سر کشیدن آب زیاد بین غذای سحری، به امید جلوگیری از تشنگی در طول روز اشتباه است، چون باعث رقیق شدن شیره معده و در نتیجه نفخ و اختلال در هضم می شود. از طرفی، خوردن میوه در هنگام سحر ، علاوه بر مقاومت بیشتر در مقابل تشنگی، باعث رفع مشکل یبوست هم می شود.
توصیه می شود جهت تامین آب لازم، از حدود یک ساعت بعد از افطار تا نیم ساعت قبل از سحر، دست کم شش لیوان آب بنوشید. توجه داشته باشد که از خوردن چای پُررنگ ، قهوه، کاکائو و موادی که باعث دفع بیشتر آب (به علت مدر بودن) از بدن می شوند، (به خصوص در سحری) پرهیز کنید.
براى از بین بردن یا کم کردن عطش شدید در این ماه چه باید کرد؟
براى فهم این سؤال به این مثال توجه کنید: مزرعه اى را در نظر بگیرید که در کنار یک رودخانه پُرآب است. براى این که بتوانیم این مزرعه را به صورت دائم آبیارى کنیم و از حملات احتمالى آب در فصول گوناگون در امان نگه داریم، سدى مقابل آب مى زنیم تا بتوانیم آب را مهار کرده و با ایجاد روزنه هایى در سد به صورت دائم و کنترل شده مزرعه مان را آبیارى کنیم.
در ماه مبارک رمضان نیز بایستى سدى در بدنمان بسازیم که بتوانیم آب و مواد غذایى را که در سحرى مصرف کرده ایم به صورت یکنواخت و دائم در طول روز به قسمت هاى مختلف بدنمان برسانیم. این کار را مى توانیم با مصرف مواد غذایى پُرفیبر(سبزیجات و میوه ها) انجام دهیم.
این گروه از مواد غذایى با احاطه سایر گروه هاى غذایى خورده شده:
اولا باعث مى شوند آنزیم هاى گوارشى به صورت آرام آرام روى مواد غذایى اثر کنند.
ثانیا با کم کردن سرعت جذب مواد غذایى باعث مى شوند که بدن به آهستگى و در فرصت مناسب به جذب مواد غذایى اقدام کند تا هم دچار خستگى کمترى شود و هم از افزایش ناگهانی قند خون و ترشح انسولین بالاى بعد از آن جلوگیرى کند.
بنابراین توصیه مى شود در سحرى از مواد غذایى پرفیبر مثل سبزیجات و بالاخص میوه ها استفاده کنید، چرا که میوه ها اولا منبع سرشارى از فیبر هستند، و ثانیا قند موجود در میوه ها در حالت خالص و بدون فیبر هم دیرتر از قندهاى ساده جذب مى گردد که این امر سبب مى گردد فرد دیرتر احساس گرسنگى نماید.
مواد غذایى پرفیبر آب زیادى را در خود جذب کرده و بدن مى تواند آب را به آهستگى جذب کند و احساس تشنگى، دیرتر عارض مى گردد.
یکى از مکانیسم هاى احساس گرسنگى، خالى بودن معده است. فیبرها سرعت حرکت مواد غذایى را نیز کاهش مى دهند و این مساله باعث مى شود که مکانیسم مذکور دیرتر شروع شود.
مصرف آب به مقدار فراوان در وعده سحرى و بالاخص ما بین غذا توصیه نمى شود، زیرا باعث رقیق شدن اسید و آنزیم هاى گوارشى شده و اختلال در روند هضم را باعث مى شود.
چه مواد غذایى را بهتر است در این ماه، در رژیم غذایى خانواده قرار داد؟
به طور خلاصه توصیه مى شود از مواد غذایى زیر در ماه مبارک رمضان بیشتر استفاده کنید:
در وعده سحرى:
– از غذاهایى که داراى قندهاى مرکب هستند مثل میوه جات بیشتر استفاده شود.
– از غذاهاى حاوى فیبر مثل سبزیجات ومیوه جات بایستى بیشتر استفاده شود.
– از مواد غذایى سرخ شده ، پرچرب و شیرین پرهیز گردد.
– از غلات و حبوبات به میزان دلخواه در غذاى سحرى استفاده گردد.
– مصرف بیش از حد گوشت در سحرى توصیه نمى گردد.
– مصرف آب قبل از شروع سحرى و در بین وعده هاى غذایى توصیه نمى شود.
– مصرف ادویه جات و غذاهایى مثل کله پاچه، سیرابى و… در سحرى توصیه نمى شود.
در وعده افطارى و شام :
– شروع افطارى بایستى با چند عدد خرما، همراه با کمى آب ولرم یا شیر ولرم باشد.
– سعى شود بین افطارى و شام فاصله ای وجود داشته باشد.
– شروع افطارى همراه با نوشیدنى هاى خنک نباشد، بلکه حتما باید ولرم باشد. سوپ انتخاب خوبی است.
– مصرف بیش از حد مواد غذایى پُرچرب و شیرین در افطار سبب تشنگى و به دنبال آن مصرف زیاد آب مى شود، در نتیجه با کاهش غلظت اسید و آنزیم هاى گوارشى موجب اختلال در هضم و جذب مواد غذایى مى شود.
دکتر رضا آمری نیا- پزشک و متخصص تغذیه
