1. قال الامام ابو جعفر –
علیه السّلام – : لِکلِّ شَیْءٍ رَبیعٌ وَ رَبیعُ الْقُرْآنِ شَهْرُ رَمَضانَ.
«الکافی، ج 2، ص 630»
امام باقر – علیه السّلام – فرمود: هر چیزی بهاری دارد و بهار قرآن، ماه
رمضان است.
2. قالَ الامام الرِّضا –
علیه السّلام – : الْحَسَناتُ فی شَهْرِ رَمَضانَ مَقْبُولَهٌ وَ السَّیِّئاتُ
فیهِ مَغْفُورَهٌ، مَنْ قَرَأ فی شَهْرِ رَمَضانَ آیَهً مِنْ کتابِ اللهِ
عَزَّوَجَلَّ کانَ کمَنْ خَتَمَ الْقُرْآنَ فی غَیْرِهِ مِنَ الشُّهُورِ.
«بحار الأنوار، ج 96، ص 341»
امام رضا – علیه السّلام – فرمود: کارهای نیکو در ماه رمضان پذیرفته شده و
گناهان مورد آمرزش است، کسی که در ماه رمضان آیه ای از کتاب خدای صاحب عزّت و جلال
را تلاوت نماید، مانند کسی است که یک ختم قرآن در ماههای دیگر کرده باشد.
3. قالَ الامام عَلِیّ –
علیه السّلام – : لا تَقُولُوا رَمَضانُ وَ لکنْ قُولُوا شَهْرَ رَمَضانَ
فَإنَّکمْ لا تَدْرُونَ ما رَمَضانُ.
«من لا یحضره الفقیه، ج 2، ص 172»
امام علی – علیه السّلام – فرمود: نگویید رمضان، بلکه بگویید ماه رمضان، زیرا شما نمی
دانید که رمضان چیست.
4. قال الامام ابو جعفر – علیه
السّلام – : بُنِیَ الاسْلامُ عَلی خَمْسَهِ أشْیاءَ: عَلَی الصَّلاهِ وَ الزَّکاهِ
وَ الصَّوْمِ وَ الْحَجِّ وَ الْوِلایَهِ، وَ قالَ رَسُولُ اللهِ – صلّی الله علیه
و آله – : الصَّوْمُ جُنَّهٌ مِنَ النّارِ.
«تهذیب الاحکام، ج 4، ص 151»
امام باقر – علیه السّلام – فرمود: اسلام بر پنج چیز بنا شده است: نماز، زکات،
روزه، حج و ولایت و رسول خدا – صلّی الله علیه و آله – فرمود: روزه سپری در برابر
آتش (دوزخ) است.
5. قالَ اَبُوعَبْدِاللهِ –
علیه السّلام – : نَزَلَتِ التَّوْراهُ فی سِتٍّ مَضَیْنَ مِنْ شَهْرِ رَمَضانَ وَ
نَزَلَ الانْجیلُ فِی اثْنَتَیْ عَشْرَهَ مَضَتْ مِنْ شَهْرِ رَمَضانَ، وَ نَزَلَ
الزَّبُورُ فی لَیْلَهِ ثَمانَ عَشْرَهَ مِنْ شَهْرِ رَمَضانَ، وَ نَزَلَ
الْقُرْآنُ فی لَیْلَهِ الْقَدْرِ.
«من لا یحضره الفقیه، ج 2، ص 159»
امام صادق – علیه السّلام – فرمود: تورات پس از گذشت شش شب از ماه رمضان
نازل شد؛ انجیل پس از گذشت دوازده شب از ماه رمضان نزول یافت؛ زبور در شب هجدهم
ماه رمضان نازل شد و قرآن در شب قدر فرود آمد.
6. قال الامام الصادق – علیه
السّلام – فی حَدیثٍ فی فَضْلِ لَیْلَهِ الْقَدْرِ، قالَ فی آخِرِهِ: نِعْمَ
الشَّهْرُ شَهْرُ رَمَضانَ، کانَ یُسَمّی عَلی عَهْدِ رَسُولِ اللهِ – صلّی الله
علیه و آله – الْمَرْزُوقَ.
«من لایحضره الفقیه، ج 2، ص 159»
امام صادق – علیه السّلام – در انتهای حدیثی در فضایل شب قدر فرمود: خوب
ماهی است رمضان، در زمان رسول خدا – صلّی الله علیه و آله – این ماه مرزوق نامیده
می شد.
7. قالَ رَسُولُ اللهِ –
صلّی الله علیه و آله – : قَدْ جاءَکمْ شَهْرٌ مُبارَک، شَهْرٌ فَرَضَ اللهُ
عَلَیْکمْ صِیامَهُ تُفْتَحُ فیهِ أبْوابُ الْجِنانِ وَ تُغَلُّ فیهِ الشَّیاطینُ
فیهِ لَیْلَهُ الْقَدْرِ خَیْرٌ مِنْ ألْفِ شَهْرٍ مَنْ حُرِمَها فَقَدْ حُرِمَ.
«تهذیب الاحکام، ج 4، ص 152»
رسول خدا – صلّی الله علیه و آله – فرمود: به تحقیق که ماه مبارک رمضان فرا
روی شماست، آن ماهی که خداوند روزه آن را بر شما واجب نموده است. در این ماه درهای
بهشت گشوده می شود و شیطان را به غل (و زنجیر) می کشند؛ در آن، شب قدر است که برتر
از هزار ماه است؛ و محروم کسی است که (از فیوضات آن شب) محروم مانَد.
8. قالَ اَبُو عَبْدِاللهِ –
علیه السّلام – : مَنْ لَمْ یُغْفَرْ لَهُ فی شَهْرِ رَمَضانَ لَمْ یُغْفَرْ لَهُ
إلی قابِلٍ الا أنْ یَشْهَدَ عَرَفَهَ.
«الکافی، ج 4، ص 66»
امام صادق – علیه السّلام – فرمود: کسی که در ماه رمضان آمرزیده نشود، تا
ماه رمضان آینده آمرزیده نخواهد شد، مگر اینکه در عرفه (در مناسک حج) حضور یابد.
9. قالَ النَّبِیُّ – صلّی
الله علیه و آله – : إنَّما سُمِّیَ شَعْبانُ لأنَّهُ یَشْعُبُ فیهِ خَیْرٌ کثیرٌ
لِرَمَضانَ؛ وَ شَهْرُ رَمَضانَ، سُمِّیَ بِذلِک لأنَّهُ یَرْمُضُ الذُّنُوبَ.
«بحار الأنوار، ج 58، ص 341»
پیامبر اکرم – صلّی الله علیه و آله – فرمود: محقّقاً (ماه شعبان) از این
رو شعبان نامیده شده است، که خیر فراوانی از آن به سوی (ماه) رمضان منشعب می شود و
ماه رمضان بدین جهت (ماه رمضان) نامیده شد که گناهان را می سوزاند.
10. قالَ اَمیرُ
الْمُؤْمِنین – علیه السّلام – : عَلَیْکمْ فی شَهْرِ رَمَضانَ بِکثْرَهِ
الإسْتِغْفارِ وَ الدُّعاءِ، فَأمَّا الدُّعاءُ فَیَدْفَعُ الْبَلاءَ عَنْکمْ وَ
أمَّا الإسْتِغْفارُ فَتُمْحی بِهِ ذُنُوبُکمْ.
«وسائل الشیعه، ج 7، ص 220»
امیرالمؤمنین – علیه السّلام – فرمود: بر شما باد که در ماه رمضان زیاد دعا
و استغفار کنید، که دعا بلا را از شما دور می سازد و طلب مغفرت و آمرزش گناهان شما
را پاک می گرداند.
11. الامام الرضا – علیه
السلام – نَظَرَ إلَی النّاسِ فی یَوْمِ فِطْرٍ یَلْعَبُونَ وَ یَضْحَکونَ فَقالَ
لأصْحابِهِ وَ الْتَفَتَ إلَیْهِمْ: إنَّ اللَه عَزَّوَجَلَّ خَلَقَ شَهْرَ
رَمَضانَ مِضْماراً لِخَلْقِهِ … .
«الکافی، ج 4، ص 181»
امام رضا – علیه السّلام – روز عید فطر به مردمی برخوردند که به کارهای
بیهوده مشغول بودند و سرگرم بازی و خنده بودند. حضرت با دیدن ایشان رو به اصحاب
خود کرد و فرمود: همانا خداوند صاحب عزّت و جلال ماه رمضان را میدان مسابقه ای
برای بندگانش آفرید تا در این ماه با پیروی از خداوند به سوی بهشت پیشی گیرند. پس
گروهی پیشی گرفتند و به پیروزی دست یافتند و کسانی دیگر باز ماندند و محروم گشتند.
شگفتا (و شگفتا) از کسی که سرگرم خنده و بازی است (آن هم) در روزی که نیکوکاران
ثواب و اجر می برند و کوتاهی ورزندگان محروم می شوند. به خدا قسم اگر پرده و حجاب
ها کنار رود، هر آینه نیکوکار به کردار نیک خود و گناهکار به گناهش مشغول می شود.
12. قال الامام الرضا – علیه
السّلام – : إنَّما جُعِلَ الصَّوْمُ فی شَهْرِ رَمَضانَ خاصَّهً دُونَ سائِرِ
الشُّهُورِ لأنَّ شَهْرَ رَمَضانَ هُوَ الشَّهْرُ الَّذی أنْزَلَ اللهُ فیهِ
الْقُرْآنَ – إلی أنْ قالَ – : وَ فیهِ لَیْلَهُ الْقَدْرِ الَّتی هِیَ خَیْرٌ
مِنْ ألْفِ شَهْرٍ … .
«وسائل الشیعه، ج 7، ص 173»
امام رضا – علیه السّلام – فرمود: (علّت اینکه) روزه منحصراً به ماه رمضان
– و نه دیگر ماهها – اختصاص یافت، این است که ماه رمضان ماهی است که خداوند در آن
قرآن را نازل کرد – تا آنجا که فرمود – : در این ماه شب قدر است که از هزار شب
بهتر می باشد. در آن شب هر امری بر اساس حکمت جدا می گردد و آن سرآغاز سال است. در
آن شب بدی و خوبی، زیان و سودمندی و روزی و مرگ در طول سال مقدّر می شود و از این
روست که آن را شب قدر نامیده اند.
13. قالَ اَبُوعبْدِاللهِ – علیه السّلام – : … شَهْرُ
رَمَضانَ لا یُشْبِهُهُ شَیْءٌ مِنَ الشُّهُورِ، لَهُ حَقٌّ وَ حُرْمَهٌ، أکثِرْ
مِنَ الصَّلاهِ مَا اسْتَطَعْتَ.
«الکافی، ج 2، ص 619»
امام صادق – علیه السّلام – فرمود: … ماه رمضان (ماهی) است که هیچ کدام
از ماهها شبیه آن نیستند. برای این ماه حقّ و حرمتی (ویژه) است پس تا می توانی (در
این ماه) نماز به جای آور.
14. قال الامام الرضا – علیه
السّلام – : وَ أکثِرْ فی هذَا الشَّهْرِ الْمُبارَک مِنْ قِراءَهِ الْقُرْآنِ وَ
الصَّلاهِ عَلی رَسُولِ اللهِ – صلّی الله علیه و آله – وَ کثْرَهِ الصَّدَقَهِ وَ
ذِکرِ اللهِ فی آناءِ اللَّیْلِ وَ النَّهارِ، و بِرِّ الإخْوانِ وَ إفْطارِهِمْ
مَعَک بِما یُمَکنُک … .
«مستدرک الوسائل، ج 7، ص 435»
امام رضا – علیه السّلام – فرمود: در این ماه با برکت (رمضان)، بسیار قرآن
تلاوت کن و بر رسول خدا – صلّی الله علیه و آله – درود بسیار فرست و صدقه فراوان
بده. همچنین در شبانه روز بسیار به یاد خدا باش و از نیکی به برادران و افطاری
دادن به ایشان تا حدّ ممکن کوتاهی مکن که البته در آن عمل پاداشی بزرگ می باشد.
15. قالَ رَسُولُ اللهِ –
صلّی الله علیه و آله – لِجابِرِ بْنِ عَبْدِاللهِ: یا جابرُ هذا شَهْرُ رَمَضانَ
مَنْ صامَ نَهارَهُ وَ قامَ وِرْداً مِنْ لَیْلِهِ وَ عَفَّ بَطْنَهُ وَ فَرْجَهُ
وَ کفَّ لِسانَهُ خَرَجَ مِنْ ذُنُوبِهِ کخُرُوجِهِ مِنَ الشَّهْرِ … .
«الکافی، ج 4، ص 87»
پیامبر اکرم – صلّی الله علیه و آله – به جابر بن عبدالله انصاری فرمود: ای
جابر! این ماه رمضان می باشد؛ هر کس که روز آن را روزه بدارد و پاسی از شب آن را (برای
عبادت) به پا خیزد و شکم و شهوت خود را پاک نگه دارد و زبانش را (از گناه) نگاه
دارد، (چنین کسی) همچنان که از ماه مبارک رمضان بیرون می رود، از گناهان نیز خارج
می شود. جابر عرض کرد: ای پیامبر خدا چه نیکوست این حدیث! رسول خدا – صلّی الله علیه
و آله – فرمود: ای جابر، چه شروط سختی دارد!
16. قالَ رَسُولُ اللهِ –
صلّی الله علیه و آله – : اُعْطِیَتْ اُمَّتی فی شَهْرِ رَمَضانَ خَمْساً لَمْ
یُعْطَها اُمَّهُ نَبِیٍّ قَبْلی: إذا کانَ أوَّلُ یَوْمٍ مِنْهُ نَظَرَ اللهُ
إلَیْهِمْ فَإذا نَظَرَ اللهُ عَزَّوَجَلَّ إلی شَیْءٍ لَمْ یُعَذِّبْهُ بَعْدَها
… .
«وسائل الشیعه، ج 7، ص 230»
رسول خدا – صلّی الله علیه و آله – فرمود: پنج چیز در ماه رمضان به امّتم
بخشیده شده است که امّتهای پیامبران پیشین فاقد آنها بودند: 1- با فرا رسیدن روز
اوّل آن خداوند به آنها می نگرد و هنگامی که خداوند به چیزی نگاه کند، بعداً آن را
عذاب نمی کند. 2- بوی بد دهان ایشان در شامگاهان نزد خداوند صاحب عزّت و جلال از
بوی مشک بهتر است. 3- فرشتگان برای ایشان هر روز و هر شب در ماه رمضان طلب آمرزش
می کنند. 4- خداوند به بهشت امر نموده: برای بندگان مؤمنم خود را بیارای که نزدیک
است از رنج و آزار دنیا آسوده شوند و در پناه بهشت و محلّ کرامت من آرامش یابند. 5-
و در شب آخر آن نیز همگی آنان را خداوند صاحب عزّت و جلال می آمرزد.
17. قالَ النَّبِیُّ – صلّی
الله علیه و آله – : إنَّ مَنْ تَمَسَّک فی شَهْرِ رَمَضانَ بِسِتِّ خِصالٍ،
غَفَرَ اللهُ لَهُ ذُنُوبَهُ: أنْ یَحْفَظَ دینَهُ، وَ یَصُونَ نَفْسَهُ، وَ
یَصِلَ رَحِمَهُ، وَ لا یُؤذی جارَهُ، وَ یَرْعی إخْوانَهُ، وَ یَخْزُنَ لِسانَهُ،
أمَّا الصِّیامُ فَلا یَعْلَمُ ثَوابَ عامِلِهِ إلا اللهُ.
«مستدرک الوسائل، ج 7، ص 370»
پیامبر اکرم – صلّی الله علیه و آله – فرمود: همانا کسی که به شش ویژگی در
ماه رمضان چنگ زند، خداوند گناهانش را می بخشد: 1- دینش را حفظ کند. 2- نفْسش را
نگاه دارد. 3- با بستگانش پیوند برقرار نماید. 4- همسایه اش را آزار نرساند. 5- رعایت
(حقوق) برادرانش بنماید. 6- زبانش را (از ناروا) باز دارد. امّا روزه، پس هیچ کس
جز خدا پاداش عمل کننده اش را نمی داند.
18. قالَ رَسُولُ اللهِ –
صلّی الله علیه و آله – : شَهْرٌ فَرَضَ اللهُ عَزَّوَجَلَّ صِیامَهُ، وَ سَنَّ
قِیامَهُ، فَمَنْ صامَهُ وَ قامَهُ ایماناً وَ احْتِساباً خَرَجَ مِنْ ذُنُوبِهِ
کیَوْمٍ وَلَدَتْهُ اُمُّهُ.
«بحار الأنوار، ج 96، ص 349»
پیامبر خدا – صلّی الله علیه و آله – فرمود: (رمضان) ماهی است که خدای صاحب
عزّت و جلال روزه آن را واجب گردانیده و شب زنده داری آن را سنّت نهاده است. هر کس
که به روزه و شب زنده داری آن از روی ایمان و تقرّب به خدا اهتمام ورزد از گناه
خارج می شود، همانند روزی که از مادر متولّد شده است.
19. قالَ رَسُولُ اللهِ – صلّی الله علیه و آله – : إنَّ
أبْوابَ السَّماءِ تُفْتَحُ فی أوَّلِ لَیْلَهٍ مِنْ شَهْرِ رَمَضانَ، وَ لا
تُغْلَقُ إلی آخِرِ لَیْلَهٍ مِنْهُ.
«بحار الأنوار، ج 96، ص 344»
رسول خدا – صلّی الله علیه و آله – فرمود: همانا درهای آسمان در شب نخست
ماه رمضان گشوده می شود و تا شب آخر بسته نمی گردد.
20. قالَ رَسُولُ اللهِ –
صلّی الله علیه و آله – (فی خُطْبَتِهِ فی فَضْلِ شَهْرِ رَمَضانَ): أیُّهَا
النّاسُ! مَنْ فَطَّرَ مِنْکمْ صائِماً مُؤْمِناً فی هذَا الشَّهْرِ کانَ لَهُ
بِذلِک عِنْدَ اللهِ عِتْقُ رَقَبَهٍ … .
«بحار الأنوار، ج 96، ص 317»
رسول خدا – صلّی الله علیه و آله – (در ضمن خطبه ای در فضیلت ماه رمضان) فرمود:
ای مردم! هر که از شما روزه دار مؤمنی را در این ماه افطار دهد، نزد خداوند پاداش
آزاد نمودن یک بنده را دارد و گناهان گذشته اش مورد آمرزش واقع می شود. گفته شد: ای
رسول خدا! همگی ما توانایی این کار را نداریم. فرمود: از آتش (دوزخ) بپرهیزید اگر
چه به (افطار دادن به) دانه ای خرما باشد، از آتش (دوزخ) بپرهیزید اگر چه به (افطار
دادن به) جرعه ای آب باشد.
21. عَنْ جَعْفَرِ بْنِ
مُحَمَّدٍ – علیه السّلام – أنَّهُ کانَ یَقُولُ لِبَنیهِ: إذا دَخَلَ شَهْرُ
رَمَضانَ فَاجْهَدُوا أنْفُسَکمْ فیهِ فَإنَّ فیهِ تُقْسَمُ الأرْزاقُ وَ
تُوَقَّتُ الآجالُ وَ یُکتَبُ وَفْدُ اللهِ الَّذینَ یَفِدُونَ عَلَیْهِ، وَ فیهِ
لَیْلَهُ الْقَدْرِ الَّتی الْعَمَلُ فیها خَیْرٌ مِنَ الْعَمَلِ فی ألْفِ شَهْرٍ.
«بحار الأنوار، ج 96، ص 341»
امام صادق – علیه السّلام – به پسرانش فرمود: هنگامی که ماه رمضان فرا رسد،
با نفْس خود به جهاد برخیزید که به راستی در این ماه روزی ها تقسیم می شود و (پایان)
عمر ها مشخص می گردد و مسافران خداوند که بر او وارد می شوند نوشته می شوند. همچنین
شب قدر در این ماه است؛ آن شبی که عمل در آن بهتر از عمل در هزار ماه است.
22. قالَ الامام الرِّضا –
علیه السّلام – : شَهْرُ رَمَضانَ شَهْرُ الْبَرَکهِ، وَ شَهْرُ الرَّحْمَهِ، وَ
شَهْرُ الْمَغْفِرَهِ وَ شَهْرُ التَّوْبَهِ وَ شَهْرُ الإنابَهِ؛ مَنْ لَمْ
یُغْفَرْ لَهُ فی شَهْرِ رَمَضانَ فَفی أیِّ شَهْرٍ یُغْفَرُ لَهُ؟ … .
«بحار الأنوار، ج 96، ص 341»
امام رضا – علیه السّلام – فرمود: ماه رمضان ماه برکت است، ماه رحمت است، ماه
آمرزش است، ماه توبه است، ماه بازگشت (به سوی خدا) است؛ هر کس در ماه رمضان
آمرزیده نشود، در کدام ماه دیگر مورد آمرزش قرار می گیرد؟ از خدا بخواهید که روزه
شما را بپذیرد، و این (ماه رمضان) را آخرین ماه رمضان (از عمر) شما قرار ندهد و
شما را توفیق طاعت خود ارزانی فرماید و از نافرمانی او باز دارد؛ که او برترین
مسئول است.
23. قال الامام ابو جعفر –
علیه السّلام – : رَسُولُ اللهِ – صلّی الله علیه و آله – لَمّا حَضَرَ شَهْرُ
رَمَضانَ وَ ذلِک فی ثَلاثٍ بَقینَ مِنْ شَعْبانَ قالَ لِبلالٍ: نادِ فِی النّاسِ،
فَجَمَعَ النّاسُ ثُمَّ صَعَدَ الْمِنْبَرَ فَحَمِدَ اللهُ وَ أثْنی عَلَیْهِ …
.
«الکافی، ج 4، ص 67»
امام باقر – علیه السّلام – فرمود: رسول خدا – صلّی الله علیه و آله – با
فرا رسیدن طلیعه ماه رمضان در بیست و هفتم ماه شعبان بلال را فرمود تا ندا در دهد
و مردم جمع شوند. سپس بر فراز منبر رفت و پس از حمد و ثنای الهی فرمود: ای مردم!
این ماهی که خداوند آن را ویژه شما قرار داده است – و اکنون در آستانه آن می باشید
– سَرور ماهها می باشد، و در آن شبی است که از هزار ماه بهتر است. در این ماه
درهای آتش (دوزخ) بسته می شود و درهای بهشت گشوده می گردد. هر که آن را دریابد و
مورد آمرزش واقع نشود، خداوند او را (از رحمت خود) دور سازد … .
24. عن الامام ابی جعفر –
علیه السّلام – قالَ: کانَ رَسُولُ اللهِ – صلّی الله علیه و آله – یُقْبِلُ
بِوَجْهِهِ إلَی النّاسِ فَیَقُولُ: یا مَعْشَرَ النّاسِ إذا طَلَعَ هِلالُ شَهْرِ
رَمَضانَ غُلَّتْ مَرَدَهُ الشَّیاطینَ وَ فُتِحَتْ أبْوابُ السَّماءِ وَ أبْوابُ
الْجِنانِ … .
«الکافی، ج 4، ص 67»
امام باقر – علیه السّلام – فرمود: رسول خدا – صلّی الله علیه و آله – (با
فرا رسیدن ماه رمضان) رو به مردم می کرد و می فرمود: ای مردمان! چون هلال ماه رمضان
پدیدار شود، شیطانهای سرکش به غل (و زنجیر) کشیده می شوند، درهای آسمان و بهشت و
رحمت گشوده می شود و درهای آتش (دوزخ) بسته می گردد و دعا در آن مستجاب می گردد.
در آستانه افطار هر روزِ این ماه، آزادشدگانی خواهند بود که خداوند آنان را از آتش
(دوزخ) می رهانَد.
25. قال الامام الصادق –
علیه السّلام – : إنَّ لِلّهِ عَزَّوَجَلَّ فی کلِّ لَیْلَهٍ مِنْ شَهْرِ رَمَضانَ
عُتَقاءٌ وَ طُلَقاءٌ مِنَ النّارِ إلا مَنْ أفْطَرَ عَلی مُسْکرٍ فَإذا کانَ فی
آخِرِ لَیْلَهٍ مِنْهُ اُعْتِقَ فیها مِثْلَ ما اُعْتِقَ فی جَمیعِهِ.
«الکافی، ج 4، ص 68»
امام صادق – علیه السّلام – فرمود: همانا خداوندِ صاحب عزّت و جلال در هر
شب از ماه رمضان آزادشدگان و رهاشدگانی از آتش (دوزخ) خواهد داشت، مگر کسی که به (مایع)
مست کننده افطار کند. در شب آخرِ آن هم به شمار تمامی آزادشدگان هر شب (از آتش
دوزخ) رهایی می بخشد.
26. قال الامام الصادق –
علیه السّلام – تَقُولُ فِی الْعَشْرِ الأواخِرِ مِنْ شَهْرِ رَمَضانَ کلَّ
لَیْلَهٍ: أعُوذُ بِجَلالِ وَجْهِک الْکریمِ أنْ یَنْقَضِیَ عَنّی شَهْرُ رَمَضانَ
أوْ یَطْلُعَ الْفَجْرُ مِنْ لَیْلَتی هذِهِ وَ لَک قِبَلی تَبِعَهٌ أوْ ذَنْبٌ
تُعَذِّبُنی عَلَیْهِ (یا رحْمان یا رحیم).
«من لایحضره الفقیه، ج 2، ص 161»
امام صادق – علیه السّلام – فرمود: در شبهای دهه آخر ماه رمضان می گویی: (خدایا)
به شُکوه وجه کریمانه ات پناه می برم از اینکه ماه رمضان یا شبی از آن بر من بگذرد
در حالی که اثر گناه و یا گناهی بر گردن من باشد تا اینکه مرا به سبب آن عذاب
فرمایی (ای رحمان و ای رحیم).
27. قال الامام الباقر –
علیه السّلام – : لا تَقُولُوا هذا رَمَضانُ وَ لا ذَهَبَ رَمَضانُ وَ لا جاءَ
رَمَضانُ فُإنَّ رَمَضانَ اسْمٌ مِنْ أسْماءِ اللهِ عَزَّوَجَلَّ، لایَجیءُ وَ لا
یَذْهَبُ إنَّما یَجیءُ وَ یَذْهَبُ الزّائِلُ، وَ لکنْ قُولُوا: شَهْرُ رَمَضانَ
… .
«من لایحضره الفقیه، ج 2، ص 172»
امام باقر – علیه السّلام – فرمود: نگویید این رمضان است، رمضان رفت یا
رمضان آمد، زیرا رمضان نامی از نامهای خدای صاحب عزّت و جلال است، که نه می آید و
نه می رود، زیرا امر زوال پذیر می آید و می رود، بلکه بگویید: ماه رمضان، زیرا ماه
اضافه به اسم است، و اسم، اسمِ خدای صاحب عزّت و جلال است.
28. قال الامام الصادق –
علیه السّلام – : (إنَّ عِدَّهَ الشُّهُورِ عِنْدَ اللهِ اثْنا عَشَرَ شَهْراً فی
کتابِ اللهِ یَوْمَ خَلَقَ السَّماواتِ وَ الأرْضَ)، فَغُرَّهُ الشُّهُورِ شَهْرُ
اللهِ وَ هُوَ شَهْرُ رَمَضانَ وَ قَلْبُ شَهْرِ رَمَضانَ لَیْلَهُ الْقَدْرِ.
«من لایحضره الفقیه، ج 2، ص 99»
امام صادق – علیه السّلام – (با تلاوت آیه «شماره ماهها نزد خدا در کتاب
خدا، آن روز که آسمان ها و زمین را بیافرید، دوازده ماه مقرّر گشت») فرمود: نخستین
آن ماهها، ماه خداست؛ و آن ماه رمضان است؛ و قلب ماه رمضان شب قدر است.
29. قالَ رَسُولُ اللهِ –
صلّی الله علیه و آله – : شَهْرُ رَمَضانَ شَهْرُ اللهِ عَزَّوَجَلَّ، وَ هُوَ
شَهْرٌ یُضاعِفُ اللهُ فیهِ الْحَسَناتِ، وَ یَمْحُو فیهِ السَّیِّئاتِ، وَ هُوَ
شَهْرُ الْبَرَکهَ، وَ هُوَ شَهْرُ الإنابَهِ، وَ هُوَ شَهْرُ التَّوبَهِ وَ هُوَ
شَهْرُ الْمَغْفِرَهِ … .
«بحار الأنوار، ج 96، ص 340»
رسول خدا – صلّی الله علیه و آله – فرمود: ماه رمضان، ماه خدای صاحب عزّت و
جلال است، همان ماهی است که خداوند (پاداش) کارهای نیک را چند برابر نموده و
گناهان را پاک می سازد؛ آن، ماه بازگشت است، ماه توبه است، ماه آمرزش است، ماه
رهایی از آتش (دوزخ) و نیل به بهشت است. هوشیار باشید که از هر (کار) حرامی
بپرهیزید، در آن ماه بسیار به تلاوت قرآن بپردازید، نیازهایتان را در این ماه (از
خدا) بخواهید و به ذکر پروردگارتان مشغول باشید؛ مبادا که ماه رمضان نزد شما مانند
دیگر ماهها باشد، زیرا که (این ماه) نزد خداوند نسبت به سایر ماهها از حرمت و
فضیلت فزونتری برخوردار است، و مبادا ایّام روزه داری شما در ماه رمضان با ایّام (دیگر
ماهها) که روزه دار نیستید یکسان باشد.
30. عَنْ عَلِیِّ بْنِ أبی
حَمْزَهَ قالَ: دَخَلْنا عَلی أبی عَبْدِاللهِ – علیه السّلام – فَقالَ لَهُ
أبوبَصیرٍ: ما تَقُولُ فِی الصَّلاهِ فی رَمَضانَ؟ فَقالَ لَهُ: إنَّ لِرَمَضانَ
لَحُرْمَهً وَ حَقّاً لایُشْبِهُهُ شَیْءٌ مِنَ الشُّهُورِ، صَلِّ مَا اسْتَطَعْتَ
فی رَمَضانَ … .
«تهذیب الاحکام، ج 3، ص 63»
علی بن أبی حمزه گوید: ما بر امام صادق – علیه السّلام – وارد شدیم، أبوبصیر
به ایشان عرض کرد: درباره (ارزش) نماز (گزاردن) در ماه رمضان چه می فرمایید؟ امام –
علیه السّلام – فرمود: همانا ماه رمضان دارای حرمت و حقّی است که هیچ یک از ماهها
بدان شبیه نیستند، هر قدر که می توانی در این ماه به قصد تقرّب به خدا شب و روز
نماز بگزار، و اگر توانستی، هر شبانه روز (در این ماه) هزار رکعت نماز به جای آور،
زیرا که علی – علیه السّلام – در اواخر عمرش هر شبانه روز هزار رکعت نماز می گزارد.
پس ای ابامحمد، در (ماه) رمضان، نماز بسیار بخوان.
31. قال الامام ابو جعفر –
علیه السّلام – : خَطَبَ رَسُولُ اللهِ – صلّی الله علیه و آله – النّاسَ فی آخِرِ
جُمْعَهٍ مِنْ شَعْبانَ فَحَمِدَ اللهَ و أثْنی عَلَیْهِ، ثُمَّ قالَ: … .
«من لایحضره الفقیه، ج 2، ص 94»
امام باقر – علیه السّلام – فرمود: رسول خدا – صلّی الله علیه و آله – در
آخرین جمعه شعبان برای مردم خطبه خواند، پس خدای را حمد و ثنا گفت، و آنگاه فرمود:
ای مردمان! همانا ماهی بر شما سایه افکنده که در آن ماه، شبی است که از هزار ماه
بهتر است و آن، ماه رمضان است، که خدا روزه داشتنش را واجب ساخته و به پا خاستن
(نماز) شبی در آن ماه را بسان نماز (گزاردن در) هفتاد شب در ماههای دیگر قرار داده،
و برای کسی که در این ماه، عملی از اعمال خیر و احسان را به قصد تقرّب به خدا به
جا آورَد، پاداشی برابر با پاداش کسی که فریضه ای از فرائض خدای صاحب عزّت و جلال
را اداء کند مقرّر داشته است. کسی که در این ماه فریضه ای از فرائض خدا را به جا
آورَد، بسان کسی است که هفتاد فریضه را در ماههای دیگر به جا آورده باشد.
