الگو پذیری و سرمشق گرفتن از رفتار دیگران از ویژگی هایی است که به حکم آفرینش در وجود انسان به ودیعه نهاده شده است. این ویژگی در گروه سنی کودک و به ویژه نوجوان نمود بیشتری دارد. به همین دلیل، در این مقاله، برخی از ویژگی های کودکان و نوجوانان حاضر در کربلا را که قابلیت الگودهی به کودکان و نوجوانان امروزی را دارند، بیان می کنیم:
الف) ولایت پذیری
کودکان و نوجوانان عاشورایی، تسلیم مطلق مقام ولایت امام زمان خود بودند و در راه دفاع از امام و آرمان های او تا پای فدای جان پیش رفتند.
– پیام برای کودکان و نوجوانان امروز:
1.مقام ولایت را بشناسیم.
2.از اوامر و نواهی مقام رهبری اطاعت کنیم.
3. از مقام رهبری – که دنباله ولایت خدا، پیامبراعظم (ص) وائمه اطهار (علیهم السلام )است -دفاع کنیم.
ب) عشق به شهادت
یکی از الگوهای رفتاری آنان، عشق به شهادت و نهراسیدن از مرگ بود. هنگامی که امام حسین (ع)نظر قاسم بن الحسن (ع)را درباره مرگ می پرسد، می گوید: «عموجان! مرگ در راه خدا و در رکاب تو، نزد من از عسل شیرین تر است».
-پیام:
– معنی شهادت را درک کنیم.
-از سختی ها و مرگ نهرا سیم.
-مقام و رتبه شهید را بشناسیم.
ج) شجاعت و شهامت
نوجوانان عاشورایی با وجود کمی سن، مردانه در مقابل دشمن وحشی و سنگ دل ایستادند و جنگیدند. آنان هنگامی که پای در میدان نبرد می گذاشتند، با شجاعت هرچه تمام، ابتدا خود را معرفی می کردند و سپس در میدان جنگ ده ها مرد جنگی را از پای در می آوردند.
قاسم بن الحسن (ع)، هنگامی که به میدان می رود، با جسارت هرچه تمام، خود را چنین معرفی می کند: «اگر مرا نمی شناسید، پس بدانید من فرزند امام حسن (ع)نوه پیامبر اسلام (ص) هستم.
به روایتی، وی در میدان جنگ، 35 مرد جنگی را از پای درآورد.
عون فرزند حضرت زینب (ع)نیز در میدان جنگ چنین می گوید: «اگر مرا نمی شناسید، من پسر جعفر طیارم.! آن شهید راستینی که در بهشت می درخشد و با بال سبزی که خداوند به او عطا فرموده است، پرواز می کند. این افتخار، برای من و او در محشر کافی است».
او21 سپاهی را به دوزخ فرستاد.
پیام:
- در برابر دشمنان باید شجاع بود.
- در برابر سختی ها و مشکلات زندگی باید با شهامت و دلیری ایستادگی کرد.
- در برابر توطئه های دشمن باید از تمامی وسایل ممکن استفاده کرد.
د)رعایت ادب و اجازه گرفتن از بزرگ تر
تمامی نوجوانان حاضر در کربلا، هنگامی که قصد رفتن به میدان را داشتند، نزد امام حسین (ع) آمدند و از ایشان اجازه گرفتند.
پیام:
– همواره و در تمامی لحظات باید به بزرگ تر از خود احترام گذاشت.
-در انجام کارها به ویژه کارهای مهم باید به بزرگ ترها اطلاع بدهیم.
– در انجام کارها، بر بزرگ ترها پیش دستی نکنیم.
ه) توجه به نماز و ارتباط با خدا
کودکان و نوجوانان عاشورایی در سخت ترین لحظات، نماز به جای آوردند. فرزندان مسلم پیش از شهادت، از قاتل خود درخواست کردند که نماز بخوانند. هنگامی که او اجازه داد، وضو گرفتند، دو رکعت به جای آوردند و دست به مناجات با خدا برداشتند و گفتند: «ای خداوند حیّ داور!. بین ما و این مرد، تو خود، داوری فرما!».
پیام:
- هیچ گاه نماز را ترک نکنیم.
- نماز، بهترین راه ارتباط با خداست.
-نماز در مشکلات، تسلی دل و مایه صبوری و بردباری است.
و)معرفت بالای دینی و جانبازی در راه اسلام
شناخت حق از باطل و معرفت بالا، نسبت به تعالیم دین و آشنایی با انحراف دین از ویژگی های آنان بود. محمد با اینکه نوجوانی بیش نیست، هنگام رجزخوانی در میدان جنگ می گوید: «از دشمنان کور دل و پستی که به جنگ ما آمده و دستورهای قرآن را وارونه کرده و کفر و طغیان را آشکار کرده اند، به خداوند شکایت می کنم. سپس شجاعانه جنگید و به همراه عون به شهادت رسید.
امام محمد باقر (ع)که در کربلا کودک خردسالی بود، وقتی یزید تصمیم به کشتن پدرش امام سجاد (ع) می گیرد و نظر مشاورانش را در این زمینه می خواهد و آنها پاسخ مثبت می دهند، به یزید می فرماید:«ای یزید! این ها برای خوشایند تو، برخلاف هم نشینان فرعون رأی دادند. آن گاه که فرعون درباره موسی و هارون با آنها مشورت کرد، گفتند: موسی و برادرش را مهلت بده! اما ایشان رأی به کشتن ما دادند و این بی علت نیست.
یزید گفت: علت آن چیست؟
فرمود: «آنها عاقل بودند و اینها نادان؛ زیرا جز حرام زادگان، پیغمبران و فرزندان آنان را نمی کشند.» یزید سر به زیر انداخت و از کشتن امام
سجاد (ع)صرف نظر کرد.
پیام:
- باید از مفاهیم دینی درک عمیق پیدا کرد.
-باید اطلاعات و معلومات دینی خود را بالا ببریم.
– در برابر توطئه های دشمن باید هشیار باشیم.
ز) حس مسئولیت نسبت به کوچک تر از خود
هنگامی که قاتل می خواهد سر فرزندان مسلم را از تن جدا کند، برادر بزرگ تر ابتدا از قاتل می خواهد که چون مادر، برادر کوچک تر را به او سپرده است، ابتدا او را بکشد تا شاهد کشته شدن برادر کوچک تر خود نباشد.
پیام:
-علاقه و محبت شدید نسبت به برادر.
- وظیفه شناسی و احساس مسئولیت نسبت به کوچک تر از خود.
ح) وفاداری
کودکان و نوجوانان عاشورایی، با وجود کوچکی و کمی سن، وفادارترین نوجوانان جهان بودند؛ زیرا آنانی که توان جنگیدن و مبارزه نظامی را داشتند، در رکاب امام خود جنگیدند تا به شهادت رسیدند و آنانی که توان مبارزه را نداشتند، به اسارت درآمدند و پیام مظلومیت و حقانیت شهدای کربلا را به گوش جهانیان رسانیدند.
پیام:
-به عهد خود وفادار باشیم.
-در امور مورد رضایت حق تعالی نسبت به اقوام، دوستان و یاران، با وفا باشیم و آنها را در لحظه های سخت تنها نگذاریم.
منبع: نشریه نسیم وحی، شماره 25.
