روشن است که 313 یار امام عصر(ع)؛ این وارستگان و شایستگان از بهترین انسان های روی زمین، در هنگامه ظهور و قیام آن حضرت هستند و تمامی شایستگی ها، ویژگی ها، لیاقت ها، کفایت ها، کارآیی ها و توانایی های لازم برای اداره گیتی و تدبیر امور جامعه بزرگ جهانی تحت رهبری آسمانی، رهنمودها و تعالیم نجات بخش امام مهدی(ع) در وجود آنان متبلور است. خداوند، این برگزیدگان متفکر و شایسته کردار را از سرزمین ها، نژادها و قاره های مختلف جهان برگزیده است.
بر این اساس حجت الاسلام جواد جعفری، پژوهشگر مهدوی به برخی از سوالات در این باره پاسخ می دهد:
چه کنیم که از منتظران واقعی حضرت باشیم؟
مهمترین نکته برای منتظران در بحث انتظار بحث کسب معرفت است. یکی از وظایف مهم انسان منتظر این است که بشناسد کسی را که منتظرش است. هر مقدار این میزان شناخت بالا باشد، انسان با وظایفش بیشتر آشنا می شود به طور مثال کسی که منتظر میهمان است باید آماده پذیرایی باشد چراکه با معرفت و شناخت در می یابد که چه کارهایی باید انجام بدهد.
توصیه اول من این است که در دوران غیبت که دوران فتنه و آسیب زایی است با خواندن کتاب هایی که در این مورد چاپ شده در مورد انتظار ابتدا باید شناخت پیدا کنید و بعد می توانید بفهمید که چه کارهایی باید انجام بدهید.
در توقیعی از ناحیه مقدس امام زمان(ع) آمده البته این توقیع را شیخ صدوق در کتاب کمال الدین جلد دوم صفحه 483 بیان می کند که امام فرمودند: اگر بخواهید تعجیل در فرج ما شود و فرج ما زودتر اتفاق بیفتد، زیاد دعا کنید. بنابراین درمی یابیم برای اینکه قدمی برای تعجیل فرج برداریم، باید زیاد دعا کنیم.
اما در منظومه معرفتی دین ما آمده که دعا بدون عمل تاثیر ندارد، امام علی(ع) در نهج البلاغه فرمودند کسی که بدون عمل دعا کند مثل تیراندازی است که کمان نداشته باشد.
در بحث دعا برخی فقط فکر می کنند که وظیفه ما در قبال تعجیل فرج فقط دعا کردن است. درحالی که توجه نمی کنند که دعا بدون عمل نتیجه نمی دهد و لقلقه زبان می شود. باید در کنار دعا، اعمالی را انجام دهیم.
بر این اساس در توقیعی از امام عصر(ع) به شیخ مفید که در جلد دوم کتاب احتجاج شیخ طبرسی آمده است، امام فرمودند: اگر شیعیان ما وفای به عهد کنند، می توانند سریع تر این ظهور را درک نمایند. باید توجه داشت در کنار دعا برای فرج، وفای به عهد را توصیه می کنم که در تمام کارها نسبت به مردم و خدا به تعهد مان پایند باشیم.
آیا اسامی 313 یار امام زمان مشخص است؟
در روایاتی به برخی از یاران اشاره شده است ولی درخصوص تمام یاران امام زمان(ع) دو روایات داریم. یک رویات در کتاب دلایل الامامه مرحوم طبری است که از امام صادق(ع) نقل می کند که امام تمام یاران امام زمان(ع) را تک تک می شمارند و تمام 313 نفر را با شهرهایشان شمارده اند که سند این کتاب ضعیف است و روایتی دیگر در کتاب ملاحم سید بن طاووس آمده که کل مطالب این کتاب همه از کتاب های اهل سنت است. این روایت هم از فتن سلیلی نقل می کند از امام علی(ع)؛ در حدیثی امام 313 یار امام عصر(ع) را شمردند که این کتاب برای ما حجیت ندارد.
روایاتی که 313 نفر را با شهرهایشان اسم می برد، به لحاظ روایی ضعیف است و قابل استناد نیست ولی باید گفت که این افراد فرماندهان حضرت و حلقه اولیه یاران را تشکیل می دهند و بعد افراد و حلقه های دیگری است که به جمع یاران می پیوندند.
آیا تمام اعمال انسان ها با وجود فراوانی جمعیت خدمت امام عصر(عج) عرضه می شود؟
در رابطه با عرضه اعمال روایت های زیادی داریم که اعمال ما نزد پیامبر و ائمه اطهار عرضه می شود، در کتاب کافی مرحوم کلینی بابی است به نام باب عرض الاعمال لنبی و ائمه، در آنجا 6 روایت را نقل می کند که مضمونش عرضه اعمال انسان ها به ائمه بیان شده است.
اما این اطلاع و عرضه اعمال مادی نیست و در عالم ماده صورت نمی گیرد، همانطور که در شب قدر معتقدیم تمام پرونده ها به امام عصر(ع) عرضه می شود ولی می دانیم که یک شبه تمام این اعمال نمی تواند بررسی شود، ما معتقد نیستیم که امام در یک جا نشسته اند و تمام پرونده ها را با همین زمان مادی ما در یک روز بررسی می کنند بلکه تمام پرونده ها در عوالم بالاتر توسط ملائکه و با وسعت روحی امام و تسلط امام به عوالم دیگر عرضه می شود و در آن عوالم این مسائل مطرح نیست.
عرضه اعمال به امام به صورت مادی نیست. در عالم دیگری و با فرایند دیگری صورت می گیرد و به امام گزارشات داده شده و از ایشان کسب تکلیف می شود.