نگاهی به عید غدیر در دل و دیده معصومین

واقعه غدیر حادثه ای تاریخی نیست که در کنار دیگر وقایع بدان نگریسته شود، غدیر تنها نام یک سرزمین نیست. یک تفکر است، نشانه و رمزی است که از تداوم خط نبوت حکایت می کند. غدیر نقطه تلاقی کاروان رسالت با طلایه دارای امامت است و اهمیت دادن به غدیر، اهمیت دادن به رسالت پیامبر(ص)است. آیه ای از قرآن که به صراحت، این روز را روز اکمال دین و خشنودی پروردگار دانسته، رمزی از عید بودن غدیر خم است.سابقه غدیر و عید گرفتن این روز مقدس، به زمان پیامبر(ص) می رسد و در دوران ائمه دیگر نیز این سنت ادامه داشته. در این مجال کوتاه مروری خواهد شد بر سیر و سیره بعضی از معصومین در قبال این عید بزرگ اسلامی.

پیامبر اعظم(ص)و غدیر

روزی پیامبر (ص)به امیر مؤمنان(ع) فرمود: «ای علی، خداوند آیه “یا ایها الرسول بلغ ما انزل الیک من ربک…”را درباره ولایت تو بر من نازل کرد. اگر آنچه به من امر شده تبلیغ نکنم، عملم باطل است و کسی که خدا را بدون ولایت تو ملاقات کند، کردارش باطل است».
در روز غدیر هم بعد از خطبه یک ساعته ای که ایراد فرمود، جمله معروف «هر که من مولای او هستم، علی مولای اوست» را سه بار تکرار کرد تا در گوش مسلمانان و تاریخ بماند. پس از آن که علی(ع)را به جانشینی خود تعیین کرد، در همان روز، این عید را اعلام نمود و مراسمش را به پا داشت، در خیمه اش نشست و با خوشحالی از تبریک گویندگان استقبال کرد و به آنها فرمود:«به من تبریک بگویید… به من تبریک بگویید، زیرا خداوند مرا به نبوت و اهل بیتم را به امامت اختصاص داده است.»
در کلام دیگری هم فرمودند:«روز غدیر خم، برترین اعیاد امت من است، روزی که خدای متعال به من فرمان داد تا برادرم علی پسر ابوطالب را به عنوان پرچمی هدایت گر برای امتم تعیین کنم که پس از من به وسیله او راه نمایی و هدایت شوند. غدیر خم روزی است که خداوند در آن دین را کامل ساخت و نعمت را بر امتم تمام کرد و اسلام را به عنوان دین برای مردم پسندید.»

امام علی(ع) و غدیر

در دوره خلافت و حاکمیت امام علی(ع)، یک بار عید غدیر با جمعه مصادف شد. امام در آن روز طی خطبه ای مفصل به مردم فرمود:«خداوند متعال امروز دو عید بسیار بزرگ (جمعه و غدیر)را در یک زمان برای شما قرار داده است؛ دو عیدی که هر یک فلسفه وجودی دیگری را تکامل می بخشد… توحید و ایمان به یگانگی خداوند پذیرفته نمی شود مگر به نبوت پیامبر محمد(ص)و شریعت محمد(ص) پذیرفته نمی شود مگر با قبول ولایت امر کسی که خدا فرمان ولایتش را داده است… امروز روز روشنگری و اظهار عقیده از جایگاه بلند است، امروز روز تکامل دین و روز وفای به عهد است، روز ذلت و خواری شیطان، روز استدلال و برهان، روز هدایت و امتحان بندگان، روز آشکار شدن کینه های نهفته در دل ها … نیکی در این روز ثروت را می افزاید و عمر را طولانی می کند. ابراز عاطفه و محبت به هم در این روز، موجب رحمت و لطف خدا می شود. تا می توانید در برخوردها و ملاقات ها ابراز شادمانی و سرور کنید…)

حضرت زهرا(س)و غدیر

از حضرت زهرا پرسیدند:«آیا پیامبر(ص) پیش از رحلتش درباره امامت امیرمؤمنان چیزی فرمود؟»آن حضرت جواب داد: «شگفتا! آیا روز غدیر خم را فراموش کردید؟!» در جای دیگری نیز می فرماید: «خداوند پس از غدیر خم برای کسی حجت و عذری باقی نگذاشت.»

امام حسن(ع)و امام حسین(ع)و غدیر

امام حسن(ع) و امام حسین(ع)در روز عید غدیر در کوفه مهمانی می دادند و این مجالس که در زمان حیات امام علی(ع) هم برقرار بود باعث شد مردم کوفه به عید غدیر عادت کنند. هم چنین امام حسن(ع) در ماجرای مصالحه با معاویه برای این که به او یاد آوری کند که حق با اوست، ماجرای غدیر خم را شاهد گرفت. امام حسین(ع)نیز در مراسم حج، بنی هاشم و دیگران را جمع می کرد و ماجرای غدیر را یادآوری می کرد.

امام صادق(ع) و غدیر

یکی از یاران امام صادق(ع)از او پرسید:«غیر از عید فطر و قربان، مسلمانان عید دیگری هم دارند؟» فرمود:«بلی و این عید از آن دو عید دیگر بافضیلت تر است… و آن روز هیجدهم ماه ذی الحجه، عید غدیر خم است…
در این روز روزه بگیرید بر محمد و آلش به خاطر این نعمت الهی صلوات بفرستید… یقین بدانید انبیا وقتی وصی خود را نصب می کردند، امر می کردند که آن روز را جشن بگیرند.»
در جای دیگری نیز فرمودند:«با فضیلت ترین، بزرگ ترین و شریف ترین روز عید نزد خداوند، روزی است و بر پیامبرش محمد(ص)این آیه را نازل فرمود: الیوم اکملت لکم دینکم…» ایشان هم چنین روزه عید غدیر خم را برابر با صد حج و عمره مقبول نزد خداوند می دانست و آن را «عید بزرگ خدا»می شمرد.

امام رضا(ع)و غدیر

امام رضا(ع) شنید که بعضی از مردم روز غدیر را انکار می کنند، فرمود:«پدرم از پدرش روایت کرد که روز غدیر در میان اهل آسمان مشهورتر است تا میان اهل زمین… به درستی که دراین روز خداوند گناه شصت سال از مردان و زنان مؤمن را می آمرزد و دو برابر آنچه در ماه رمضان از آتش دوزخ می رهاند؛ در این روز آزاد می کند…اگر مردم ارزش این روز را می دانستند، بی تردید فرشتگان در هر روز ده بار با آنان مصافحه می کردند.»

امام حسن عسگری(ع) و غدیر

یکی از شیعیان از امام عسگری(ع) پرسید:«این سخن پیامبر که فرمود:”من کنت مولاه فهذا علی مولاه” یعنی چه؟» حضرت جواب داد:«خداوند اراده فرمود که این جمله، نشان و پرچمی باشد تا حزب خدا هنگام اختلاف ها با آن شناخته شود.»

امام زمان(عج)و غدیر

در دعای ندبه که منسوب به آن حضرت است چنین آمده: «…فلما انقضت ایامه اقام ولیه علی بن ابی طالب صلواتک علیهما و آلهما هادیا اذ کان هم المنذر و لکل قوم هاد فقال و الملاء امامه من کنت مولاه فهذا علی مولاه اللهم وال من والاه و عاد من عاداه…»
هنگامی که دوران عمر پیامبر سپری شد، جانشین خود را علی پسر ابوطالب که صلوات خدا بر آن ها و خاندان شان باد، را به هدایت امت برگزید، چون او منذر و هدایت گر همه بود. پس پیامبر به مردمی که در مقابلش بودند گفت: هر که من مولای اویم، پس علی مولای اوست، خدایا هر که علی را دوست دارد دوستش بدار و هر که با او دشمن است دشمنش بدار…
منبع:نشریه روشنان، شماره12