از عوامل تدریجی انحراف اند. شیطان ، اول اندیشه گناه و نیات سوء خود را ماهرانه و پنهانی به قلب انسان القا می کند و کارهای زشت و پلید او را در نظرش زیبا جلوه می دهد و آوای خود را آرام آرام در گوش جانش سر می دهد، تا آن کسی را که آماده است به سراغ مطلوبش ببرد. از آن جا که شیطان اغواگری و فریب است ، باید زمینه ای مناسب برای نفوذ خویش داشته باشد. و این زمینه ها می تواند نقطه ضعف ها، حساسیت ها، محرومیت ها، عقده ها و به طور کلی صفات منفی باشد. این گونه صفات ، راه فعالیت و نفوذ قطعی را برای شیطان باز می گذارد و اسباب تسلط را برایش فراهم می آورد. بنابر این ، شهوات سرکش ، خود خواهی ها، حب جاه و مقام ، حب مال و منال ، حسادت ها، رقابت ها، شهرت طلبی و افزون خواهی ها، عقده های حقارت و خود کم بینی ها، همگی از دام های خطرناک شیطان اند. هر کس ‍ راه این امراض روانی را ببندد، به دام شیطان نخواهد افتاد. وسوسه های تدریجی شیطان ، همانند میکرب های بیماری زا هستند که در همه جا وجود دارند. اما از نظر ابتلا، تنها آن گروه را مبتلا می سازند که بر اثر ضعف بنیه ، قدرت مقاومت در برابر میکروب را ندارند، قرآن ، استیلا و تسلط شیطان را تنها بر کسانی می داند که او را دوست خود گرفته اند و به اغوا و فریب شیطان برای خدای یکتا شرک آورده اند. انسان در هر مرحله از ایمان ، یا در هر سن و سالی که باشد، گاه گاه احساس ‍ می کند که نیروی توانمندی از درون ، او را به سوی گناهی می خواند، که این گونه حالات بیش تر در سالهای جوانی خود نمایی می کند. در چنین حالتی ، آدمی دچار وسوسه های شیطانی گردیده و با مختصر غفلتی ، ممکن است دچار لغزش شود. در این شرایط، تنها راه نجات این است که انسان از قدرت پنهان الهی مدد جوید و از درگاه خداوند بخواهد تا در کنف حمایت خود، او را از شر شیطان صفتان یار و دمساز نشود و از شر آنها پیوسته خود را دور نگه دارد.
شیطان در کمین گاه/نعمت الله صالحی حاجی آبادی