مترجم: رزیتا ملکی‌زاده

« دربرابر ذهن آرام و بی جنب و جوش، تمام جهان تسلیم می‌شود»
ـ لائوتزو Lao Tzu
کلید واژگان: کنترل ذهن ، لائوتزو ، تلقین به نفس
تکنیکهای کنترل ذهن، روش‌های رسیدن به کنترل افکار و احساسات می‌باشند. این تکنیکها وسیله‌ای جهت ایجاد تغییری مثبت در خود شما هستند. در این بخش در مورد تکنیکهای مختلفی که می‌توانند جهت دست یافتن به کنترل خود یا تسلط بر نفس مورد استفاده قرار گیرند، صحبت به میان آورده‌ایم.
تکنیکهای کنترل ذهن ابزاری جهت برقراری ارتباط با خودتان می‌باشند تا به توانایی‌هایی که در درون دارید، پی برده و یاد بگیرید که چگونه از نقاط قوت خود در جهت پیشرفتتان استفاده ببرید. این تکنیکها به شما کمک می‌کنند تا احساسات خود را کنترل نمایید، افکارتان را هدایت کنید و خویشتندار شوید چرا که این کار می‌تواند شما را در مسیر طولانی زندگی یاری سازد. این تکنیکها به شما کمک می‌کنند ذهن خود را پرورش داده تا از پتانسیل خود بهره برده با شرایط دشوار مقابله نماید. یادگیری تکنیکها و بکار بستن آنها به طور منظم، به افزایش توانایی‌های ذهنی شما کمک می‌کنند و به موجب آن می‌توانید به طور رضایت بخشی کار کنید، دل افراد را بدست آورید، بر سختی‌ها چیره شوید و به آرامش ذهنی برسید. در بخش‌های پیش‌رو از این مقاله تکنیکهای مؤثر در جهت کنترل ذهن ارائه شده‌اند.

هیپنوتیزم
هیپنوتیزم یکی از تکنیکهای بسیار شناخته شده کنترل ذهن است. این تکنیک می‌تواند موجب تغییر تجربیات، اصلاح برداشتها و همچنین طرز تفکرتان ‌شود. همچنین می‌تواند به عنوان روشی در جهت تسکین درد و به عنوان شیوه‌ای برای کاهش اضطراب بکار رود. اختلالات خوابیدن و خوردن همینطور هم اختلالات استرس می‌توانند با استفاده از هیپنوتیزم درمانی مورد معالجه قرار گیرند.

تلقین به نفس
خود هیپنوتیزمی یا تلقین به نفس، در زمره‌ی مؤثرترین تکنیکهای کنترل ذهن به حساب می‌آید. این تکنیک بصورت خود تلقینی بکار می‌رود. و می‌تواند جهت رهایی از عادات بد و اعتیاد مورد استفاده قرار گیرد تا استرس را کاهش داده و خود انگیزگی را افزایش دهد. برای انجام این تکنیک، نیاز دارید برای رسیدن به هدفتان، دست یافتن به یک حالت آرامش ذهنی، تمرکز بر روی هدف معین شده در خودتان ایجاد انگیزه کنید و در نهایت خود را در جهت رسیدن به آن هدایت کنید. تجسم تحقق هدفتان اغلب به شما کمک می‌کند. تجسم‌های خلاقانه می‌توانند باعث تغییر برداشتها و استنباط‌های شما شوند. همچنین، موجب ایجاد احساس شادی می‌گردند. خود تلقینی به بهتر شدن تمرکز، حل مسأله و حافظه کمک می‌نماید.

بازآموزی
بازآموزی صرفاً به معنای آموختن مجدد است. بازآموزی هنگامی که برای کنترل ذهن بکار می‌رود، می‌تواند به القای برخی باورهای مثبت در شما کمک کرده، در نتیجه کمک می‌نماید تا از احساسات منفی خلاص شوید. این روش می‌تواند جهت ترک عادات بد و یا بمنظور جلوگیری از انجام کار اشتباه مورد استفاده قرار می‌گیرد.

مهار خاطره
تکنیک مهار خاطره می‌تواند برای جلوگیری از یادآوری مجدد برخی خاطرات بکار رود. این شیوه توانایی بخاطر نیاوردن اطلاعات نامربوط است. و می‌تواند جهت دور ریختن خاطرات ناخواسته بکار رود و در نتیجه‌ی آن به کنترل ذهنی دست یابید.

روان درمانی
روان درمانی می‌تواند با تغییر نگرش و رفتارتان، موجب تغییری مثبت در شما شود. این روش شامل گفتگو با یک روان درمانگر، مشاور یا روانشناس می‌باشد. این فرد به مشکلات شما گوش کرده و کمک می‌کند برای این مشکلات راه حل‌هایی بیابید. این گفت و شنود می‌تواند به تغییر در رفتار شما منجر شود و کمک کند به کنترل بهتری بر زندگی و ذهن خود دست یابید. این تکنیک برای افرادی که از اختلالات روانی یا مشکلات روحی رنج می‌برند، بکار می‌رود.

تغییر رفتار
برنامه‌های تغییر رفتار شامل فعالیت‌های مختلف و تمرکز بر عوامل مختلفی است که رفتار را تحت تأثیر قرار می‌دهند. آنها می‌توانند جهت ترک عادات بد و یا اعتیاد به موادی مانند الکل، مواد مخدر و پرخوری در میان افراد مورد استفاده قرار ‌گیرند. این رویکرد اصلاح رفتار ممکن است با توجه به هدف و شخصی که این برنامه بر روی او اجرا می‌شود، متفاوت باشد. این تکنیک می‌تواند شامل سرمشق ‌دهی (یادگیری از طریق تقلید)، آموزش و یا صحبت با یک درمانگر باشد. برنامه‌های تغییر رفتار که تحت مشاوره‌ی مناسب انجام شود، می‌تواند به شما کمک کند یک تغییر مثبت در خودتان ایجاد نمایید.

پیام‌های مثبت
گذاشتن نوارهایی که حامل پیام‌های مثبت‌اند، می‌تواند به تحت تأثیر قرار دادن تفکر شما کمک کنند. مثبت صحبت کردن با خود می‌تواند اثر مشابهی داشته باشد. کلمات دلگرم کننده که بار احساسی مثبتی داشته باشند، اثر مثبتی بر ذهن شما می‌گذارد. هدف از گوش کردن به چنین نوارهایی برای خود نیز به همین صورت است. تماشای فیلم‌های الهام‌بخش و یا گوش کردن به سخنرانی‌های انگیزشی می‌توانند شما را به سمت بهتر شدن تغییر دهند در نتیجه در رسیدن به کنترل شخصی یا خویشتن‌داری بهتر کمک می‌کنند.

هماهنگ‌سازی امواج مغز Brainwave Entrainment
تغییر حالت روانی را می‌توان از طریق روش‌هایی مانند هماهنگ‌سازی امواج مغزی ایجاد کرد. در این روش، پالس‌هایی از نور یا صدا از طریق گوش و چشم به مغز فرستاده می‌شوند. در پاسخ به این پالسها، مغز پیامهای عصبی الکتریکی تولید می‌کند که با الگو یا فرکانس سیگنالی که دریافت می‌کند، همگام می‌شوند. چون این امواج مغزی ارتباط نزدیکی با حالت روانی دارند، فرکانس‌های آنها تأثیر مستقیم بر ذهن می‌گذارند.

موسیقی
قدرت موسیقی را می‌توان در جهت تغییر حالت روانیتان مهار کرد. ریتم و فرکانس‌های صدا، عملکرد مغز و حالت عاطفی شما را تحت تأثیر قرار می‌دهند. موسیقی آرامش بخش اثر آرام بخشی داشته و می‌تواند برای ایجاد یا القاء خواب مورد استفاده قرار گیرد. موسیقی و رقص موجب آزاد شدن اندورفین می‌شوند که به پایین‌تر آوردن سطوح استرس کمک می‌کند و احساس شادی را بوجود می‌آورد.

پیام‌های ناخودآگاه یا زیرآستانه‌ای
برای کنترل ذهن منفعل از پیام‌های ناخودآگاه می‌توان استفاده کرد. این پیامها با ذهن ناخودآگاه شما ارتباط برقرار کرده و به نظر می‌رسد برای ضمیر خودآگاه شما غیر قابل تشخیص باشند. آنها می‌توانند جهت القای برخی ارزش‌ها و الگوهای رفتاری در یک فرد از طریق ارتباط در سطح ناخودآگاه بکار گرفته شوند.

مدیتیشن یا تعمق
مدیتیشن معمولاً بیشتر با کنترل ذهن مرتبط و همراه است. این تکنیک جهت رسیدن به سطوح مختلف هوشیاری و دستیابی به کنترل بهتر نفس مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین در جهت پرداختن به مسائل مربوط به سلامت مانند فشار خون بالا و اضطراب و رسیدن به آرامش بدنی و ذهنی بکار می‌رود. این تکنیک به پرورش احساسات مثبت و ایجاد احساس خوشی و بهزیستی کمک می‌نماید.

ورزش‌های هوازی
تنفس به طریقه‌ی صحیح، وسیله‌ای جهت رسیدن به کنترل ذهن و بدن می‌باشد. تمرینات هوازی یا تنفسی می‌توانند به آرام ساختن ذهن و بدن شما کمک نمایند. تنفس عمیق کمک می‌کند تا احساسات خود را کنترل کنید؛ برای مثال، جهت کنترل خشم راه مناسبی می‌باشد. همراه با تجسم فکری مثبت، این تکنیک، روشی مؤثر در جهت خلاصی از افکار منفی است. یوگا و ورزش‌های هوازی برای سلامت جسمی و همچنین بهبود کنترل ذهنی و ثبات درونی مفیدند.

عدم دلبستگی Non-attachment
در فلسفه، عدم وابستگی و یا نادلبستگی، حالتی است از غلبه بر دلبستگیتان به چیزها و افراد. قطعاً رسیدن به این حالت آسان نخواهد بود. هنگامی که دلبسته‌ی احساسات و خواسته‌ها باشیم، نمی‌توانیم از خودمان رضایت داشته باشیم. عدم وابستگی راه را برای داشتن یک زندگی رضایت‌بخش هموار می‌سازد. به جای تلاش برای تغییر تمام چیزهایی که آنها را دوست ندارید، بهتر است آن را نادیده گرفته یا از چنین افراد یا چیزهایی دوری کنید. این کار آرامش درونی را برای شما به ارمغان می‌آورد. توانایی تحت تأثیر چیزی قرار نگرفتن، نشانه‌ای از کنترل فوق‌العاده‌ی ذهنی است.
چنانچه این روش‌ها به طریق صحیح بکار گرفته شوند، می‌توانند به تقویت ذهنتان کمک کرده و شما را به سمت رسیدن به خویشتن‌داری هدایت نمایند. اگر هدفتان رسیدن به چیزی خاص از طریق این تکنیکهاست، از مشاوره‌ی افراد متخصص کمک بگیرید.

بیاندیشید
آیا تاکنون به این موضوع فکر کرده‌اید که رسانه چگونه ذهن شما را کنترل می‌کند؟ اگر مفهوم کنترل ذهن به معنای کنترل ذهن ما توسط نیروهای خارجی است، بایستی بپذیریم که راه گریزی از نفوذ رسانه بر ذهن ما وجود ندارد. حداقل چیزی که می‌توان در این مورد گفت این است که رسانه بر تفکر و رفتار ما هم به طور مثبت و هم منفی اثر می‌گذارد. هنگامی که با بمباران تبلیغاتی مواجه می‌شویم که مزایای محصول خاصی را تبلیغ می‌کنند، بدین ترتیب وسوسه‌ می‌شویم آن محصول را بخریم. هنگامی که مجذوب برترین مارک‌ها می‌شویم و افراد معروفی که از این محصولات حمایت می‌کنند، بسیاری از ما احساس می‌کنیم که حتماً باید این محصولات را استفاده نماییم. نفوذ رسانه چه بطور مستقیم و چه غیر مستقیم، موجب می‌شود که سبک زندگی خود را تغییر دهیم، به طور مشابه، کمپین‌های (فعالیت‌های سازمان یافته به منظور خاص) رسانه‌ برای یک هدف اجتماعی، کتاب‌ها و فیلم‌های الهام بخش و یا آگهی‌های بازرگانی تلویزیونی که حاوی پیام مثبتی هستند، بر ذهن ما تأثیری مثبت می‌گذارند. آیا اینها نمونه‌های کنترل ذهن از طریق رسانه‌های جمعی نیستند؟