1. قال رسول الله –
صلی الله علیه و آله – : من کان یؤمن بالله والیوم الآخر فلیکرم ضیفه.
«جامع الأخبار، ص 377، ح 1053»
رسول خدا – صلی الله علیه و آله – فرمود: هر که به خدا و روز واپسین ایمان
دارد، باید میهمانش را گرامی بدارد.
2. قال رسول الله – صلی الله علیه و آله – : الضیف ینزل برزقه، و یرتحل
بذنوب أهل البیت.
«بحار الانوار، ج 75، ص 461»
رسول خدا – صلی الله علیه و آله – فرمود: مهمان، روزی خود را می آورد و
گناهان اهل خانه را می برد.
3. قال الإمام الصادق – علیه السلام – : المکارم عشره، فإن استطعت
أن تکون فیک فلتکن: … إقراء الضیف.
«الخصال، ص 431، ح 11»
امام صادق – علیه السلام – فرمود: مکارم (اخلاق) ده تاست، اگر توانی آن ها
را داشته باشی، چنان باش: (یکی از آنها) مهمان نوازی است.
4. قال الإمام علی – علیه السلام – (لعلاء بن زیاد، لما رأی سعه
داره): ما کنت تصنع بسعه هذه الدار فی الدنیا و أنت إلیها فی الآخره کنت أحوج؟ و بلی
إن شئت … .
«نهج البلاغه، خطبه 209»
امام علی – علیه السلام – (وقتی خانه وسیع علاء بن زیاد را دید به او)
فرمود: این خانه وسیع در دنیا به چه کار تو می آید، وقتی در آخرت به آن محتاج تری؟
آری، اگر بخواهی می توانی به وسیله چنین خانه ای به آخرت دست یابی به شرط آن که در
این خانه از میهمان پذیرایی کنی، به خویشاوندانت رسیدگی کنی و حقوق آن را بگذاری،
در این صورت به وسیله این خانه به آخرت دست یافته ای.
5. قال الإمام علی – علیه السلام – : من آتاه الله مالاً فلیَصل به
القَرابه و لیُحسن منه الضیافه.
«نهج البلاغه، خطبه 141»
امام علی – علیه السلام – فرمود: هر که خداوند به او ثروتی دهد، باید با آن
به خویشانش رسیدگی کرده و مهمانداری نماید.
6. قال رسول الله – صلی الله علیه و آله – : الرزق أسرع إلی من
یطعم الطعام من السکین فی السنام.
«المحاسن، ج 2، ص 147»
رسول خدا – صلی الله علیه و آله – فرمود: کسی که اطعام می کند، روزی به او
سریعتر از سرعت فرو رفتن کارد در کوهان شتر، می رسد.
7. قال رسول الله – صلی الله علیه و آله – : البیت الذی یمتار منه
الخیر و البرکه أسرع إلیه من الشفره فی سنام البعیر.
«المحاسن، ج 2، ص 147»
رسول خدا – صلی الله علیه و آله – فرمود: خیر و برکت به خانه ای که در آن
اطعام می شود، سریعتر از سرعت فرو رفتن تیغ در کوهان شتر می رسد.
8. قال رسول الله – صلی الله علیه و آله – : کل بیت لا یدخل فیه
الضیف لا تدخله الملائکه.
«جامع الأخبار، ص 378، ح 1058»
رسول خدا – صلی الله علیه و آله – فرمود: هر خانه ای که مهمان به آن وارد
نشود، فرشتگان واردش نمی شوند.
9. قال الإمام علی – علیه السلام – (لما رئی حزینا فسئل عن علته):
لسبع أتت لم یضف إلینا ضیف.
«بحار الانوار، ج 41، ص 28»
روزی امام علی – علیه السلام – را غمگین یافتند، از سبب ناراحتی ایشان
پرسیدند، حضرت فرمود: هفت روز است که مهمانی بر ما وارد نشده است.
10. قال رسول الله – صلی الله علیه و آله – : یکره إجابه من یشهد
ولیمته الأغنیاء دون الفقراء.
«الدعوات، ص 141، ح 358»
رسول خدا – صلی الله علیه و آله – فرمود: پذیرفتن دعوت کسی که ثروتمندان در
دعوت او هستند و فقیران حضور ندارند ناپسند است.
11. قال الإمام علی – علیه السلام – (مما کتب إلی ابن حنیف عامله
علی البصره): یابن حنیف! فقد بلغنی أن رجلا من فتیه أهل البصره دعاک إلی مأدبه،
… .
«نهج البلاغه، نامه 45»
امام علی – علیه السلام – در نامه ای به ابن حنیف، کارگزار خود در بصره،
چنین نوشت: ای پسر حنیف! به من خبر رسیده که مردی از جوانان بصره تو را به میهمانی
دعوت کرده و تو با شتاب به آن مجلس رفته ای و خوراک های رنگارنگ و کاسه های بزرگ
نوشیدنی در برابرت نهاده اند. گمان نمی کردم تو به میهمانی جماعتی روی که
نیازمندان آن ها رانده شده اند و توانگرانشان دعوت شده.
12. قال رسول الله – صلی الله علیه و آله – (لأبی ذر و هو یعظه):
أطعم طعامک من تحبه فی الله، و کل طعام من یحبک فی الله عزوجل.
«بحار الانوار، ج 77، ص 85»
رسول خدا – صلی الله علیه و آله – (در اندرزی به ابوذر) فرمود: کسی را که
به خاطر خدا دوستش داری از غذای خود بخوران و از غذای کسی که تو را به خاطر خدای
عزوجل دوست دارد، بخور.
13. قال رسول الله – صلی الله علیه و آله – (لأبی ذر و هو یعظه):
لا تصاحب إلا مؤمنا، و لا یأکل طعامک إلا تقی.
«بحار الانوار، ج 77، ص 85»
رسول خدا – صلی الله علیه و آله – (در اندرزی
به ابوذر) فرمود: با کسی جز مؤمن، همنشینی
مکن و کسی جز انسان پرهیزگار، غذای تو را نخورد.
14. قال رسول الله – صلی الله علیه و آله – : اوصی الشاهد من امتی
و الغائب أن یجیب دعوه المسلم و لو علی خمسه أمیال، فإن ذلک من الدین.
«المحاسن، ج 2، ص 180»
رسول خدا – صلی الله علیه و آله – فرمود: به حاضران و غایبان امت خود سفارش
می کنم که دعوت مسلمان را، گر چه از فاصله پنج میل باشد بپذیرند، (هر میل حدود سه
فرسخ می باشد) زیرا این کار جزو دین است.
15. قال الإمام الصادق – علیه السلام – : من الحقوق الواجبات
للمؤمن علی المؤمن أن یجیب دعوته.
«المحاسن، ج 2، ص 180»
امام صادق – علیه السلام – فرمود: یکی از حقوق واجب مؤمن بر مؤمن، این است
که دعوت او را بپذیرد.
16. قال رسول الله – صلی الله علیه و آله – : من الجفاء … أن
یدعی الرجل إلی طعام فلا یجیب أو یجیب فلا یأکل.
«قرب الإسناد، ص 160، ح 583»
رسول خدا – صلی الله علیه و آله – فرمود: از ادب به دور است که مردی به
مهمانی دعوت شود و نپذیرد یا بپذیرد و از غذای آن نخورد.
17. قال رسول الله – صلی الله علیه و آله – : لو أن مؤمنا دعانی
إلی طعام ذراع شاه لأجبته، و کان ذلک من الدین.
«المحاسن، ج 2، ص 180»
رسول خدا – صلی الله علیه و آله – فرمود: اگر مؤمنی مرا به خوردن (حتی) پاچه
گوسفندی دعوت کند، می پذیرم، که این کار جزو دین است.
18. قال رسول الله – صلی الله علیه و آله – : أبی الله لی زاد
المشرکین و المنافقین و طعامهم.
«المحاسن، ج 2، ص 180»
رسول خدا – صلی الله علیه و آله – فرمود: خداوند ابا دارد که من از توشه و
غذای مشرکان و منافقان، استفاده کنم.
19. قال الإمام علی – علیه السلام – : لذه الکرام فی الإطعام، و لذه
اللئام فی الطعام.
«غرر الحکم، ح 7638»
امام علی – علیه السلام – فرمود: لذت کریمان، در خوراندن است و لذت لئیمان
(انسان های پست)، در خوردن.
20. قال رسول الله – صلی الله علیه و آله – : کفی بالمرء إثما أن
یستقل ما یقرب الی إخوانه، و کفی بالقوم إثما أن یستقلوا ما یقربه إلیهم أخوهم.
«المحاسن، ج 2، ص 186»
رسول خدا – صلی الله علیه و آله – فرمود: مرد (میزبان) را همین گناه بس که
غذایی را که پیش برادران خود می گذارد، کم شمارد و میهمانان را همین گناه بس که آن
چه را برادرشان در برابرشان می گذارد، کم شمارند.
21. قال الإمام الصادق – علیه السلام – : هلک لامرئ احتقر لأخیه ما
حضره، هلک لامرئ احتقر من أخیه ما قدم إلیه.
«المحاسن، ج 2، ص 186»
امام صادق – علیه السلام – فرمود: هلاک باد مردی که آن چه را پیش برادرش می
گذارد، ناچیز شمارد و هلاک باد مردی که آن چه را برادرش جلو او می گذارد، ناچیز
شمارد.
22. قال الإمام الرضا – علیه السلام – : دعا رجل أمیر المؤمنین –
علیه السلام – فقال له: قد أجبتک علی أن تضمن لی ثلاث خصال، قال: وما هی یا أمیر
المؤمنین؟ … .
«عیون أخبار الرضا – علیه السلام -،
ج 2، ص 42، ح 138»
امام رضا – علیه السلام – فرمود: مردی
امیرالمؤمنین – علیه السلام – را به میهمانی دعوت کرد. حضرت علی – علیه السلام –
فرمود: می پذیرم به شرط این که سه قول به من بدهی. آن شخص پرسید آن هاچیستند؟ حضرت فرمود: از بیرون چیزی برای من تهیه نکنی، حاضری خانه ات را از
من دریغ نکنی و به زن و فرزندانت اجحاف ننمایی. مرد گفت هر چه شما بفرمایید. پس
علی بن ابی طالب – علیه السلام – دعوت او را پذیرفت.
23. إن الحارث الأعور أتی أمیر المؤمنین – علیه السلام – فقال: یا
أمیر المؤمنین جعلنی الله فداک! احب أن تکرمنی بأن تأکل عندی … .
«المحاسن، ج 2، ص 187»
حارث اعور خدمت امیرالمؤمنین – علیه السلام – آمد و عرض کرد: ای امیر
المؤمنین خداوند مرا فدای تو کند! دوست دارم به من افتخار دهی و نزد من غذا بخوری.
حضرت فرمود: به شرط این که خودت را به زحمت نیندازی و آن گاه وارد خانه او شد.
24. قال الإمام علی – علیه السلام – : قوت الأجساد الطعام و قوت
الأرواح الإطعام.
«مشکاه الأنوار، ح 325»
امام علی – علیه السلام – فرمود: خوراک بدنها، غذاست و خوراک جانها، اطعام
کردن.
25. قال الإمام الصادق – علیه السلام – : إذا أتاک أخوک فأته بما
عندک وإذا دعوته فتکلف له.
«المحاسن، ج 2، ص 179»
امام صادق – علیه السلام – فرمود: هرگاه برادر (دینی ات) ناخوانده بر تو
وارد شد، همان غذایی که در خانه داری برایش بیاور و هرگاه او را دعوت کردی در
پذیرایی از او زحمت بکش.
26. قال الإمام الصادق – علیه السلام – : إذا دخل علیک أخوک فأعرض
علیه الطعام، فإن لم یأکل فأعرض علیه الماء، فإن لم یشرب فأعرض علیه الوضوء.
«المحاسن، ج 2، ص 190»
امام صادق – علیه السلام – فرمود: هرگاه برادرت به خانه تو وارد شد به او
غذا تعارف کن، اگر نخورد به او آب تعارف کن، اگر آب ننوشید به او وضو گرفتن
پیشنهاد کن.
27. قال ابن أبی یعفور: رأیت عند أبی عبد الله – علیه السلام – ضیفا،
فقام یوما فی بعض الحوائج، فنهاه عن ذلک، و قام بنفسه إلی تلک الحاجه، و قال: نهی
رسول الله – صلی الله علیه و آله – عن أن یستخدم الضیف.
«الکافی، ج 6، ص 283»
ابن ابی یعفور می گوید: در خانه امام صادق – علیه السلام – میهمانی دیدم.
روزی آن شخص مشغول انجام بعضی از کارها شد. در این هنگام حضرت او را از انجام آن
ها نهی کرد و خود به انجام آن ها مشغول شد و فرمود: رسول خدا – صلی الله علیه و
آله – از به کار گرفتن میهمان، نهی فرموده است.
28. قال رسول الله – صلی الله علیه و آله – : من أحب أن یحبه الله
و رسوله فلیأکل مع ضیفه.
«تنبیه الخواطر، ج 2، ص 116»
رسول خدا – صلی الله علیه و آله – فرمود: هر کس دوست دارد که خدا و رسولش
او را دوست داشته باشند، با میهمانان خود غذا بخورد.
29. قال رسول الله – صلی الله علیه و آله – : من أکل طعامه مع ضیفه
فلیس له حجاب دون الرب.
«تنبیه الخواطر، ج 2، ص 116»
رسول خدا – صلی الله علیه و آله – فرمود: هر کس غذای خود را با میهمانش
بخورد، میان او و پروردگار هیچ حجابی نباشد.
30. قال الإمام الباقر – علیه السلام – : إذا دخل أحدکم علی أخیه
فی رحله فلیقعد حیث یأمر صاحب الرحل، فإن صاحب الرحل أعرف بعوره بیته من الداخل
علیه.
«بحار الانوار، ج 75، ص 451»
امام باقر – علیه السلام – فرمود: هرگاه یکی از شما به خانه برادرش وارد
شد، هر جا صاحب خانه گفت همان جا بنشیند، زیرا صاحب خانه به وضع اتاق خود از
میهمان آشنا تر است.
31. قال رسول الله – صلی الله علیه و آله – : إذا دعی أحدکم إلی
طعام فلا یستتبعن ولده، فإنه إن فعل ذلک کان حراما و دخل عاصیا.
«المحاسن، ج 2، ص 181»
رسول خدا – صلی الله علیه و آله – فرمود: هرگاه یکی از شما (بدون فرزند) به
میهمانی دعوت شد، فرزندش را هم به دنبال خود راه نیندازد که اگر چنین کند، کار
حرامی کرده و با نافرمانی وارد خانه میزبان شده است.
32. قال رسول الله – صلی الله علیه و آله – : الضیف یلطف لیلتین،
فإذا کانت اللیله الثالثه فهو من أهل البیت یأکل ما أدرک.
«الکافی، ج 6، ص 283»
رسول خدا – صلی الله علیه و آله – فرمود: میهمان تا دو شب پذیرایی شود و از
شب سوم جزو اهل خانه به شمار می آید و هر چه رسید بخورد.
33. قال رسول الله – صلی الله علیه و آله – : الضیافه أول یوم و الثانی
و الثالث، و ما بعد ذلک فإنها صدقه تصدق بها علیه.
«الکافی، ج 6، ص 283»
رسول خدا – صلی الله علیه و آله – فرمود: میهمانی یک روز و دو روز و سه روز
است. بعد از آن، آن چه به او داده می شود، صدقه است.
34. قال رسول الله – صلی الله علیه و آله – : الولیمه أول یوم حق،
والثانی معروف، وما زاد ریاء وسمعه.
«الکافی، ج 6، ص 283»
رسول خدا – صلی الله علیه و آله – فرمود: ولیمه دادن روز اول حق است و روز
دوم احسان، از دو روز که گذشت خودنمایی و شهرت طلبی است.
35. قال رسول الله – صلی الله علیه و آله – (فی وصیته لعلی): یا
علی! لا ولیمه إلا فی خمس: فی عرس، أو خرس، أو عذار، أو وکار، أو رکاز: فالعرس
التزویج، و الخرس النفاس بالولد، و العذار الختان، و الوکار فی بناء الدار و شرائها،
و الرکاز الرجل یقدم من مکه.
«من لا یحضره الفقیه، ج 4، ص 356، ح
5762»
رسول خدا – صلی الله علیه و آله – (در سفارشی به علی – علیه السلام -) فرمود:
ای علی! ولیمه جز در پنج مورد نباشد: برای ازدواج، برای تولد فرزند، برای ختنه
کردن، برای ساختن یا خرید خانه و برای بازگشت از مکه.
36. قال رسول الله – صلی الله علیه و آله – : لا یتکلفن أحد لضیفه
ما لا یقدر.
«کنز العمال، ح 25876»
رسول خدا – صلی الله علیه و آله – فرمود: هیچ کس نباید بیش از توانش، خود
را برای میهمان به زحمت اندازد.