وجود روایات فراوان درباره مهدی موعود علیهالسلام، اعتقاد به آمدن او در آخرالزمان را به عقیدهای مسلم در میان مسلمانان بدل ساخته است، اما درباره ولادت آن حضرت، میان شیعه و اکثریت اهلسنت، اختلاف است. عدم اعتقاد بسیاری از اهلسنت به ولادت امام موعود علتهایی دارد که از جمله آنها میتوان به موارد زیر اشاره نمود؛
۱. مخفیبودن ولادت آن حضرت
آمدن مردی عادل که حکومت عدل را در زمین میگستراند، از صدر اسلام، امری مسلم و مورد توجه مسلمانان بود. سلاطین و حاکمان وقت هم از آن اخبار بیاطلاع نبودند و شنیده بودند که مهدی علیهالسلام به دنیا خواهد آمد و حکومت ستمکاران را منقرض و تمام زمین را از حکومت حق و عدل پر خواهد کرد؛ بهویژه روایات متعددی که میگفت او، نهمین از فرزندان امام حسین علیهالسلام است نزد همه آشکار بود؛ ازاینرو حکام جور از وجود و ظهور او، در بیم و هراس بودند و درصدد بودند هرطور شده این خطر را از حکومت خود دفع کنند؛ به همین سبب، خانههای بنیهاشم ـ به ویژه خانه امام حسن عسکری علیهالسلام ـ به شدّت تحت کنترل و مراقبت مأموران مخفی و علنی دولت عباسی قرار داشت. حتی معتمد عباسی، به عدهای از زنان قابله مأموریت سری داده بود، در خانههای بنیهاشم ـ بهویژه خانه امام حسن عسکری علیهالسلام ـ رفتوآمد کنند و مراتب را گزارش دهند.
معتمد عباسی پس از شهادت امام، دستور داد خانه آن حضرت را بازرسی کنند و گروهی از زنان قابله را فرستاد تا تمام کنیزان آن حضرت را معاینه کنند و اگر آبستنی بین آنان دیده شد، بازداشت کنند. حتّی به خانه امام هم اکتفا نکرد و دستور داد تمام خانههای شهر را با کمال دقت بازرسی و کنترل کنند.
در نتیجه این رفتار ظالمانه ولادت امام موعود، مخفی بود و امام حسن عسکری علیهالسلام فرزند بزرگوار خود را تنها به خواص و معتمدان شیعیه نشان میداد و او را امام و حجت بعد از خود معرفی میکرد. با این وضعیت، طبیعی است، اهل سنت که از اهلبیت پیامبر علیهمالسلام فاصله گرفته بودند، از ولادت آن حضرت مطلع نشوند.[۱]
۲. اجتناب از برخی لوازم احتمالی پذیرشِ ولادت
در روایات بسیاری، از پیامبر اکرم نقل شده که تعداد امامان و خلفای پس از وی، دوازده نفر است. مجموع روایات شیعه و سنی در اینباره ۹۲۵ حدیث است. در بسیاری از همین روایات، به نام دوازده نفر تصریح شده و اینکه اولشان امام علی و آخرشان امام مهدی موعود علیهمالسلام است و یا اینکه نُه نفر از آنان، از نسل امام حسین علیهالسلام هستند.[۲]
با توجه به این احادیث چنین به نظر میرسد که پذیرش ولادت امام مهدی از امام حسن عسکری علیهمالسلام عواقبی دارد؛ یعنی، هرچند پذیرش ولادت امام موعود بهطور حتم و لزوم، به قبول نظر شیعه در مسأله خلافت و امامت نمیانجامد، ولی اهل سنت را مقابل انبوهی از روایات قرار میدهد که باید در توجیه آن روایات، خود را به زحمت و مشقت بیندازند؛ در نتیجه از اصل، ولادت آن حضرت را منکر میشوند.
معرفی منابع برای مطالعه بیشتر
• کفایهالموحدین، شیخ طبرسی؛
• الامامالمهدی، سید محمدکاظم قزوینی؛
• منتخبالاثر، لطفالله صافی.
پینوشتها
۱. ر.ک. کافی مرحوم کلینی؛ ر.ک. الارشاد مرحوم شیخ مفید.
۲. در تعدادی از این روایات، نام تمام دوازده نفر، یکبهیک ذکر شده است. همچنین در روایات متعددی آمده است که مهدی، از اولاد امام علی علیهمالسلام (۲۱۴ حدیث)، از اولاد فاطمه سلاماللهعلیها (۱۹۲ حدیث)، نهمین از اولاد امام حسین علیهالسلام است (۱۴۸ حدیث)، از اولاد امام محمد باقر علیهالسلام (۱۰۳ حدیث)، ششمین اولاد امام جعفر صادق علیهالسلام است (۹۹ حدیث) و فرزند امام حسن عسکری علیهالسلام است (۱۴۵ حدیث) و اینکه نام پدرش، حسن است (۱۴۸ حدیث).