با بروز تحولات اجتماعی در دهههای گذشته و حرکت جوامع به سمت صنعتی شدن، حضور زنان در جامعه نیز پررنگتر شد. امروزه حضور زنان در جامعه و محیط کار امری اجتناب ناپذیر شده است به طوری که کاملا قابل مشاهد است، زنان پا به پای مردان در عرصههای مختلف اجتماعی و کاری شرکت دارند. رعایت حجاب و عفاف در جامعه یکی از ضروریات دین مبین اسلام و حکومت اسلامی است و از آنجا که ما در کشوری زندگی میکنیم که اکثریت آحاد مردم پایبند و معتقد به ارزش ها و اصول اسلامی و دینی هستند، اهمیت آن در محیط های اجتماعی و کاری بیشتر به چشم میخورد. حضور زنان با حفظ حجاب و حریم میان زن و مرد، علاوه بر حفظ سلامت جامعه و محیط کار، تحکیم بنیان خانواده را نیز در پی خواهد داشت. زیرا اگر آداب و شئونات اسلامی در محیط کار رعایت شود، زن و مرد به دور از هر شائبه و گناهی با آرامش خاطر کار میکنند که این امر در نهایت منجر به بهرهوری و افزایش کارایی آنان در محیط کاری خواهد شد. علاوه بر آن ارزش و جایگاه زن نیز به مراتب حفظ و صیانت میشود.
مقوله حجاب امری است که مدت هاست از سوی نهادها، ارگانها، مراکز فرهنگی – تبلیغاتی و … به آن پرداخته شده و تحلیلها و راهکارهایی نیز به انحای مختلف ارائه شده است. از این رو توجه ویژه به ترویج فرهنگ عفاف و حجاب در ادارات دولتی برای بانوان شاغل، چندی است که از سوی دولتمردان مطرح شده است. گرچه ترویج فرهنگ عفاف و حجاب از سوی دستگاههای دولتی به عنوان یکی از اصول حاکم بر ادارات در نظر گرفته شده است، با اینحال نظارت بر رعایت آن میتواند در نهادینه کردن حجاب در سطح جامعه کمک شایانی بکند.
ادارات و مراکز دولتی از جمله مراکزی هستند که باید به تعهدات اسلامی پایبند بوده و سیاستگذاریها و برنامهریزیهای بنیادی در جهت اجرای موازین اسلامی و بخصوص حجاب داشته باشند. به طوری که پوشش زنان در ادارات دولتی باید به شکلی باشد که این زنان الگویی برای سایر افراد جامعه نیز باشند. گرچه آییننامهها و منشورهای اخلاقی مختلف در سطح ادارات ابلاغ شده و بسیاری از کارمندان دولت از فیلتر گزینش نیز رد شدهاند، با اینحال این قوانین در سطح ادارات به خوبی اجرا و اعمال نمیشود. این امر نیاز به یک مشارکت همگانی و نظارت مستمر بر اجرایی شدن قوانین ابلاغی در زمینه حجاب در ادارات دارد.
با تشکیل ستاد صیانت از حقوق شهروندی، مدیران دستگاههای اجرایی موظف و مکلف به پیگیری، رسیدگی و رفع ناهنجاریهای فرهنگی هستند. مسئولان باید دغدغه این ناهنجاریها را داشته باشند و به طور جدی وارد میدان عمل شوند.
چه باید کرد؟
با توجه به آنچه گفته شد باید برنامهریزیها و سیاستگذاریهایی از سوی مسئولان برای رعایت حجاب و حفظ موازین شرعی در ادارات صورت گیرد. در این میان تشویق کارکنان محجبه و اخطار به کارکنان بدحجاب میتواند تاثیر بسزایی در رعایت حجاب و حفظ عفاف در ادارات داشته باشد. تشویقی کارکنان محجبه میتواند در قالب اعطای جوایز، ترفیع درجه، افزایش حقوق و… باشد. همچنین یکی از معیارها و شاخصهای ارزیابی کارکنان در پایان هر سال در ادارات نیز میتواند رعایت حجاب کامل اسلامی در طول یکسال خدمت فرد باشد. علاوه بر آن برگزاری کارگاههای آموزشی، مسابقات، نصب تابلوهایی با موضوع حجاب که برگرفته از آموزههای دینی باشد نیز از دیگر عوامل تاثیرگذار بر ترویج فرهنگ عفاف و حجاب در ادارات است. در کارگاهها و یا جلسات آموزشی حجاب نیز میتوان به مواردی چون: اهمیت حجاب، اثرات مثبت و سازنده رعایت آن، نقش حجاب در تحکیم بنیان خانواده، افزایش مقام و منزلت زن با رعایت حجاب و… پرداخت. زیرا تا زمانی که افراد به اهمیت و ضرورت وجود یک عمل پی نبرند شاید در ظاهر و برای رسیدن به برخی منافع خود به آن عمل کنند اما در باطن اعتقادی به آن عمل نداشته باشند. اگر مساله حجاب و اهمیت رعایت آن در باطن فرد رسوخ پیدا کرده باشد، خود فرد به این نتیجه خواهد رسید که حفظ حجاب در وهله اول ثمرات ارزشمندی برای وی و سپس جامعه و محیط کار او خواهد داشت.
تا زمانی که افراد به اهمیت و ضرورت وجود یک عمل پی نبرند شاید در ظاهر و برای رسیدن به برخی منافع خود به آن عمل کنند اما در باطن اعتقادی به آن عمل نداشته باشند. اگر مساله حجاب و اهمیت رعایت آن در باطن فرد رسوخ پیدا کرده باشد، خود فرد به این نتیجه خواهد رسید که حفظ حجاب در وهله اول ثمرات ارزشمندی برای وی و سپس جامعه و محیط کار او خواهد داشت.
همچنین یکی از ملاکهای ارزشیابی عملکرد مدیران در سطوح مختلف میتواند رعایت حجاب در کارکنان زیر مجموعه وی باشد. با اعمال این سیاست مدیران تلاش میکنند کارکنانی را به کار گیرند که حجاب خود را به درستی رعایت میکنند و یا اگر کارکنان بدحجاب دارند تلاش کنند با اعمال روشهای مختلف وی را به سمت رعایت حجاب سوق دهند.
در نهایت بهتر است در ادارات تدابیری اتخاذ شود که از اختلاط زن و مرد تا حد امکان جلوگیری شود. زیرا ریشه برخی از بدحجابیها میل زن به خودنمایی در برابر جنس مخالف است. در صورتی که زنان در محیطی کار کنند که با مردان کمتر در ارتباط باشند، علاوه بر حفظ حریم محرم و نامحرم، یکی از عواملی که موجب دامن زدن به بدحجابی است از بین خواهد رفت. البته لازم است ذکر شود رعایت حجاب تنها از سوی زنان نمیتواند ریشه بدحجابی را از سطح جامعه و محیط کار بخشکاند. مردان نیز باید به رعایت حفظ حریم زن و مرد و پوشاندن چشم از نامحرم مبادرت ورزند. رعایت این امر علاوه بر جلوگیری ار خودنمایی زنان در ادارات موجب تحکیم بنیان خانواده نیز خواهد شد. زیرا برخی از اختلافات خانوادگی به دلیل ارتباطات نامناسب زن و مرد در محیطهای اداری است.