نویسنده:منصوره و مژگان امیریان زاده

در آستانه ی هزاره ی سوم خانواده هم چنان به عنوان زیربنایی ترین رکن جامعه معرفی می گردد و مورد توجه تمامی دست اندرکاران تعلیم و تربیت می باشد و استحکام آن از ضروریات است. در این بین، طلاق از جمله فاکتورهایی است که پایه های زیربنایی خانواده را متزلزل می کند و چه بسا تاثیرات حادی بر جامعه داشته باشد. بررسی رابطه ی بین طلاق و ارتباط آن با مشکلات جنسی از مباحث مهم جامعه است که توجه صاحب نظران و اندیشمندان را به خود جلب می کند. روابط جنسی شکل دهنده ی بخشی از ادراکات زوجین از همدیگر است و ادراکات جنسی در بین زوجین ارتباط مثبتی با رفتارهایی دارد که نگهدارنده و تداوم بخش ازدواج است. نتایج تحقیقات نشان داده است که صمیمیت جنسی با صمیمیت عاطفی در ارتباط است. رابطه ی جنسی به منزله ی مینیاتور رابطه ی عمومی است. وجود جو دائمی خشونت و عصبانیت بین زوجین فرصت های شیرین و رمانتیک را سلب کرده، مجالی برای تحریک هوس جنسی و برقراری رابطه ی جنسی باقی نمی گذارد. هدف پژوهش پرسش نامه ی رضایت جنسی بوده است. این تحقیق بر روی 120 زن مراجعه کننده به مرکز مشاوره و دادگاه خانواده ی شهر شیراز صورت گرفته است. نتایج به دست آمده نشان داد: تمایل روابط جنسی بین زنان (1/68%) وجود نداشته است. در 1/59 درصد، احساس عصبانیت بعد از فعالیت جنسی عنوان گردیده است. 9/63 درصد از زنان از معاشقه لذت نمی برند و 8/66 درصد بعد از روابط جنسی محبت نمی بینند و به طور کلی میانگین رضایت جنسی در زنانی که در شرف طلاق بوده اند از زنانی که قصد طلاق نداشتند به مراتب کمتر بوده است. هم چنین زنانی که اختلاف زناشویی ندارند رضایت زناشویی بیشتری نسبت به زنانی که اختلاف دارند را نشان داده اند. امید است تا بتوان با آموزش مهارت های جنسی به بهداشت روانی ازدواج، پایداری خانواده و رفع مشکلات زوجین کمک نمود و تاثیر آن را بر ابعاد مختلف زندگی خانوادگی و هم چنین پیامدهای حاصله در جامعه شاهد بود.

در این تحقیق ما به دنبال پاسخگویی به سوالات زیر بودیم:

1- آیا بین طلاق و مشکلات جنسی رابطه ای وجود دارد؟
2- آیا بین سن، سال ازدواج و مشکلات جنسی رابطه ای وجود دارد؟
3- آیا به همان مقدار که مایلید روابط جنسی دارید؟
4- آیا به هنگام معاشقه کارهایی را که برایتان لذت بخش تر است انجام می دهید؟
5- آیا معمولاً پس از فعالیت جنسی احساس ناراحتی یا عصبانیت می کنید؟
6- آیا شریک جنسی شما قادر به تهییج جنسی شما هست؟
7- آیا معاشقه ی شما به همان مقدار که مایلید تنوع دارد؟
8- آیا معاشقه برای شما نامطلوب است؟
9- در هنگام معاشقه، آیا شریک جنسی شما قادر به راضی کردن شما هست؟
10- آیا احساس می کنید که تمایلات جنسی شما و شریک جنسی تان تطابق دارند؟
11- آیا تصور می کنید که شریک جنسی شما از نظر جنسی بسیار فعال است؟
12- آیا معمولاً به اندازه ی کافی پس از نزدیکی محبت می بینید؟
طلاق مانند هر پدیده ی نامطلوب اجتماعی مولد چندین عامل است که بعضی از آن ها با ریشه های اجتماعی، فرهنگی و محیطی و برخی دیگر با بنیادهای شخصی اعم از نارسایی های بیولوژیک و یا کمبود روانی جلوه گرند. از جمله علل طلاق، مشکلات جنسی زوجین می باشد. یکی از اصلی ترین انگیزه های تشکیل خانواده آمیزش و تامین نیاز جنسی است. از نظر روان شناسی، تمایلات جنسی هر شخص به سه عامل وابسته به هم مربوط است. این سه عامل عبارتند از جنسیت شخص، رفتار جنسی شخص و هویت جنسی. این عوامل که در رشد و پیشرفت شخصیت تاثیر می گذارند مجموعاً عوامل روانی جنسی نام دارند. تمایلات جنسی شخص آن چنان با کلیت شخصیت فرد در هم آمیخته و بر بینش او از خود، روابطش با دیگران و الگوهای کلی رفتار او تاثیر می گذارند که صحبت از تمایلات جنسی به عنوان یک پدیده ی مستقل در واقع غیر ممکن به نظر می آید. ارضای صحیح غریزه ی جنسی طرفین مسئله ی مهم و پیچیده ای است که هیچ گاه نباید از کنار آن بی تفاوت گذشت، زیرا در استحکام و تزلزل خانواده نقش مهمی دارد. رابطه ی جنسی به منزله ی مینیاتور رابطه ی عمومی است. وجود دائمی خشم و عصبانیت بین زوجین فرصت های شیرین و رمانتیک را سلب کرده، مجالی برای تحریک هوس جنسی و برقراری رابطه ی جنسی نمی ماند. علاوه بر خشم آشکار، خشم فروخفته و نفرت ناگفته نیز به مشکلات جنسی می انجامد. ناتوانی از آشکار سازی خشم و نفرت یک یا هر دو زوج منجر به قهر کردن، سکوت های طولانی و یا نشان دادن ظاهری مودب و آرام اما باطنی پر تنش می شود. میزان اعتماد زوجین نسبت به هم نیز تاثیری قاطع بر روابط جنسی دارد. هر عاملی که احساس اعتماد را تضعیف کند، انگیزش جنسی را تحلیل می برد. همواره مشکلات جنسی از دیر باز تاثیرات گوناگونی بر زندگی افراد داشته است. تجربه ی کودک از بازخوردهای خانواده اش نسبت به جنسیت، رفتار جنسی و روابط شخصی تحول روانی جنسی او را عمیقاً متاثر می سازد. در خانواده ای که سکس یک راز مگو است، کودک ممکن است آن را پلید و شرم آور بداند، بازخوردهای اجتنابی والدین نسبت به سکس و تجویز آن صرفاً برای تولید مثل و نه لذت طلبی، بازداری های شدید جنسی را در پی خواهد داشت. تجزیه و تحلیل داده ها نشان می دهد که بین سن و مدت ازدواج با رضایت جنسی رابطه ی معنی داری وجود ندارد. همین طور تحقیقات نشان داده که زنان به دلیل تربیت محدود کننده و بازخوردهای بازداری شده و یا تحریف شده ی والدین نسبت به فعالیت جنسی و فقدان آموزش کافی در این زمینه هم چنین به دلیل ترس، اضطراب و … تمایل به روابط جنسی ندارند. میل جنسی یکی از نیازهای طبیعی انسان می باشد که عدم توجه مناسب به آن می تواند موجب مفاسد اجتماعی شود. مسائل جنسی سهم قابل توجهی در رضایت مندی از زندگی مشترک داشته اند. براساس آمار، 3/65 درصد از زنان هنگام معاشقه خود را محدود می کنند و کارهایی را که برایشان لذت آور است انجام نمی دهند. مارگولین در 1981 طی پرسش نامه ی حوزه های تغییربر روی زنان متاهل دریافت که زنان خواستار تغییر در رفتارهای پیش از عمل جنسی شوهرانشان بودند. زمانی که زن و شوهر در مورد مسائل جنسی با هم اختلاف دارند، بهترنی راه آن است که در مورد اختلافات با هم به گفت و گو بپردازند. با درک هم، زن و شوهر می توانند تدابیری اتخاذ کنند که هر دو از روابط جنسی لذت ببرند. این کار زمانی امکان پذیر می شود که با شناخت و آگاهی و درک متقابل، هر یک کوشش نمایند که دیگری را از نشاط و لذت جنسی لبریز کنند. رفتار محبت آمیز با هم امکان اظهار عشق در روابط صحیح را فراهم می کند. به این ترتیب، می توانند بدون هیچ گونه ترس و واهمه با خونسردی و اعتماد با هم در مورد این قبیل مسائل به گفت و گو بپردازند. معمولاً پس از آمیزش تمایل زن نسبت به مرد بیشتر است. مرد در این گونه مواقع باید این خلاء را با عشق بازی و ملایمت برطرف کند تا رضایت کامل حاصل گردد.

با توجه به پژوهش های انجام شده پیشنهاد می گردد:

تاکید بر آزمایشات مربوط به سلامت جسمی و جنسی قبل از ازدواج؛ آموزش دانش جنسی به زوجین: داشتن اطلاعات کافی در مورد امور جنسی، آزاد بودن از ترس ها، تعصبات کور و همین طور آموزش نحوه ی دوری از انحرافات مربوط به موضوعات و مسائل جنسی مواردی است که هر زن و مردی قبل از ازدواج باید بداند. وظیفه ی والدین، سازمان ها و نهادهای مختلف این است که این آگاهی را به فرزندان خود بدهند تا آن ها در خانواده با مشکل مواجه نشوند. هم چنین تناسب و تعادل در میزان تمایلات جنسی زوجین از عوامل مهمی است که در موفقیت زندگی زناشویی تاثیر دارد و هر چه این تناسب بیشتر باشد، به همان نسبت نیز رابطه جنسی لذت بخش تر و اختلافات کمتر می شود. بنابراین، آموزش مهارت های زندگی به ویژه مهارت های ارتباطی (کلامی- جنسی) ضروری می باشد. مشکلات رابطه ای فروان ترین علل فقدان تمایل جنسی برآورد شده است. دشواری های جنسی به سادگی در متن یک رابطه ی زناشویی هویدا می شود. این مشکلات با سلطه گری (جنگ قدرت)، حسادت، تنبیه، ترس از بی وفایی و تعارض های مداوم در زمینه های دیگر زندگی هم بستگی دارد. متقابلاً مشکلات جنسی به معضلات رابطه ای جدید دامن می زند. روابط جنسی به قدری هم جانبه است که نمی تواند فقط به خاطر ارضای جسمی باشد. یکی از موارد مهمی که در روابط جنسی مطرح است، آمادگی روانی زوجین می باشد. میزان آمادگی روانی بستگی به تجربیات اطلاعات و مطالعات قبل از ازدواج دارد. بنابراین، فراهم کردن فرصت شناخت روانی برای زوجین ضروری می باشد. ایجاد کلینیک های تخصصی در زمینه ی تربیت و آموزش و درمان مسائل جنسی ضروری است و در آخر، توصیه می شود جهت بهبود، شناخت و اصلاح روابط جنسی علاوه بر مطالعه ی کتاب و مراجعه به مراکز مشاوره زوجین باید در مورد توقعات، رفتار و ارزش ها با هم گفت و گو کنند. این امر به منظور بهبود روابط جنسی بسیار سازنده است و موجب تقویت جنبه های مختلف ازدواج، بهداشت روانی زوجین و پایداری خانواده ها می شود. هم چنین ضروری است مسئولین بهداشتی و آموزش عالی به منظور افزایش رضایت جنسی زوجین و افزایش سلامت روانی و جامعه برنامه های آموزشی مناسبی تدارک ببینند.

پی نوشت ها :

*عضو هیات علمی دانشگاه